ABD’deki Washington Üniversitesi’nden gastroenterolog Dr. Jeffrey W. Brown liderliğindeki ekip, “paligenozis” adı verilen bir süreci incelerken bu keşfi yaptı. Paligenozis, olgun hücrelerin hasar gördüklerinde daha genç ve kök hücre benzeri bir duruma dönmeleri anlamına geliyor.
Araştırmacılar, hücrelerin bu dönüşümü gerçekleştirebilmek için, yavaş bir şekilde iç temizliği yapmak yerine, hızlı bir şekilde atıkları dışarı fırlattıkları, yani “cathartocytosis” adını verdikleri yeni bir sürece başvurduklarını keşfetti.
Dr. Brown:
“Hücre yaralandıktan sonra temel görevi bu yarayı onarmaktır. Fakat normal işlevini sürdüren olgun hücre yapısı, bu onarımı engelleyebilir. Bu yüzden, hücre hızlıca olgun yapısını dışarı atarak ilkel bir forma geçer ve çoğalıp hasarı onarabilir.”
Araştırma sırasında, ilk başta bu sürecin lizozomlar (atıkları yavaşça parçalayan organeller) aracılığıyla gerçekleştiği düşünülse de, paligenozis geçiren hücrelerin dışında sürekli olarak atık kalıntıları gözlemlendi. Fareler üzerinde yapılan mide yarası modellerinde, bu “kusma benzeri” tepkinin rastlantı değil, standart bir hücresel yanıt olduğu kanıtlandı.
Araştırmanın kıdemli yazarı Dr. Jason C. Mills (Baylor Tıp Fakültesi):
“Bu hücresel temizlik yöntemi hızlı ama dağınık. Çıkarılan atıklar kronik iltihaplara yol açabilir ve kanser riskini artırabilir.”
Özellikle mide hücreleri gibi uzun ömürlü hücrelerde zamanla mutasyon birikimi olabiliyor. Eğer bu yaşlı, mutasyonlu hücreler hasarı onarmak için kök hücre formuna dönerse, bu mutasyonlar daha da yayılabilir ve çoğalabilir.
Dr. Brown’a göre, cathartocytosis sürecini daha iyi anlamak, kanserin erken teşhisi için de fırsatlar sunabilir.
“Bu süreci daha iyi anlarsak, iyileşmeyi destekleyen yollar geliştirebilir ve kronik yaralanma ortamlarında bu mekanizmanın kansere dönüşmesini önleyebiliriz.”