2024 YR4 adlı asteroid için güncellenen modeller Aralık 2032'de Ay’a çarpma ihtimalini ~%4 olarak gösteriyor. Dünya riski neredeyse yok. NASA ve ortakları saptırma, kinetik müdahale ve nükleer seçenekleri değerlendiriyor; kütle belirsizliği ve dar zaman pencereleri müdahale planlarını zorluyor.
Geçen yıl keşfedildiğinde Dünya’ya çarpma olasılığı %3 olarak hesaplanan 2024 YR4 adlı asteroid için modeller güncellendi: artık Dünya’ya çarpma ihtimali neredeyse yok, fakat NASA ve ortak araştırmacıların yeni değerlendirmelerine göre asteroidin Aralık 2032’de Ay’a çarpma ihtimali yaklaşık %4 olarak hesaplandı.
Olası çarpma tarihine yaklaştıkça ihtimal daha da kesinleşecek; ancak bilim insanları potansiyel yıkıcı etkileri önlemek için senaryolar ve görev planları üzerinde çalışıyor.
Dünya’yı nasıl etkileyecek?
Araştırmaya göre Ay’a çarpması halinde ortaya çıkacak büyük enkaz bulutu, birkaç gün boyunca Dünya çevresindeki mikro-meteorit akışını normalin bin katına çıkarabilir. Bu durum, uzay istasyonlarındaki astronotlar ve yörüngedeki uydular için ciddi riskler doğurabilir.
Saptırmak mı, yok etmek mi?
Çalışma, 2024 YR4 tehdidini ortadan kaldırmak için pratikte iki yol olduğunu belirtiyor: yörüngeden hafifçe saptırmak (defleksiyon) ya da parçalayarak yok etmek.
-
Tercih edilen yöntem saptırma: Yörüngede küçük bir değişiklik, hem Ay’ı hem de Dünya’yı güvenle geçmesini sağlayabilir. Erken müdahale daha az kuvvet gerektirdiği için mümkün olan en erken zamanda harekete geçmek avantajlı.
-
Kritik belirsizlik — kütle: Çapı hakkında nispeten iyi bir tahmin (~60 metre ± %10) olsa da yoğunluk bilinmediğinden kütle tahminleri 51 milyon kg ile 711 milyon kg arasında değişiyor. Bu geniş aralık, hareket ettirmek için gereken enerjiyi ciddi biçimde etkiliyor; yanlış kütle hesaplanması kazara yörüngesini daha tehlikeli hale getirebilir.
Keşif görevleri ve zaman daralıyor
Universe Today’e göre kütleyi doğru kestirecek keşif görevleri en uygun 2028’de yapılabilir. Ancak 2028’e kadar tasarım ve fırlatma yapmak olağanüstü sıkışık bir takvim gerektiriyor. Bu nedenle araştırmacılar, halihazırda uzayda veya geliştirme aşamasında olan görevlerin (örnek: OSIRIS-APEX, Psyche) yeniden yönlendirilerek 2024 YR4’e yaklaştırılıp veri toplamasının bir seçenek olabileceğini yazıyorlar.
Nükleer patlama bir seçenek
Saptırmanın belirsizlikleri göz önüne alındığında, çalışmada yok etme seçeneklerinin de uygulanabilir olduğu vurgulanıyor. Kinetik yöntem (ör. DART benzeri) büyük bir cismin çarptırılarak asteroidi metre ölçeğinde parçalara ayırmayı hedefliyor; bu tür bir görev için olası fırlatma penceresi Nisan 2030 — Nisan 2032 arasında yer alıyor.
Daha tartışmalı olan diğer seçenek ise asteroidi nükleer patlamayla parçalamak/bozmak. Çalışma, uygun yükseklikte yapılacak bir patlamayla 1 megaton güçte bir nükleer cihazın 2024 YR4’ü boyutundan bağımsız olarak “parçalamak/bozmak” için yeterli olabileceğini hesapladı. Ancak nükleer seçenek hem teknik hem de politik açıdan büyük tartışma ve koordinasyon gerektiriyor; uzayda nükleer müdahale daha önce hedef odaklı olarak test edilmedi.
Şu an için belirsizlik sürüyor
Şu an için 2024 YR4’ün Ay’a çarpacağı kesin değil. Nihai kararları ve müdahale planlarını şekillendirecek daha iyi veriler 2028’e kadar gelmeyecek. Ancak araştırma, eğer çarpma riski doğrulanırsa keşif ve müdahale yeteneğinin birkaç yıl içinde hazır olması gerektiğini vurguluyor; fırlatma pencereleri daraldıkça seçeneklerin maliyeti ve zorluğu artacak.
