Domates neden pahalı?

Rusya'nın kendi domates üreticisini korumak için aldığı karar domates üreticisini üzdü. Rusya'ya yapılan sebze ihracatının %60'ını domates oluşturuyor. Üretici kendini buna göre ayarlıyor. Antalya'da seraların %60'ını domates oluşturuyor.

22 Mayıs'ta İstanbul'da  düzenlenecek, Rusya Devlet Başkanı Putin'in de katılması beklenen  Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünün 25'inci kuruluş yıldönümü zirvesinde de bir sonuç alınmazsa üretici üretimini domatesten ihracatta serbestleşen ürünlere yönlendirecek.

Rusya kendi üreticisini kolladığını belirtiyor. Ancak Fas'tan yapılan ihracat devam ediyor. Öyle görünüyor ki Türkiye Rusya'daki domates pazarını Fas'a kaptırdı. Rusya`nın açığını kapatmak amacıyla yeni alternatif pazarlar bulması gerekiyor. Domates ihracatında Rusya dışındaki önemli ülkeler Irak,  Ukrayna, Moldova ve Balkan ülkeleridir. Bu ülkelere yapılan ihracat miktarında artışa gidilebilir ve bu ülkelerin dışında yeni ülkeler bulunması gerekir.

Bu duruma karşı, Rusya`ya domates ihracatının azalmasının üretici açısından sıkıntı yaratmayacağını savunan Faruk Çelik, “Domates elimizde kalmayacak, yeni pazarlarımız var. Ortadoğu`da yoğun talep var. İhracat 10 misli yüz misli artacak” dedi.

 Domates fiyatı dudak uçuklatıyor. Pazarlarda domatesin fiyatı 4 ile 10 TL arasında oynuyor. En büyük domates üretiminin yapıldığı Antalya Hali`nde en ucuzu 3.5 lira olan ortalama sofralık domatesin kilosu 6 liraya kadar çıkıyor. Türkiye`nin sofralık domates üretim merkezi olan Antalya`da salkım domatesin kilosu 7 lira, çeri domatesin kilosu 10 lirayı buluyor. Domates geçen yıl bu dönemde 2-2.5 liraya satılıyordu. Rusya`nın domates ambargosu hâlâ devam ederken fiyatların düşmesi yerine bu kadar yükselmesi vatandaşı daha da şaşırttı.

Domateste fiyatların bu kadar yüksek olmasının sebebi, ihracat krizi ve turist sayısının azalması nedeniyle seracıların zarar ederim korkusuyla domates ekmemesi, seracıların domates yerine muz ekmesi.

 Mevsimlerin düzensiz gitmesi ile seralardaki domateslerin pazara çıkması gecikti. Tarla ürünlerinin pazara çıkması ile fiyatlarda bir ucuzlama bekleniyor. Önümüz Ramazan, sofraların vazgeçilmezi olan domatesin fiyatının düşmesi önem arz ediyor.

Yurt içinde domates fiyatlarının yüksek olması, kışın sert geçmesinden kaynaklandı. Geçen yıllara nazaran üretim düştü. Ama seralardaki ürünlerin çıkmasıyla fiyatlar düşer. Bu da 15-20 günü bulur. Ancak aynı zamanda Ramazan ayı başlayacağından pazarcı fiyatı çok aşağı çekmeyebilir. Aşağı çekilse de bu cüz-i olur diye düşünüyorum.  

Domates fiyatlarının yüksek olması tüketicileri üzerken, üretici sevinçli, üreticiler kendilerini şöyle savunuyor:  "Üretimin yaklaşık üçte birini ihraç ederek, 30 milyon lira değerinde  ülke ekonomisine döviz girdisi sağlıyoruz. Sera domatesinin arılarla  döllenmesini sağlıyoruz. Arıların döllediği domates dolgun, şekli düzgün, rengi  koyu ve ağır oluyor. Verimin artması yanında üreticiler hem hormonsuz hem de ağır  domates ürettiği için daha fazla kazanıyor. Dolayısıyla hem üretici memnun  kalıyor, hem de kaliteli ürün satın alan tüketicinin içi rahat ediyor. Temennimiz  fiyatların düşmemesi ve Rusya ile sorunun çözülüp oraya da ürünleri ihraç etmek." diye belirtiyorlar. Elbet kazanan sadece üretici değil sera ve tarlalarda çalışan binlerce işçi de kazanıyor.

Diyarbakır ve Batman'ın domates ihtiyacının büyük kısmını karşılayan üreticiler, maliyetin yüksek ve harcama kalemlerinin fazla olması nedeniyle son iki yıldır seralarda domates yerine salatalığa ağırlık verdi. "Zorlu geçen kış şartlarında seraların ısıtma sistemi ve ısıtmada kullanılan kömür çok fazla maliyete neden oldu. Elde edilen domatesin satışı, maliyeti karşılamadı. Üretici zarar etti. Son 2-3 yılda Bismil çiftçisi daha az maliyetli salatalık üretmeye başladı" dedi.  Salatalığa yönelmeden dolayı da Diyarbakır-Batman üreticisi domates fiyatlarından olumlu veya olumsuz etkilenmedi diyor ve sizi Allah'a emanet ediyorum.