Darbe girişimi ve ekonomideki olumsuzluklar

15 Temmuz gecesi başarısızlıkla sonuçlanan darbe girişimi Türkiye tarihinde benzeri görülmemiş bir girişimdi. Çok şükür başarılı olmadı. Bunun için Allah`a ne kadar şükredersek azdır.  Başarılı olsaydı diye düşünemiyoruz. Bunu düşünmek bile istemiyoruz.

Darbe girişimi başarılı olmasa da büyük bir şok meydana getirdi. Bu halkın üzerinde görüldüğü gibi piyasalarda da bir şoka sebep oldu. Dolar, Euro, altın yükseliyor. Piyasalar gergin, yatırımcılar, tüccar, esnaf ve tüm halk tedirginlikle bekliyor. Çünkü darbe bastırılmış olsa da henüz tamamen tehlike geçmiş değil. Bu gerginlik ve tedirginlik etkisini devam ettirecek. Şu an için ülkeyi neler beklediğine dair detaylı ve makul iddialarda bulunmak çok zor olsa da başarısızlıkla sonuçlanan bu girişimin etkisinin çok sürmeyeceği ve hatta ülke için bir fırsata bile dönüşebileceğini söyleyebiliriz.

Elbette ki, son yaşanan gelişmelerin turizmde ve yabancı yatırımda düşüş gibi kısa vadeli etkileri olacak. Hükümet kanadından tamamen “tehlike bitti, her şey kontrol altında” açıklamasına kadar olumsuz etkiler devam edecek.

Yatırımcı, esnaf, tüccar ve sermaye sahiplerinin, tedirginlik nedeniyle parayı mal ve sermayeye yatırma yerine rahat taşınabilecek döviz ve altına yatırdıklarını görüyoruz. Döviz ve altına olan aşırı talep, fiyatlarını yükseltiyor. 15 Temmuz gecesi tedirginlik ve gerginlik sebebiyle, halk açık olan büfe ve marketlere adeta saldırdı ve her neyi bulduysa stok etti. Durum bir savaş halinden beterdi ve belki ilk kez meclis jetlerle bombalanıyor, genelkurmay başkanı ve kara kuvvetleri komutanı gibi en üst rütbeli askerler esir alınıyordu. Cumhurbaşkanına doğrudan suikast girişiminde bulunuluyordu.

Darbe girişiminde bulunanlar çok iyi hesap yapmışlardı. Her şeyi iyi planlamışlardı. Ancak tuzaklardan daha iyi tuzak, planların üstünde plan yapacak biri vardı. O da Allah`tı. Allah bu milleti hainlerin tuzak ve planlarına karşı korudu. Sevindirici olan şey darbe girişimi olsa da bunun engellenmiş olmasıdır.

Türkiye`nin ekonomik performansı iyi idi. % 4 gibi bir büyüme endeksi küçümsenecek bir rakam değildi. Ancak çelme takılmak istendi. Bu kadar büyük bir girişimi sadece FETÖ işi olarak görmek yanlış. Başarılı olsaydı tam bir kaos yaşanacaktı. Halkın karşı koyacağı ve mücadele edeceği kesindi. Ki başarılı olmasını engelleyen de halk oldu.

Darbe girişimi oldu ve bu sıradan bir olay değildi. Bu tür beklenmedik ve sert siyasal şokların finansal piyasalarda aşırı hareketlere neden olması doğaldır. Dolar kuru 3 TL`yi aştı. Ancak bunun geri getirilemeyişinin en büyük sebebi darbe tehlikesinin henüz tamamen atlatılamamış olmasıdır. Bir diğer nokta, yakalananlara ne yapılacağıdır. Yakalanmaları ve cezalandırılmalarının tepkilere yol açıp açmayacağıdır.

Belirsizlik, tedirginlik ve gerginliğin sebeplerinden birisi de darbe girişiminin ardından yaşanan gözaltı ve görevden almalara eğitim ve kamu kurumlarının da dâhil olmasıdır. Rakamlara baktığımızda görevden uzaklaştırmaların sayısı oldukça yüksek ve özellikle YÖK`ün bin beş yüzün üstünde dekanın istifasını istemesi, diğer kamu kuruluşlarında da bu rakamların yüksek olması, yaşananların ne derece ciddi olduğunu gösteriyor.

Darbe gerginliği, kısa vadeli kimi yabancı sermayenin çekilmesine ve bu da borsanın değer kaybına neden oldu. Darbe girişimi başarısız olsa da Türkiye ekonomisinin geleceğine yönelik endişeler devam ediyor. Merkez bankası ve Mehmet Şimşek`in açıklamaları durumu yatıştırmaya yetmedi.

Ekonomiye bir darbeyi de kredi derece kurulu Moodys vurmaya çalıştı. Açıklamada, darbe girişiminin, ekonomik büyüme, ekonomik politikanın önemli kurumları ve dış etkenlere karşı direnç noktaları üzerindeki orta vadeli etkilerinin önemli olduğu vurgulanarak ekonomik büyüme beklentisi yüzde 3`e düşürüldü.

Bir olumsuzluk da Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi tüketici güven endeksinin Temmuz`da bir önceki aya göre %3,5 oranında azalmasıdır. Haziran ayında 69,43 olan endeks Temmuz ayında 67,03 oldu. 

Darbe girişimi ve tüm olumsuzluklara rağmen, büyük çapta bir istikrarsızlık ve kriz bekleyenler yanılıyor. Böyle bir şey olmayacak. Belki de bu girişim ekonomik bir sıçramaya bile sebep olabilir, diyor ve sizi Allah`a emanet ediyorum.