Bölge ülkelerinin katılımıyla gerçekleşen 5'inci Moskova Formatı, Rusya'nın Kazan kentinde başladı.

Afganistan İslam Emirliği Dışişleri Bakanı Mevlevi Emir Han Muttaki, "Afganistan" konusunun ele alındığı toplantıda bir konuşma gerçekleştirdi.

Rusya ve Tataristan Özerk Cumhuriyeti hükümetlerine bu fırsatı sundukları için ülkesi adına teşekkürlerini sunarak konuşmasına başlayan Muttaki, son 45 yılda hiçbir yabancı reçetenin Afganistan'ın sorunlarını çözmediğine vurgu yaptı.  

İki yıl önce düzenlenen Moskova Formatlı toplantıda ülkesinin ABD ve NATO işgalinden yeni çıktığını, dolayısıyla birçok sorun yaşadıklarının anlatan Muttaki, Allah'ın yardımı ve halkın desteğiyle bu sorunların üstesinde gelmeyi başardıklarını vurguladı.

Muttaki, "Son iki yıldır Moskova Formatı ve diğer platformlarda Afganistan'daki güvenlik durumu konusunda bölgeye ve dünyaya güven verdik ve Afganistan İslam Emirliği'nin sorumlu bir hükümet olarak Afganistan'dan ayrılmayacağı sözünü verdik ve bu sözümüzü yerine getirdik. Geçtiğimiz iki yılda hükümetimizin siyasi, güvenlik ve ekonomik temellerini yeniden inşa ederken, işgalcilerin gölgesinde eğitilen isyancı gruplarla mücadeleyi hızlandırdık ve DAİŞ'ın ülke genelindeki sığınaklarını çok kısa sürede yok etmeyi başardık. Afganistan dahil tüm bölgenin güvenliğine yönelik büyük bir komplonun girişimlerini de boşa çıkardık." dedi.

"Krizleri asıl kökeni değerlerimizi göz ardı eden yabancı versiyonlar"

Geçtiğimiz 50 boyunca Afganistan'ın, pek çok siyasi, güvenlik, ekonomik, sosyal ve özellikle iç meşruiyet kriziyle karşı karşıya kaldığını ve bu krizlerin pek çok zorluğa yol açtığını belirten Muttaki, "Bilimsel ve pratik deneyim, krizin asıl kökeninin, iç soruna ilişkin coğrafyamızı, tarihimizi, kültürümüzü, dini ve toplumsal değerlerimizi göz ardı eden yabancı versiyon, model ve emirlerin uygulanması olduğunu gösterdi." diye ekledi.

Muttaki, devamında şu değerlendirmelerde bulundu:

"İddiamıza güzel bir örnek; son iki yıllık hükümette, hiçbir yardım ve destek almadan savaşı sonlandırdık, hükümeti merkezileştirdik, bütçeyi bağımsız hale getirdik, ülkeden kimseyi tehdit etmedik. Uyuşturucuyla mücadele ettik, devlette ve özel sektörde iş olanaklarını genişlettik, adalete erişim her ilçe ve köye yayıldı, ülkenin farklı yerlerinde ticaret, transit ve yatırım olanakları oluşturduk. Rehabilitasyon projesiyle halkın yoksul kesimlerine yönelik hizmetlerin sunumunda şeffaflık sağlandı.

Son 20 yılda sözde her şey dahil rejimin, yüzbinlerce yerli ve yabancı askere, gelişmiş silahlara, bölge ve batılı ülkelerden gelen geniş mali destek ve siyasi desteğe rağmen bunu başaramamasının temel nedeni de budur. Emirlerin kabul edilmesi sonucunda halkın önünde bir meşruiyet krizi yaratıldı ve halk buna karşı çıktı.

