Yemen’i Saran  Eski Rejimin Gölgesi

Bir buçuk yıl kadar önce Yemen Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih görevden uzaklaştırılmıştı, ancak onun siyasi ve güvenlik alanındaki gölgesinin varlığının sürdüğü görülmektedir. Otuz yıldan fazla başta bulunan Ali Abdullah Salih 2011’de başlayan yoğun itirazlar ve gösteriler neticesinde görevden ayrılmak zorunda kalmıştı. Onun gidişiyle Yemen’de yeni bir dönemin başlayacağı ve bu ülkenin istikrara kavuşup gelişeceği ümidi yeşermişti.

Bir zamanlar Salih’in muavinliğini yürüten Abd el-Rab Mansur Hadi, Salih’ten sonra devlet yönetimine getirildi. Her ne kadar Abdullah Salih kudretten çekildiyse de onun gidişiyle ülkenin siyaseti üzerindeki etkisinin sona ermediği gittikçe belli olmaktadır. Liderliğini yürüttüğü Milli Kongre Partisi ile ülkenin güvenlik ve siyaset kurumları üzerindeki etkisini kaldıracak ciddi bir gelişme yaşanmadı. Salih’in devlet işlerine çomak sokma ve devlet idaresinin düzenini zorlamadaki en önemli menfezleri, ülkenin güvenlik ve silahlı güçleriydi. Yemen’in en önemli güvenlik birimi olan Cumhurbaşkanlığı muhafız alayı, Abdullah Salih’in nüfuzu altındaydı. Bu da Abdullah Salih’in oğlunun bu alayın rehberliğini yürütmesinden kaynaklanıyordu. Abdullah Salih’in oğlunun ve yakınlarının cumhurbaşkanlığı muhafız alayındaki bu durumundan rahatsız olan Cumhurbaşkanı Abd el-Rab Mansur Hadi, bu ülkenin ordusunu tek parça haline getirmek maksadıyla Cumhurbaşkanlığı muhafız alayını lağvetti. Komutanlığını yürüten Ahmet Ali Salih’i ise Birleşik Arap Emirlikleri’ne büyükelçi olarak atadı. Böylece onu Yemen’in ortamından uzaklaştırmakla hedefini gerçekleştirmiş oldu.

Cumhurbaşkanlığı muhafız alayının kaldırılması ve komutanının dışarıda görevlendirilmesi, eski cumhurbaşkanının yakınlarının çabalarını sona erdirmedi. Bunların girişimiyle 2 Ağustos 2013’te lağvedilmiş cumhurbaşkanlığı muhafız alayındaki görevli askerler, ellerindeki silahlarla cumhurbaşkanı köşkünün yakınında bulunan Seb’in Meydanı’nda toplanıp ülkenin kötüye giden ekonomisini dile getirerek savunma ve İçişleri Bakanlarının istifalarını istediler. Askerin müdahalesi üzerine yaşanan çatışmada iki kişi hayatını kaybederken beş kişi de yaralandı.

Birçok uzmana göre cumhurbaşkanı muhafız alayına bağlı kişilerin çıkardığı bu olay, eski cumhurbaşkanının Yemen’de etkin olma çabalarının neticesidir. Son zamanlarda hükümetin eski cumhurbaşkanının bazı yakınlarını kudretten uzaklaştırması çabalarına karşın, Abdullah Salih ve taraftarlarının bu tür girişimlerle yapılanları telafi etme uğraşısında oldukları ileri sürülmektedir.

Zaten son haftalarda birçok Arap ülkesinde özgürlükleri savunma ve ekonominin kötüye gidişini protesto çabalarının neticesi, emniyetsizlik ve karışıklıktan başkası olmamıştır. Birçokları, Ali Abdullah Salih’e bağlı unsurların tahrip çalışmalarının ülke güvenliğini ciddi şekilde bozduğunu ileri sürmektedir. Yemen, Mısır gibi karışmaya ve zarar görmeye uygun bir zemine sahiptir. Bugün Yemen hükümeti, Ali Abdullah Salih’in adamlarının tahribatlarıyla birlikte başka sorunlarla da karşı karşıyadır. Bu sorunlardan biri Yemen’in vahim durumdaki ekonomisidir. Son günlerde Yemen basınının geçtiği haberlere göre, Yemen Ekonomi Bakanı Sahr’ul Vecih’’in ülke başbakanına yazdığı mektupta bildirdiğine göre, Yemen Merkez Bankası büyük bir iflasla karşı karşıyadır. Devlet, çalışanlarının maaşlarını bile ödeyemez duruma gelmiş. Bütün bunlarla birlikte Yemen hükümeti içte bazı gruplarla savaşmayı sürdürmektedir. Ayrıca Güneylilerin ayrılma isteği bu ülkenin bütünlüğünü bozacak diğer bir kriz olarak varlığını sürdürmektedir.

Bütün bunlarla birlikte ülkenin kuzeyindeki Şii Husi’lerle ilgili güvenlik dosyası da bu devletin bugüne kadar çözüme ulaştıramadığı önemli krizlerinden birisidir. Bugün Yemen’in en önemli sorunlarından biri, bu ülkede etkin olan güçlerin birbirlerine ve geleceğe karşı olan güvensizliğidir. Güneyliler San’a’ya oldukça kötümser bakıyorlar. Husi Şiileri, Ali İbrahim Salih’in rejiminin ve emniyet güçlerinin varlıklarını sürdürdüğüne inanıyorlar. İşsizlik had safhaya ulaşmış durumda. Fakirlik tehlikeli şekilde yayılmaya devam etmektedir. Salih’in yerine gelenler, umut verecek bir tablo çizme başarısını bir türlü gösteremediler.

Bu arada Abd el Rab Mansur Hadi, güç oyununda usta bir oyuncu olduğunu ortaya koydu. Oysa Salih’in yakınlarının ve etrafındakilerin tedrici olarak devlet makamlarından ve güvenlik güçlerinden uzaklaştırılmasıyla ilgili gelişmeleri, Salih’in kolaylıkla kabul etmesi mümkün görünmüyor. Mansur Hadi, ülkeden ayrılmak isteyenler ile Milli Kongre Partisi (Salih’in Partisi) taraftarlarıyla yaşanan problemleri azaltmak için milli söyleşi projesini devreye soktu. Bölgesel ve uluslararası oyuncuları harekete geçirip nüfuzundan faydalanmak için, milli söyleşi programına bütün tarafları dâhil etti. Yemen hükümetinin bütün bu problemlerin üstesinden gelip gelmeyeceği ve savaş meydanında kazanıp kazanamayacağını zaman gösterecektir.

Kaynak: İtteleat Gazetesi
Çeviri: Hanefi Aydın