Irak yerel seçimleri ve Kerkük’ün idaresi

Irak, son yirmi yıldır rahat yüzü görmedi.

Saddam döneminde rahat yüzü görüyor muydu?

Elbette hayır, ama bir nebze de olsa bir istikrar vardı. Kanun ve yönetim adil olmasa da işleyen bir sistem vardı. Halk genel manada açlık çekmez, istenilen gıda ve mallara, hizmetlere rahat bir şekilde erişim vardı.

ABD, sözde Irak halkına bir lütuf ile Saddam’ı devirdi. Ülkeye özgürlük getirmek için 2003’te Irak’ı işgal etti.

Saddam gitti ama beklenen huzur, refah ve özgürlük bir türlü gelmedi. Tam aksine var olan huzur ve refah da gitti.

Bir Saddam gitti yerine onlarcası geldi.

İşte bu Irak’ta son 10 yıldır, Kerkük’te ise 18 yıldır yapılamayan yerel seçimler 18 Aralık’ta yapıldı.

Irak, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) bağlı Erbil, Duhok ve Süleymaniye’nin de olduğu 18 eyaletin 15’inde İl Genel Meclisi üyelerini belirlemek için halk seçime gitti. Kürt Bölgesel Yönetiminin statüsü farklı olması hasebiyle seçim olmadı.

Her eyaletin bir il genel meclisi ve bir eyalet parlamentosu var. İl meclisine seçilenler kendi aralarında valiyi belirliyor. Yetkilerin önemli bir kısmı da vali ve bu yerel meclislerde.

Bu il Meclislerine ülkenin dini ve etnik durumunun yansıması olarak 10’u Hıristiyan, Ezidi ve Sabiilere ayrılmak üzere toplam 285 kişi seçilmektedir.

43 milyon nüfuslu ülkede 23 milyon kişi oy kullanma hakkına sahip olsa da ancak 6.6 milyon kişi sandık başına gitti ve seçimlere katılım yüzde 41 olarak gerçekleşti.

Irak'ta en büyük tabana sahip dini ve siyasi lider Mukteda es-Sadr’ın seçimleri boykot etmesi, halkın ‘yolsuzluklardan’ dolayı siyaset kurumundan bir beklentisinin olmaması bunda etkili olmaktadır.  

2021’deki parlamento seçimlerinde de katılım yüzde 44 olmuştu.

Her vilayette farklı parti ve ittifaklar seçimi önde götürse de en çok merak edilen il şüphesiz Kerkük’tür.

Araplar, Türkmenler ve Kürtler’in hak iddia etmesi, farklı etnik ve mezheplerin iç içe yaşıyor olması ve komşu ülkelerin buraya direk müdahil olması Kerkük’ü önemli kılmaktadır.

Kerkük’te istikrar ve huzur hakimse Irak’ta da huzur ve istikrar hakimdir. Kerkük’te istikrar yok ise bütün Irak’ta da yok demektir.

16 üyeli Kerkük İl Meclisi seçimlerinde Kürdistan Yurtseverler Birliği 5 sandalye, Arap Koalisyonu Listesi 3 sandalye, Birleşik Irak Türkmenleri Cephesi 2 sandalye, Kürdistan Demokratik Partisi 1 sandalye ve Hristiyanlar da kendilerine ayrılan bir sandalyeyi aldılar.

Bu durumda ne Kürtler ne Araplar ne de Türkmenler tek başlarına valiyi seçecek oya sahip değiller. Halk, şehrin birlikte idare edilmesini ve her kesimin hak ve hassasiyetlerinin göz önüne alınmasını istedi.

Bütün taraflar ülkenin son yirmi yıl çektiklerinden, gereken tecrübe ve dersi almış olmalılar.

Çok farklı hesaplar ve çıkarlar devreye girse de en büyük maslahat, bütün Kerkük halkının hatta Irak menfaatlerinin öncelenmesi ve birlikte yaşama kültürünün ön plana çıkarılmasıdır.