Yılın ilk Güneş tutulması ne zaman olacak? En çok nereyi etkileyecek? Güneş tutulması olduğunda kılınan namaz hangisidir?

Mehmet Bozdaş

8 Nisan'da yılın ilk tam Güneş tutulması, Meksika, ABD ve Kanada'nın bazı bölgelerinde büyük bir heyecanla bekleniyor. Tutulma, yaklaşık 186 kilometre genişliğinde bir yol izleyerek gözlemcilere görsel şölen sunacak. Güneş tutulması olduğunda namaz kılmak isteyen ve dua edecek olanların bu ana özel olan ibadet olup olmadığını araştırıyor bilenler ise Küsuf namazını sorguluyor. Güneş tutulması olduğu zaman kılınan namaz Küsuf namazı olarak bilinmektedir. Peki, Küsuf namazı nedir? Küsuf namazı nasıl, kaç rekat kılınır? İşte Küsuf namazı!

Ay'ın, Dünya ile Güneş arasından geçmesiyle oluşacak olan bu olağanüstü doğa olayı, sadece ABD'deki 13 eyalette yüzlerce şehir ve küçük kasabada gözlemlenebilecek. Bu nedenle, Güneş tutulmasını gözlemlemek isteyen birçok insan, tutulmanın görülebileceği bölgelere akın ediyor.

ABD'deki güneş tutulmasının gözlemleneceği eyaletlerde konaklama rezervasyonlarının yüzde 90'ın üzerine çıktığı belirtiliyor. Dallas, Idabel, Littler Rock, Poplar Bluff, Paducah, Carbondale, Evansville, Cleveland, Erie, Buffalo, Burlington, Lancaster ve Caribou gibi şehirler, tutulmanın gözlemlenebileceği başlıca yerler arasında bulunuyor.

Güneş tutulmasının etkisi, bazı bölgelerde sadece saniyelerle sınırlı kalırken, diğer bölgelerde 4 dakikayı aşacak

Yılın en önemli gök olayı olan Güneş tutulması bugün meydana geliyor. Güneş tutulmasında kılınacak Küsuf namazı merak ediliyor. Küsuf ve husuf kelimeleri güneş ve ay tutulması hakkında birbirinin yerine kullanılmakla birlikte fıkıh ve astronomi literatüründe genellikle Güneş tutulması için Küsûf, Ay tutulması için Husuf kelimesi yaygınlık kazanmıştır. 

KÜSUF NAMAZI NEDİR, KAÇ REKATTIR?

Küsuf namazı, Güneş tutulmasında kılınmaktadır. Husuf namazı ise Ay tutulması olduğu zaman kılınması gereken bir namaz türüdür. Küsuf, sözlükte karşılığı örtmek, kararmak anlamına gelmektedir. Hadis kaynaklarında, aralarında bazı rivayet farklılıkları bulunmakla birlikte Güneş tutulduğu zaman Hz. Peygamber'in Küsûf namazı kıldırdığını ifade eden çok sayıda hadis mevcuttur. Bu hadislerde Resûl-i Ekrem'in bu namaz sırasında kıraati uzun tuttuğu, namazı tamamlayınca güneş ışığının tekrar ortaya çıkmasından sonra cemaate hitap ederek, "Ay ve Güneş Allah'ın varlığını ve kudretini gösteren alâmetlerdendir. Bunlar hiç kimsenin ölümünden veya yaşamasından/doğmasından dolayı tutulmaz. Ay veya Güneş tutulmasını gördüğünüz zaman açılıncaya kadar namaz kılın, dua edin" dediği, bazı rivayetlerde ise Allah resulünün bu iki hadiseye şahit olunduğunda tekbir getirilmesi, sadaka verilmesi ve köle âzat edilmesini istediği ifade edilir (Buhârî, "Küsûf", 1, 2, 6, 9, 15, 17, 19; "Bed?ü'l-?al?", 4; "?It?", 3; Müslim, "Küsûf", 1-4, 10, 29; Nesâî, "Küsûf", 10).

Hanefî fakihlerine göre Küsûf namazı en az iki rek‘at olup dört veya daha fazla rek‘at olarak da kılınabilir. Her iki veya dört rek‘atta bir selâm verilir. Diğer nâfile namazlarda olduğu gibi her rek‘atta tek rükû ve iki secde yapılır. İmam Mâlik, İmam Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel’e göre ise küsûf namazı her rek‘atta uzunca bir sûrenin okunduğu kıyamdan ve rükûdan sonra tekrar aynı şekilde kıyam ve rükû yapılarak iki rek‘at olarak kılınır.

KÜSUF NAMAZI NE ZAMAN, NASIL KILINIR?

Seferî durumundaki kimseler tarafından da kılınabilen bu namazın vakti güneş tutulmasının başlamasından sona ermesine kadar süren zaman dilimidir. Küsûf namazı ezan ve kamet okunmaksızın cemaatle ya da tek başına kılınabilir. İmam'ın Güneş tutulması namazını cemaatle kıldırmasında bir mahzur yoktur. Ancak fakihlerin çoğunluğuna göre cemaatle kılınması daha faziletlidir.  Ay tutulma namazı ise cemaatsiz kılınır. Bu namazların Mescidde kılınması da sünnettir. Ezan ve kamet okunmaz. Sadece Güneş tutulması namazı için es-Salâtü câmiatün, namaz için cem olunuz diye seslenilir.

Hanefîler'e, Hanbelîler'e ve İmam Mâlik'ten gelen bir rivayete göre namaz kılmanın mekruh olduğu vakitlerden birine tesadüf etmesi halinde küsûf namazı kılınmaz. Bu durumda namaz yerine tesbih, tehlîl ve istiğfar ile meşgul olunur. İmam Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel'den gelen bir rivayete göre ise bu namaz her zaman kılınabilir. İmam Mâlik'ten gelen bir diğer görüşe göre küsûf namazının zeval vaktinden sonra kılınması câiz değildir. Vaktinde kılınamayan Küsûf namazı kazâ edilmez.