Henüz birkaç yıl öncesine kadar sadece laboratuvarlarda ya da teknoloji sunumlarında konu edilen yapay zeka, 2025 yılında doğrudan maaş bordrolarına ve yönetim kurulu kararlarına girdi. Artık yapay zeka sadece bir test aracı ya da vizyon değil; binlerce işten çıkarmaya neden olan resmî bir gerekçe haline geldi. Çalışanlar, yapay zekanın sadece fabrikalarda değil, ofislerde, müşteri hizmetlerinde ve analiz raporlarında da rakipleri olduğunu fark ederek yeni bir döneme uyandı.
Küresel İstihdamda Sarsıcı Değişim
Danışmanlık şirketlerinin ve uluslararası kurumların yayımladığı raporlar, yaşananların yıl içinde dağınık işten çıkarmalar olmadığını; aksine dünya çapında iş gücü haritasının yeniden çizildiği bir sürecin başladığını ortaya koydu. Yüz milyonlarca işin önündeki gelecek, ya dönüşmek ya da tamamen yok olmakla karşı karşıya. Şirketler yapay zekaya ve otomasyona dev yatırımlar yaparken, 2025 yılı bu dönüşümde "kırılma yılı" olarak anılıyor.
ABD Örneği: Sayılarla Krizin Boyutu
ABD merkezli "Challenger, Gray & Christmas" şirketinin 6 Kasım 2025 tarihli raporuna göre, Ekim 2025'te tek başına 153.074 kişi işten çıkarıldı. Bu rakam, 2003'ten bu yana Ekim ayları arasındaki en yüksek işten çıkarma sayısı. Bunlardan 31.039'u sadece yapay zeka ve otomasyon nedeniyle oldu. 2025 başından bu yana bu sebeple işini kaybedenlerin sayısı 48.414’e ulaştı. Los Angeles Times‚ 23 Kasım tarihli haberinde, yapay zekanın 50 bini aşkın işten çıkarmada doğrudan veya dolaylı gerekçe olduğuna dikkat çekti.
Dünya Bankası ve IMF'nin Uyarıları
Dünya Ekonomi Forumu'nun 7 Ocak 2025 tarihli "2025'te İşlerin Geleceği" raporuna göre, mevcut işlerin %22’si 2030'a kadar ya şekil değiştirecek ya da kaybolacak. Bu, yaklaşık 92 milyon işin riskte olduğu anlamına geliyor. IMF de 14 Ocak 2024'teki "Yapay Zeka, İş ve Geleceğimiz" başlıklı notunda; yapay zekanın küresel işlerin %40'ını etkileyeceğini, gelişmiş ekonomilerde bu oranın %60'a çıkacağını açıkladı. Zengin ülkelerdeki işlerin yarısı verimlilik artırımından faydalanabilecekken, diğer yarısı ya maaş kaybı ya da tamamen iş kaybı riskiyle karşı karşıya.
Şirketler Cephesinde Radikal Kararlar
Workday (ABD): 1.750 kişi işten çıkarıldı (şirketin %8.5'i). Gerekçe: yapay zeka ve bulut çözümlerine yönelik yatırım.
Oracle: Hindistan başta olmak üzere çeşitli ülkelerde 10 binden fazla kişi işten çıkarıldı.
HP: 2025 sonuna kadar 6.000 işten çıkarma planı.
Amazon: 30.000 idari pozisyon kaldırıldı. Odak: yapay zeka altyapıları ve otomasyon.
Chegg (ABD, eğitim): Personelinin %45'i, yani 388 kişi işten çıkarıldı. Neden: yapay zeka ile rekabet.
Allianz (sigorta): 1.800 kişi. Odak: çağrı merkezi ve taleplerin otomasyonu.
ABN Amro (banka): 5.200 kişi, dijital dönüşüm ve maliyet azaltma planı.
Hizmet Sektörü ve Lojistikte Çözülme
Just Eat Takeaway: 450 kişi. Odak: müşteri hizmetlerinin otomasyonu.
Lieferando (Almanya): 2.000 teslimat çalışanı, daha esnek ve algoritmik yönetimli modele geçiş.
Hukuk ve Danışmanlık Sektörü
Clifford Chance: Londra ofisinde 50 pozisyon kaldırıldı. Gerekçe: yapay zekaya dayalı hukuk teknolojisi ve düşük maliyetli merkezlere iş transferi.
