Birçok tüketici, gündüz iş yükü ve yaşam temposunun yoğunluğu nedeniyle alışverişlerini geç saatlere bırakmayı tercih ediyor.
İlk bakışta bu alışkanlık, tüketiciye daha fazla özgürlük sunan modern bir kolaylık gibi görünse de, gece internet alışverişinin gizli finansal riskler barındırdığına dikkat çeken uzmanlar, gece saatlerinde yapılan alışveriş kararlarının zihinsel yorgunluk ve azalan özdenetim nedeniyle daha dürtüsel ve daha az mantıklı olduğunu belirtiyor.
Bu davranışsal zayıflıktan faydalanan e-ticaret platformları ise akşam saatlerinde kampanyaları ve bildirimleri artırarak kullanıcıyı plansız ve anlık alışverişe yönlendiriyor. Çeşitli araştırmalar, çevrim içi alışveriş işlemlerinin yaklaşık üçte birinin akşam saatlerinde gerçekleştiğini gösteriyor. Bu da kullanıcı alışkanlıklarının geceye kaydığını ve platformların bunu nasıl kazanca dönüştürdüğünü ortaya koyuyor.
E-ticaret platformlarının gece alışverişine yönelik stratejileri, tüketicilerin kararlarını nasıl etkilediği ve keyifli bir alışkanlığın, rahatlık maskesi altında nasıl mali bir tuzağa dönüşebileceği konusunda temel soruları gündeme getiriyor. Gecenin sessizliğinde başlayan basit bir alışveriş, hızlıca mali yükümlülüklere dönüşebiliyor. Dijital cazibeler karşısında direnmek zorlaştıkça, harcamalar kontrolsüzce birikiyor.
Adobe tarafından yapılan ve 2025 Ağustos ayında yayımlanan bir araştırma, gece yapılan online alışverişin, düşük internet trafiğine rağmen şirketler için en yüksek gelirleri sağladığını gösterdi. Araştırmaya göre, ABD’de gece 22:00 ile 03:59 saatleri arasında yapılan alışverişlerin kişi başı yıllık ortalama harcaması 3684 doları buluyor. Bu miktar, günün diğer saatlerine göre en yüksek yıllık çevrim içi harcama oranı olarak kayda geçti. Oysa bu saat dilimi, tüm internet kullanıcılarının yalnızca yüzde 9’unu oluşturuyor.
Tüketici davranışları uzmanı Sandra Melhem, Sky News Arabia Economy’ye verdiği röportajda, gece online alışverişin artık bireysel ve rastlantısal bir davranış olmaktan çıkıp, günlük hayatımızdaki dönüşümleri yansıtan organize bir tüketim biçimi haline geldiğini ifade ediyor. Eskiden alışveriş, belirli saatlerle sınırlı bir etkinlikken, dijital devrim bu sınırları ortadan kaldırdı ve alışverişi 7/24 erişilebilir kıldı. Birçok kişi için gecenin sessizliği, gün içinde zaman bulunamayan ürünleri aramak için bir fırsat haline geldi.
Melhem’e göre, bu davranışın asıl tehlikesi finansal açıdan saklı boyutlarında yatıyor. Zihinsel yorgunluk nedeniyle, gece saatlerinde mantıklı düşünme yetisi azalıyor ve bu da tüketiciyi daha dürtüsel kararlar almaya açık hale getiriyor. Şirketler ise bu zayıf noktayı satışlarını artırmak için hedefliyor. Bu stratejiler rastgele değil; aksine, davranışsal ekonomi bilimi üzerine kurulmuş planlı hamleler. Gece alışverişi, dijital çağın belirleyici özelliklerinden biri haline gelen "anlık rahatlama kültürü"nün bir uzantısı olarak görülüyor. Tüketici artık beklemek ya da planlamak istemiyor; en hızlı çözümü “kendine ödül” olarak seçiyor, bu da kısa vadede memnuniyet sağlasa da uzun vadede mali sorunlara yol açıyor.
