Bu proteinler, toksinleri bitkinin öz suyunda taşımaya yardım ediyor. Araştırmacılar bu süreci değiştirerek gelecekte kirlenmeye dayanıklı sebzeler yetiştirmeyi ya da bitkileri kirli toprakları temizlemede kullanmayı amaçlıyor. Bu bulgu, gelecek hasadı hem daha güvenli hem de daha sürdürülebilir kılabilir.
Neden Bazı Kabuklular Kirletici Depoluyor?
Balkabağı, kabak, salatalık ve kavun gibi kabuklular ailesine ait bitkiler, alışılmadık şekilde topraktan kirletici madde alıp yenen kısımlarında biriktirme eğilimindeler. Kobe University’nden tarım bilimcisi Hideyuki Inui şöyle diyor: “Kirleticiler kolay kolay parçalanmıyor ve bu da meyveyi yiyen insanlar için bir sağlık riski oluşturuyor. İlginç olan, diğer bitkilerde bunun olmaması, bu yüzden bu ailede neden böyle olduğunu merak ettim.”
Kirleticileri Taşıyan Proteinlerin Keşfi Inui ve ekibi önceki çalışmalarda kabuklular grubunda bulunan ve kirleticilere bağlanabilen bir grup proteini tanımlamıştı; bu proteinler bitki boyunca kirleticilerin hareketine olanak tanıyor. Bu yıl başında yaptıkları açıklamada, bu proteinlerin şekli ve kirleticiye bağlanma gücü, bitkinin üst kısımlarına ne kadar kirletici ulaştığını belirlediğini bildirdiler.
“Ancak bu proteinler birçok bitkide mevcut ve kabuklular arasında bile kirletici birikimi açısından çeşitlilik var. Sonra fark ettik ki, yüksek birikim gösteren türlerde bu proteinin öz suda (sapta) konsantrasyonu daha yüksek,” diyor Inui.
Bu gözlem, araştırmacıları bu kirletici‑bağlayıcı proteinlerin bitki öz suyuna nasıl salgılandığını incelemeye yöneltti. Protein Varyantları Anahtar Nokta Yeni bir makalede, Inui’nin grubu, yüksek kirletici birikimine meyilli türlerde protein varyantlarının öz suya dışarı salgılandığını, diğer varyantların ise hücre içinde kaldığını gösterdi. Bu farkın nedeni olarak, proteinin amino asit dizilimindeki küçük bir farkın “etiket” işlevi görerek hücreye proteini tutup tutmama yönünde komut verdiği bulundu. Mekanizmayı doğrulamak için, araştırmacılar bu “yüksek birikimli” protein varyantını tütün bitkisine aktardılar; tütün bitkileri de proteini öz suyuna çıkarmaya başladı.
“Sadece salgılanan proteinler bitki içinde göç edebilir ve üst parçalarına taşınabilir. Bu nedenle bu durum düşük‑kirletici ve yüksek‑kirletici türler arasındaki ayrım gibi görünüyor,” diyor Inui.
