Neva Perdesi

Hamd, âlemlerin Rabbine; salât ve selam da O`nun pak Rasûlüne olsun.

Mübarek zamanlar, geceler ve aylar… Özeldir onlar… Ramazan Ayı ve içerisindeki, nazlı bir sevgili gibi saklanan Kadir Gecesi, bazı hallerimizi düzeltmemiz için en güzel fırsat. Elbette düzeltmemiz gereken ilk şeyden başlamalıyız bu işe; niyetlerimizden.

“Allah, çekirdeği (habbe) ve daneyi (neva) infilak ettirir.” (En`am, 95)

“Neva ve niyet, aynı köktendir. Niyet etmek (neva) adeta toprağa tohum (neva) atmaktır.” diyor kıymetli Abdulhakim Sonkaya Hocamız Birİnci Olabilirsiniz`de. Devamındaki muhteşem açıklamaları, kitaptan okumanız için bu bölümü kısa kesiyoruz.

Neva deyince… Klasik Türk Musıkîsi`nde de bir neva perdesi var; Re sesi. Diğer notaların aksine neva yani Re sesi hemen bütün telli çalgılarda, boş tele vurularak çalınır. Bu udda da böyledir, kemanda da, kemençede de, bağlamada da, hatta gitar gibi batı müziği çalgılarında bile böyledir. Neva`nın boş telde olması, niyetin sıhhatini temsil eder. Bu adeta şu demektir: Neva sesi, niyet sesidir ve nefse dair hiçbir parmak ona dokunmayacaktır. Ona sadece hakikatin mızrabı, yayı, tezenesi vs. dokunabilir.

Neva perdesinin bir özelliği de akort için kullanılması. Sazendeler akort yapacakları zaman, akordu düzgün olan sazın sahibine ‘Bir neva ver!` derler ve ilk olarak neva sesini akort ederler. Sonrasında bir daha ses istemezler. Çünkü neva- yani niyet- düzgün olunca o akordun devamı gelir. Nevası, niyeti düzgün olanın melodisi güzel çıkar. Nevaya, niyete göre şekillenmeyen hiçbir akort, hiçbir çalışma, hiçbir çaba güzel sonuç vermez.

Neva perdesi, yani niyeti düzgün olmayanla konsere çıkılmaz. Çünkü nevası nasılsa, enstrümanının bütün akordu da öyledir.

Bilinenin aksine, vurmalı çalgılar da akort edilir. Örneğin kudümün bir gözü ve bendir yahut def de Neva sesine göre akort edilir, ısıtılır, gerilir.

Kudüm ile kadem (ayak), aynı köktendir. Kudüm, saz heyetinin ritmidir, kademidir. Nevası -niyeti- bozuk olan bir kudümden, kötü sesler çıkar ve bu kötü takdim, sadece kudüme değil bütün ekibe mal edilir. Demek ki İslami davaların kudümü yerinde olan öncü şahsiyetlerin, herkesten çok niyet tazelemeye ihtiyacı var. Zira ondan çıkan kötü ses, bütün ümmete mal edilir.

Belki diyeceksiniz ki ‘Akort aleti diye bir şey var, nevaya ne hacet!` Unutmamak gerek ki batı icadı akort aleti, kapı gıcırtısından horoz sesine kadar her şeyi algılıyor ve akort etmeye çalışıyor; eşyayı bile fıtratından, niyetinden, nevasından koparmaya çalışıyor. Biz nevamıza bakalım, niyetimizi sağlam tutalım; bizden sadır olan eşsiz melodiler dünyanın dört bir yanına ulaşacak ve en güzel konser, en güzel şifa, en güzel terapi olacaktır biiznillah.