Tapu işlemlerinde harç bedelinin gerçek değerinden düşük gösterilmesi, vergi kaybına yol açan bir durumdur. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), bu tür suiistimallerle mücadele etmek ve aynı zamanda dürüst mükelleflere bir çıkış yolu sunmak amacıyla adım attı. GİB, yayımladığı iç genelgeyle hem eksik beyan yapan mükelleflere hem de pişmanlık başvurusu sürecine dair uygulamayı detaylandırdı. Bu genelge, tapu harcının doğru beyan edilmesinin hukuki ve mali sonuçlarını netleştiriyor.
Eksik Beyanda Pişmanlık Yolu ve Maliyeti
Vergi Usul Kanunu, bazı durumlarda mükelleflerin vergi beyanlarındaki hatalarını kendiliğinden düzeltmelerine imkan tanır. Genelgede, tapu harcını eksik gösterdiğini fark eden vatandaşların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesi kapsamında pişmanlık başvurusunda bulunabileceği belirtildi. Pişmanlık başvurusu kabul edilen mükelleflerin ödeyeceği ek tutar yalnızca faiz olacaktır. Bu durumda sadece aylık %4,5 oranında pişmanlık zammı ödeyeceği belirtildi. Bu yöntemle beyanını düzelten mükelleflere vergi ziyaı ya da usulsüzlük cezası uygulanmayacak.
Eksik Beyanı Tespit Edilenlere Uygulanacak Cezalar
Vergi idaresi tarafından denetimler sırasında, eksik beyan yaptığı ve pişmanlık başvurusunda bulunmadığı belirlenen mükellefler için farklı yaptırımlar devreye girecek. Buna karşılık, herhangi bir pişmanlık başvurusu yapmadan eksik ödeme yaptığı tespit edilenlerden ise hem eksik kalan harç tahsil edilecek hem de tapu harcının %25’i oranında vergi ziyaı cezası ile aylık %4,5 gecikme faizi uygulanacak. Bu durum, pişmanlık müessesesinin mükellef lehine önemli bir fark yarattığını gösteriyor.
Tapu Belgelerinin Beyan Niteliği
GİB genelgesi, tapu işlemlerinde beyanname verilmemiş olsa bile bazı belgelerin beyan yerine geçtiğini açıklığa kavuşturuyor. GİB’in açıklamasına göre, gayrimenkul devirlerinde taraflarca ayrıca bir beyanname verilmemiş olsa bile, işlem sırasında düzenlenen belgeler mükellef beyanı olarak değerlendirilecek. Bu, tapu senedi üzerindeki satış bedelinin vergi beyanı sayıldığını ve bu bedelin eksik olması durumunda pişmanlık hükümlerinden yararlanarak düzeltme yapılabileceğini ifade ediyor. Bu durumda eksik beyanın düzeltilmesi için pişmanlık hükümlerine başvuru mümkün olacak.
Pişmanlık Durumunda Usulsüzlük Cezası Muafiyeti
Genelge, pişmanlık kapsamında yapılan düzeltmelerde uygulanmayacak bir cezayı da netleştiriyor. Genelgede yer alan bir diğer önemli nokta ise pişmanlık kapsamında yapılan düzeltmeler için usulsüzlük cezası kesilmeyecek olması. Tapu harcına esas değerin düzeltilmesine yönelik pişmanlık başvurularının, vergi veya harç beyannamesi verilmemesi nedeniyle ceza kapsamına alınamayacağı vurgulandı. Yapılan açıklamada, pişmanlık talebiyle yapılan beyanlarda yalnızca pişmanlık zammı uygulanacağı, pişmanlık olmaksızın yapılan beyanlarda ise vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle birlikte işlem yapılacağı bildirildi. Böylece, eksik ödeme yapanlar için gönüllü düzeltme ile cezalı ödeme arasında net bir fark oluşmuş oldu.
