Güneş'in, solar hareketliliğin artıp azaldığı 11 yıllık döngülerden geçtiği biliniyor. En az Güneş aktivitesinin olduğu döneme solar minimum, en fazla Güneş aktivitesinin gözlemlendiği evreye de solar maksimum deniyor.

Şu sıralar Güneş'teki hareketliliğin artması, bazı patlamaları da beraberinde getiriyor.

25 numaralı mevcut güneş döngüsü, 2019 yılında başladı ve yaklaşık 2030 yılına kadar devam edecek.

Bir araya gelerek takımadalara benzeyen 'güneş lekeleri', yıldızımızın manyetik alanındaki büyük değişikliklerden kaynaklanıyor.

Ayrıca Dünya'ya şiddetli enerji patlamaları göndererek, potansiyel olarak uydulara zarar verebilecek ve interneti bozabilecek 'güneş fırtınalarına' neden oluyorlar.

2024'ün ilk aylarına dikkat

Yeni bir çalışma, bu solar maksimumun beklenenden daha erken, büyük olasılıkla 2024'ün başlarında gerçekleşeceğini ortaya koyuyor.

Yeni tahmin Hintli bir araştırmacı ekibinden geliyor ve NASA'nın 2025'in sonlarına doğru gelişini öngören son tahminleriyle çelişiyor.

Yeni çalışma, Hindistan'daki IISER Kalküta Uzay Bilimleri Mükemmeliyet Merkezi'nden fizikçi Dr. Dibyendu Nandi tarafından yönetildi. Nandi, konuyla ilgili şöyle konuştu:

En yoğun fırtınalar bazen alçak Dünya yörüngesindeki uyduların yıkıcı yörünge bozulmasına neden olabilir ve iletişim ve navigasyon ağları gibi uydu tabanlı hizmetleri kesintiye uğratabilir.

Ayrıca, yüksek enlem bölgelerinde bulunan elektrik güç şebekelerini tetikleyen jeomanyetik alanda da güçlü rahatsızlıklara neden olabilirler.

Dr Nandi ve meslektaşları güneşin maksimumunu tespit etmenin yeni bir yolunu bulmayı başardılar, ancak bunu anlamak güneş sistemimizin hayat veren yıldızı hakkında bazı temel bilgileri gerektiriyor.

Güneş, resmi olarak dipol alanı olarak bilinen güçlü bir manyetik alan oluşturan, hareket eden, elektrik yüklü sıcak gazdan oluşan devasa bir toptur.

Güneş'in bir kutbundan diğerine Dünya'nınkine benzer şekilde uzanan bu çift kutuplu alan, güneş döngüsü adı verilen bir döngüden geçer.

Yaklaşık her 11 yılda bir, güneşin manyetik alanı tamamen değişir, bu da kuzey ve güney kutuplarının yer değiştirmesi anlamına gelir.

Bu güneş döngüsü, güneşin manyetik alanlarının neden olduğu karanlık güneş lekeleri de dahil olmak üzere, güneş yüzeyindeki aktiviteyi etkiler.

Bilim insanlarının güneş döngüsünü izleyebilmelerinin bir yolu, çoğunlukla uyduları kullanarak güneş lekelerinin sayısını ve tam olarak ne zaman ortaya çıktıklarını saymaktır.

Güneş'te en az güneş lekesinin olduğu 11 yıllık güneş döngüsünün başlangıcı, "Solar minimum" olarak bilinir; ancak zamanla güneş lekelerinin sayısı artar.

Güneş döngüsünün ortası, güneşin en fazla güneş lekesine sahip olduğu solar maksimumdur. Bu güneş maksimumu sırasında, en şiddetli uzay havasının beklendiği dönemdir.

Araştırmacılar, bu zirvenin tam olarak ne zaman gerçekleşeceğini ve dolayısıyla en şiddetli uzay havasının Dünya'ya ne zaman çarpacağını tahmin etmenin zor olduğunu söylüyor.

Bilim insanları, güneş maksimumunun ne zaman ulaşacağına dair en iyi tahminleri yapmak için İsviçreli gökbilimci Max Waldmeier'in neredeyse 100 yıl önce topladığı ipuçlarına güveniyor.

Waldmeier, 1935'te bir güneş lekesi döngüsünün yükselişi ne kadar hızlıysa gücünün de o kadar güçlü olduğunu buldu.

Bu nedenle, Waldmeier'in açıkladığı gibi, daha güçlü döngülerin (yani daha fazla güneş lekesinin olduğu döngülerin) zirve yoğunluklarına ulaşması daha az zaman alır.

'Waldmeier etkisi' olarak bilinen bu ilişki, genellikle erken yükselme evresine ilişkin gözlemlere dayanarak bir güneş lekesi döngüsünün gücünü tahmin etmek için kullanılmıştır.

Hint araştırmacıların yaptığı şey, dünya çapındaki çok sayıda yer tabanlı güneş gözlemevinden gelen onlarca yıllık veri arşivlerini kullanarak yeni bir ilişki bulmaktı.

Yani Güneş'in dipol manyetik alanının azalma hızı aynı zamanda devam eden güneş lekesi döngüsünün yükselme hızıyla da ilişkilidir.

Tüm tahminler 2024'ün ilk aylarını gösteriyor

Bilim insanları yeni bilgilerini kullanarak mevcut döngüdeki güneş enerjisi maksimumunun zirveye ulaşacağı tarihi 2024'ün başı olarak belirledi.

Araştırmacılar, bu tarihte meydana gelecek güneş patlamalarının çok büyük olacağını ve dünyadaki interneti birkaç hafta kesintiye uğratabileceğini söyledi.

Kaynak: Enson Haber