Buna dayanarak, halkımızın dinini, tarihini, kültürünü ve özellikle acil siyasi gerçeklerini dikkate alan, iyi yönetimin yanı sıra dini ve ulusal meşruiyete sahip bir hükümet kurduk. Umarım bölge ülkeleri ve dünya ülkeleri de bu gerçeğe onay damgasını vurur ama son 45 yıldır hiçbir yabancı reçete Afganistan'ın sorunlarını çözemedi."

"Artık Afganistan merkezli bölgesel bağlantı projesini hayata geçirmenin zamanı geldi"

Afganistan'da işgalin artık sona erdiğini ve her alanda güvenliği sağladıklarını ifade eden Muttaki, "Artık Afganistan merkezli bölgesel bağlantı projesini hayata geçirmenin zamanı geldi. Ekonomi odaklı dış politikamız doğrultusunda, bölgesel bağlantı için gerek ulaşım gerekse enerji transferi olsun, gerekli tüm kolaylıkları sağlamaya hazırız. Yeni siyasi gelişmelerin ardından artık Kuzey-Güney Ticaret Koridorunun hayata geçmesi için koşullar her zamankinden daha uygun." dedi.

Afganistan'ın ekonomik iş birliği, ticaret ve yatırım açısından güçlü bir potansiyele sahip olduğuna dikkat çeken Muttaki, altyapı projelerinde, enerji, madencilik, tarım, iletişim hatları ve özellikle Afganistan üzerinden tüm bölgeyi birbirine bağlayan demiryolu konusunda da hiçbir ayrım gözetmediklerini kaydetti.

Muttaki, uyuşturucu ekimi ve kaçakçılığına karşı büyük bir mücadele verdiklerini, ayrıca son iki yıldır bölge ülkeleri olmak üzere pek çok ülkeyle kapsamlı siyasi ve diplomatik ilişkiler kurduklarını vurguladı.

Konuşmasının sonunda komşulara ve bölge ülkelerine seslenen Muttaki,, Afganistan'ın ortak meşru çıkarlar temelinde olumlu etkileşime girmeye hazır olduğunu, tüm ülkelerin bu girişime olumlu yanıt vermesini umduklarını dile getirdi.

Diğer ülkelerin temsilcilerinden Afganistan İslam Emirliğine övgüler

Toplantıda komşu ülke temsilcileri de Afganistan'a hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Çin özel temsilcisi, Afgan hükümetinin son iki yılda güvenlik, ekonomik ve sosyal alanlarda önemli adımlar attığını söyleyerek ABD'nin Afganistan halkına yönelik yaptırımları kaldırması gerektiğini söyledi.

Özbekistan özel temsilcisi, Afganistan'ın "Kuzey-Güney Koridoru"nun bir parçası olmasının çok iyi olduğunu ifade ederek, "Afganistan'ın ulusal ekonomisini tamamen canlandırmak için Surkhan-Puli-Khumri enerji iletimi dahil olmak üzere Afganistan'da büyük projeler ve diğer projeler hayata geçirilmelidir." diye ekledi.

Kırgızistan özel temsilcisi ise şunları kaydetti: "Afganistan'ın mevcut hükümetinin para biriminin değerini istikrarlı tutma, enflasyonu kontrol etme ve yolsuzlukla mücadele gibi güzel başarıları var. Kırgızistan barışçıl ve istikrarlı bir Afganistan umut ediyor. Afganistan'la dostane ilişkiler istiyoruz."

Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) özel temsilcisi, Afganistan'la etkileşim ve iş birliği istediklerini söyledi.

Hindistan özel temsilcisi de Afganistan'la yardım ve ilişkilerini sürdürdüklerini belirterek, "Afganistan'a yaklaşık 3 milyar dolar yatırım yaptık ve 35.000 öğrenci Hindistan üniversitelerine girdi." diye ekledi.

Afganistan konulu Moskova Formatı'ndaki son toplantıya aralarında Çin, Pakistan, İran, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'ın da bulunduğu 10 ülkeden temsilciler katılırken, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Türkiye'den temsilciler gözlemci üye ülkeler olarak katıldı. (İLKHA)