Oruç ve Adet Düzensizliği

Adet düzensizliği hem sosyal hem de manevi anlamda bayanları en fazla rahatsız eden durumlardan biridir. Özellikle oruç ayı geldiğinde kadınların tedirginliği daha fazla artmaktadır. Hayız ve lohusa hastalığının müddetiyle ilgili islam âlimlerinin belirttiği vakitler, günler ve sayılar tamamıyla araştırmalara dayanmaktadır. İklimden iklime, bölgeden bölgeye göre farklı hükümlerin aktarıldığı hastalık kanının müddetiyle ilgili belki tek ağırlıklı görüş temizlik müddetinin en az 15 gün olmasıdır ki Hanbeliler buna da muhalefet ederek en az temizlik müddetinin 13 gün olduğunu belirtirler. 

Adet düzensizliği denildiğinde ağırlıklı olarak; iki kan arasında görülen temizlik kastedilmektedir. Yani aybaşı gelen bir bayan birkaç gün kan gördükten sonra temizlik görüyor hemen ardından tekrardan kan görüyor. Bu durumda arada görülen temizliğe itibar edilir mi, yoksa edilmez mi? Ya da ikinci olarak görülen kanın durumu nedir?

Tüm bunları Hanefi ve Şafii mezhebinin görüşlerini göz önünde bulundurarak belirtirsek deriz ki;

Öncelikle şunu söylemekte fayda var; Hanefi mezhebine göre adet kanının en az müddeti üç gün üç gece, Şafilere göre ise bir gün bir gecedir. En fazla müddeti ise Hanefilere göre 10, Şafilere göre 15 gündür. Dolayısıyla bir gün bir geceden az olmak kaydıyla görülen kanlara Şafi ve Hanefilerin ittifakıyla itibar edilmez, adet gününe girilmiş sayılmaz, temizlik müddeti hala devam ediyor demektir. Hanefi olanlar ise üç gün üç geceden az olarak gördükleri kanı temizlik günlerinden sayarlar. Fakat unutulmamalıdır ki cumhur, hayzın en an müddetini bir gün bir gece olarak belirlemiştir. Aynı şekilde her iki görüşe binaen bir kadının adet kanı mensup olduğu mezhebin en fazla müddetini aşarsa, devam eden kan istihaze/özür kanı sayılır.

İki kan arasında görülen temizlik 15 günden az olursa ve hayız kanının en fazla müddetini aşmamışsa adet hala devam ediyor demektir. Şöyle ki bir bayan beş gün kan gördükten sonra iki gün temiz olursa sonra üç gün tekrardan kan görürse söz konusu on günlük müddetin tamamı Hanefilere göre hayız sayılır. (El-Cevheretü'n-Neyyire Alâ Muhtasari'l-Kudûri c.1 s.92). Aynı hükmü, hayız müddetini en fazla 15 gün olarak gören Şafii mezhebine göre de verebiliriz. Mesela bir bayan yedi gün boyunca kan görür de sonrasında beş gün temizlik ve hemen ardından üç gün kan görürse, on beş günün tamamı hayız müddetinden sayılır.

İki kan arasında görülen temizlik müddeti on beş günden fazla olursa, ittifakla her iki kan birbirinden bağımsız ayrı hastalık sayılır.

Görülen her kan hastalık kanı sayılmaz. Fıkıh kitaplarında önemli bir yer alan ve beraberinde namaz ve diğer ibadetlerin helal olduğu istihaze yani özür kanı da daima ağır iş vb. sebeplerden dolayı kadınlarda görülen kanlar arasındadır. Bayanlar hayız kanının şekline daha fazla vakıftırlar. Hayız kanı genellikle başlarda siyah renkli ve kokulu olur. Sonrasında ise gittikçe açık renge doğru gider. Özür kanında ise koku yoktur. Normal kan rengindedir. Hatta Şafi mezhebine göre kırmızı görülen kan hayızdan sayılmaz. Beyaz ve siyah arasında olan bulanık renk ise Hanefilere göre son günlerde olursa hayız, başlarda olursa istihazedir. (El-Cami' fi'l-Fıkhi'l-İslamîAbdulkerim Zeydan c.1 s.106 )