Devlet Memurunun Vatandaştan Aldığı Para Hak Değil, Rüşvettir

Hocam, bazı memurlar devletten maaş aldıkları halde ayrıca bir de bulundukları görev yerlerinde, yaptıkları bazı evrak işlerinden dolayı vatandaşlardan ayrıca ücret almaktadırlar. Bunu da “zahmet ve hizmet” parası şeklinde kılıf uydurarak yapmaktadırlar. Sorum şu; devlet memuru yapması gereken işten dolayı maaş aldığı halde ayrıca bir de vatandaştan para alabilir mi? Bu rüşvet midir, yoksa gerçekten hizmet ve zahmet karşılığında hak ettikleri para mıdır? Eğer bu rüşvetse, veren kişi de günahkâr olur mu?

Rüşvet hem Kur`an-ı Kerim hem de sahih hadislerle nehyedilmiş haram kazançlar arasındadır. Allah`u Teâlâ şöyle buyurmaktadır: Mallarınızı kendi aranızda haksız yere yemeyin… (Bakara 188). Bir kimsenin hakkı olmadığı parayı alması -ki rüşvet bu kabildendir- haramdır. Yine Allah`u Teâlâ Yahudilerin özelliklerini belirtirken “çokça yalan söyleyen ve fazlaca haram mal yiyen…“ (Maide 42) şeklinde buyurur. Ayeti Kerime`de geçen “suht” haram para manasındadır. Aralarında İbn Abbas, Hz. Ali ve Hz. Ömer`in de bulunduğu birçok sahabi bu haram paranın rüşvet olduğunu belirtir. (El Cami` Li Ahkâmi`l Kur`ân, İmam Kurtubî c.6 s.119)

Abdullah İbn Amr derki: Peygamber (aleyhissalatu vesselam) rüşvet vereni de alanı da lanetledi. (Ebu Dâvud, Tirmizî)

Yine Ebu Umâme Efendimiz (aleyhissalatu vesselam)`dan şunları aktarır: Her kim din kardeşi için aracı olur da kardeşi kendisine hediye verirse ve o da bu hediyeyi kabul ederse, faizin büyük kapılarından birine girmiş sayılır. (Ahmed Bin Hanbel, Ebu Davud)

Hadiste geçen “aracı olma” durumu mübah şeyler için değil, haram olanlar içindir. Zira mübah olan aracılık halleri için karşı tarafa ücret verilebilir. Şöyle ki bir kimse helal olan ve başkasının hakkına geçmeyen bir şey için bir başka birine aracılık yaparsa, karşı taraftan ücret alabilir. Bu bir çeşit hizmet ve komisyon parasıdır. Ancak başkasının hakkına geçecek şeyler için aracı olursa bu hem kul hakkı hem de rüşvettir. Bununla birlikte bir kimse memuriyetini yaptığı çalışma alanıyla ilgili “bu benim çabamın karşılığıdır” gerekçesiyle kendisine gelen vatandaşlardan para alamaz. Bu, rüşvettir. Çünkü yaptığı işlerin karşılığı devlet tarafından kendisine veriliyordur. Ayrıca vatandaşlardan para alma hakkı yoktur. Her ne kadar rüşvet veren kişi burada sorumlu olmasa da rüşveti alan kimse günahkâr olmuş olur. Zira bir kimse, hakkını elde etmek için rüşvetten başka bir yol bulamazsa, işinin hallolması için aradaki kişiye rüşvet verebilir. (Sübülü`s Selâm, İmam San`anî c.3 s.103)