12 ülkeyi kapsayan toplantıda, bölge ülkeleri ile Afganistan İslam Emirliği arasında pozitif etkileşime duyulan ihtiyaç, bölgesel iş birliği alanında koordinasyon, bölgesel düzeyde bölge odaklı ortak bir yapının oluşturulması ve bölgenin sahip olduğu ekonomik fırsatlardan en iyi şekilde yararlanmak için ortak iş birliğinin gerekliliği konuları konuşuldu.

Toplantıya; Hindistan, Kazakistan, Türkiye, Rusya, Çin, İran, Pakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Endonezya, Kırgızistan ve Afganistan'dan yetkililer katıldı.

Afganistan İslam Emirliği Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki, katılımcılara hitaben yaptığı konuşmada, toplantının esas hedefinin, "Afganistan ile bölgesel ülkeler arasında olumlu ve yapıcı bir etkileşim için bölgesel iş birliğini geliştirmeyi amaçlayan bölge merkezli bir yapı" oluşturmak olduğunu söyledi.

Muttaki, konuşmasında bölgesel iş birliğinin aşağıdaki konulara odaklanabileceğini söyledi:

• Ortak bölgesel faydalara dayalı olarak bölge merkezli ve katılım yollarının araştırılması;

• Bölgedeki mevcut ve potansiyel tehditlerle mücadele etmek amacıyla Afgan hükümetiyle olumlu ve yapıcı bir etkileşim için bölge merkezli bir yapı oluşturmak;

• Bölge halklarının yararına bölgesel ekonomik kalkınmaya yol açacak güçlü bağlantıya yönelik çabaların sarf edilmesi;

• Bölgeye ve özellikle Afganistan'a yönelik tek taraflı yaptırımların kaldırılması;

• Birbirlerinin yerel ve geleneksel kalkınma modelleri ve yönetim yöntemleri konusundaki tercihlerine saygı duymak."

Konuşmasında Muttaki, Afganistan İslam Emirliği'nin Ağustos 2021'de yönetimi devralınmasından bu yana bölge ülkeleriyle ticaret ve transit alanlarında olumlu gelişmeler yaşandığını söyledi.

Muttaki, savaşın sona ermesi ve Afganistan İslam Emirliği'nin ekonomi merkezli dış politikası ve bölge merkezli bir yapı oluşturarak bölgeyle iş birliği içinde ortak çıkarlar üzerinde birlikte çalışmasının ve potansiyel mücadeleye devam etmesinin önünü açtığını kaydetti.

Afganistan İslam Emirliği'nin "Ekonomik bağlantı etrafında dönen bölgesel bir perspektifin İslam Emirliği'nin dış politikasının temel direklerinden birini oluşturduğunun kanıtlandığını" dile getiren Muttaki, ülkesinin başkalarının çıkarlarına, tercihlerine, hükümet yapılarına ve kalkınma modellerine saygı duyduğunu ve bu durumun başkalarının da Afganistan'ın çıkarlarına, yönetişim ve kalkınma tercihleri ​​ve modellerine saygı duymasını gerektirdiğini belirtti.

20 yıllık "özgürlük mücadelesi" sonrasında, "Afganistan'a yönelik ithal planların Afgan halkının acısını dindirmediğinin" netleştiğini kaydeden Muttaki, "İster ülkelerin veya uluslararası kuruluşların sunduğu modeller, ister özel elçilerin planları olsun, herhangi bir isim ve adres altında sunulan uzaylı reçeteleri ters sonuçlar doğurmuştur. Üstelik ne yazık ki BM'nin çeşitli elçilerinin görev süreleri boyunca aktardığı planlar da Afganistan'da savaş, istikrarsızlık ve işgalden başka bir şeye yol açmadı." dedi.

Bugün Afganistan'ın, farklı bölgesel ve uluslararası taraflarla ortak ve endişe verici konularda görüşmeler yürütme kapasitesine sahip, tüm ülkeyi temsil eden bir hükümetin bulunduğunu aktaran Muttaki, Afganistan'ın aynı zamanda egemen, özgür ve güvenli bir ülke olduğunu belirtti.

Afganistan'ın herhangi bir tarafla çatışma veya tartışma arayışında olmadığını, kaydeden Muttaki, "Bu nedenle seçimlerimize saygı duyulmalı. Yönetişim modelleri önermek ve sistemi parmakla göstermek yerine, karşılıklı çıkarlarla meşgul olmak daha iyidir" dedi.

Her ülke gibi Afganistan'ın da sorunları olduğunu anlatan Bakan Muttaki, "Yaklaşık yarım asırdır dış istila ve müdahalelerin, iç savaşların hedefi olan bir ülkenin kısa sürede tüm sorunları çözmesi mümkün değil. Bununla birlikte Afganistan İslam Emirliği, çoğunlukla geçmişten miras kalan sorunlara çözüm bulma kararlılığındadır. Bu fırsatı ve inisiyatifi, Afganistan'ın Komşu Ülkeleri Bakanlar Toplantısı veya Moskova Formatı gibi geri kalan bölgesel mekanizmalar aracılığıyla da değerlendirerek, tüm aktörlerin çıkarlarını koruyan bölgesel bir uzlaşmaya varmayı umuyoruz. Böyle bir bölgesel uzlaşma çerçevesinde, karşılıklı çıkarlara hizmet eden tematik anlaşmalara varılmasını sağlayacak teşvik mekanizmalarının bulunmasının önünü açabiliriz." ifadelerini kullandı. (İLKHA)