Kayıp kaçak bedellerin iadesi
Elektrik faturalarındaki kayıp kaçak bedellerinin haksız bir şekilde faturasını tam ödeyen abonelere dağıtılıp tahsil edilme adaletsizliğini daha evvel ki yazılarımıza yansıtmıştık. Yargıtay bu haksızlığın durdurulması yönünde karar verdi. Aboneler son on yıl içerisinde haksız bir şekilde kendilerinden tahsil edilen kayıp kaçak bedellerini tahsil edebilecekler. Hükümet de bu bedellerin bundan sonraki faturalardan tahsil edilmemesi için yasal düzenleme yapma hazırlığı yapıyor.
İslam hukukunda, “kişinin işlediği suç yüzünden ancak suçlu kişi cezalandırılabilir” ilkesi vardır. Bir kişinin suçu nedeniyle tüm toplum cezalandırılamaz. Kimi abonelerin kaçak elektrik kullanmasından kaybedilen bedelin diğer abonelerden tahsil edilme yoluna gidilmesi, tamamen adaletsizliktir. Bu hakkın iade edilmesi adaletsiz bir uygulamanın önüne geçmektir.
Kayıp kaçak olan bedellerin miktarı az değildir. Kimi abonelerde bu bedel 2 bin lirayı geçmektedir. Her abone bu hakkını geri almak için gerekli işlemleri yerine getirip kesilen bedelleri geri almalıdır.
36.9 milyon abone vardır. Faturalara yansıtılan bedel aktif bedelin her ay yaklaşık yüzde 14`ü kadardır. Bu 100 TL`lik bir faturadan 14 TL alınması demektir. Her ay 14 TL fazla ödeme ile bir yılda 168 TL, 10 yılda 1.680 TL fazla ödeme yapmak demektir. Büyük sanayi kuruluşlarında ve yüzlerce makineye sahip büyük imalathanelerde, faturalara yansıtılan kayıp kaçak bedelleri çok büyük rakamlara tekabül eder.
Faturalardaki kayıp kaçak bedelleri, bir hizmet bedeli değildir. Kötü niyetli diğer kullanıcıların kaçak kullanımı ve elektrik dağıtım firmasının ağır ihmal ve kusurları ile altyapısının eksikliklerinden kaynaklanmaktadır. Kayıp kaçak oranları bölgeler arasında oransal olarak farklılık arz ettiği halde her bölgeye nerdeyse eşit miktarda yansıtılmaktadır. Bu şekilde üretici ve dağıtıcı firma zararını engellerken, tüm abonelerini zarara sokmaktadır. Faturasını tam ve eksiksiz ödeyen abone mükâfatlandırılacağı yerde, hiç hak etmediği bir cezaya çarptırılarak sanki kendisi de kaçak elektrik kullanılmıyormuş gibi bir itham altında tutularak cezalandırılmaktadır.
Firma yetkilileri kendilerini şu şekilde savunuyorlar: “Elektrik faturalarında yer alan kayıp/kaçak bedeli şirketimizin kendi inisiyatifi ile düzenlenmiş bir bedel değildir. 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu dâhilinde tüm yurtta ulusal tarife olarak uygulanmaktadır. Yansıtılacak bedeller Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından belirlenmektedir. 01.04.2011 tarihinden geçerli olmak üzere uygulanmakta olan tarifeler ise 28.12.2010 tarih ve 2999 sayılı EPDK Kararı ile belirlenmiştir. Bu karar tedas.gov.tr internet adresinde yayınlanmıştır. Bu tarifeler kapsamında uygulanmakta olan enerji bedeli, dağıtım bedeli, perakende satış hizmet bedeli, iletim bedeli, kalemlerine ilave olarak kayıp/kaçak bedeli ve perakende satış hizmeti (sayaç okuma) bedelleri belirlendiği, söz konusu bedellerin 2011/Nisan ayından itibaren elektrik faturalarında yer aldığını, bahse konu bedel, EPDK tarafından belirlendiği ve uygulamaya konulduğu, şirketin alınan bedelle ilgili bir kararı söz konusu değildir.”
4628 Sayılı Kanun`un 11. Maddesi ve Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği`nin, “Madde 33- (1): Bu yönetmelik hükümleri uyarınca elektrik enerjisi hizmeti alan müşterilerin hakları ve zararlarının tazmini konusunda kanunun 11. maddesi ve 4077 sayılı tüketicinin korunması hakkında kanun hükümleri ile buna ilişkin diğer mevzuat hükümleri uygulanır.” demektedir. İlgili yasal hükümler gereğince, EPDK`nın kayıp/kaçak bedellerinin abone faturalarına yansıtılması hususunda aldığı karar mevcut yasal hükümlere aykırılık teşkil etmektedir. Kaldı ki alınan karar hiçbir surette yürürlükte bulunan yönetmelik ve kanunların önüne geçerek uygulanamaz. Bu bağlamda 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun özel bir kanun olup mevcut genel hükümlerinde önüne geçmektedir. Mevcut kanuni hükümleri gereğince elektrik faturalarıma yansıtılarak tahakkuk edilmiş bulunan kayıp/kaçak bedellerinin 4077 Sayılı TKH Kanun`un doktrinine uygun olarak burada tüketicin zayıf taraf olduğu kabul edilerek korunması gerektiği şeklinde tedbirin alınması ilgili hüküm gereğince belirtilmektedir.
Netice itibariyle, aboneler kendilerinden tahsil edilen kayıp kaçak bedelleri tahsil edebileceklerdir. Her abone bulunduğu ildeki elektrik dağıtım şirketine gidip, ne kadar kayıp-kaçak bedeli ödediğinize dair makbuz alacak. Eğer ödenen bedel 2 bin liranın altında ise ilçedeki tüketici hakem heyetine gidip, Yargıtay kararını emsal göstererek paranın iadesi talebinde bulunabilecekler. Ödenen bedel 2 bin liranın üzerinde ise kayıp-kaçak bedellerini almak için tüketici mahkemesinde dava açmaları gerekiyor.
Selam ve dua ile Allah`a emanet olun.
