Ailelerin elektronik sigara kullanan gençlere karşı yargılayan ve aşağılayan ifadelerden kaçınması gerektiğini ifade eden uzmanlar, bağımlılık yapıcı maddelerden uzak kalarak çocuklarına davranışsal olarak da örnek olmalarını tavsiye ediyor.

Sigaranın verdiği zarardan kaçınmak için elektronik sigaraya yönelmenin doğru bir yaklaşım olmadığına vurgu yapan uzmanlar, elektronik sigaraların da bağımlılık yaptığını ve kişinin sigara bağımlılığından uzaklaşıp yeni bir bağımlılık geliştirebilmesinin mümkün olduğunu söylüyor.

Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, İLKHA muhabirine yaptığı açıklamada; normal sigara yerine tercih edilmeye başlanan elektronik sigaraların bağımlılık yapıcı etkileri hakkında bilgi vererek, elektronik sigara kullanan gençlerin ailelerine birtakım önerilerde bulundu.

"Elektronik sigara bilindiği, göründüğü gibi değil"

Son dönemlerde elektronik sigaraların normal sigaralara alternatif olarak piyasaya fazlasıyla sürüldüğünü ve bunun sıkça karşılaşılan bir durum olduğunu dile getiren Aydın, "Elektronik sigaraları yapı olarak incelediğimizde normal sigaralardan farklı olarak nikotinin sıvılaştırılarak ısıtılması ve buharlaştırılmasıyla solunabilir hale gelmesiyle kullanılan bir cihazdır. Kullanıcılarına pek çok seçenek ve imkan sunabilen bir yapıdadır bu durumda elektronik sigarayı biraz daha tercih edebilir ve kullanılabilir kılmaktadır. Bu tercih edilebilir kılan olasılıklar ve durumlar nedir? Kişi aromasını ayarlayabiliyor, dilediği aromada kullanabilir, nikotin miktarını ayarlayabiliyor ve çok rahat taşıyabiliyor. Özellikle piyasada flash bellek, kalem ya da sigaraya benzeyen bir takım şekillerde ve formatlarda olabiliyor. Bu durumda sigarayı çok daha fazla ulaşılabilir ve kullanılabilir kılıyor. Bununla birlikte normal sigaradan farklı olarak toplumda çok masum görülen yapısı var. Çok zarar vermiyor, kokusu yok hatta nikotin miktarı çok az kanserojen değil gibi söylemlerle piyasaya el atından sürülerek çok daha masum görülebiliyor bu da tercih edilebilir ve kullanılır olmasına neden oluyor ama çokta bilindiği, göründüğü gibi değil." dedi.

"Sigaraya alternatif gibi görünse de aslında sigaradan çok farklı değil"

Elektronik sigaraların en büyük tehliklerinden bir tanesinin de devlet eliyle ruhsatlandırılmaması olduğunna dikkat çeken Aydın, "Bu nedenle daha çok merdiven altı ve bilinmeyen firmalar tarafından yapılan bir yapıları var. İçerik itibariyle her ne kadar içindekiler yazsa da genelde bu konuda bir güvensizlik ve belirsizllik hakimdir. Her ne kadar içindekiler belirtilse de kişiler ne kullandığını bilmeden bu maddeleri kullanabiliyorlar. İçerisinde nikotinle birlikte başka kanserojen maddelerde bulunabiliyor. Bunlarda bir takım solunum ve damar yolu hastalıklarına neden olabiliyor. Bunun masum olması bu hastalıkların çok daha yaygıjnlaşabilmesine neden olabiliyor. 2019 yılında Amerika'da yaklaşık 19 elektronik sigara firmasıyla bir çalışma yapılıyor ve bu firmalar piyasada 'masum' görülen firmalar. İncelediklerinde 'kanserojen madde' bulunmadığını iddia eden bu firmaların pekçoğunun; 19 firmanın 11'inde kanserojen madde olduğu görülüyor. Hatta geçen yıl 2500'e yakın elektronik sigaraya bağlı olarak gelişen akciğer hasarı tespit ediliyor ve bundan dolayı belli bölgelerde yasaklanıyor. Bu örneklerde de olduğu gibi aslında göründüğü ve anlatıldığı kadar masum değil. Belirsizliği ve kontrol edilemez oluşu başlı başına elektronik sigarayı çok daha tehlikeli yapabiliyor. Bununla birlikte normal sigarada olduğu gibi zaten içerisinde nikotin var. Nikotinle birlikte başka maddelerde içerisine eklendiğinden dolayı sigaranın verdiği zararın bir benzerini kendisi de verebiliyor. Bu nedenle her ne kadar sigaraya alternatif gibi görünse de aslında sigaradan çokta farklı değil. Hatta yerine göre çok daha zararlı olabiliyor o yüzden dikkatli olduğunu söyleyebilirim." şeklinde konuştu.

"Çocuğa davranışlarla örnek olmak sözden çok daha etkilidir"

Ebeveynlerin çocuklarını elektronik sigara kullanırken gördüğünde öncelikle yargılayıcı ifadeler kullanmamaya dikkat etmesi gerektiği uyarısında bulunan Aydın, "Yargılayıcı ifadeler kullandıktan sonra iletişimin devam etme olasılığı çok düşük çünkü kişiler aldıkları yargılayıcı ifadelerden dolayı kendilerini iletişime kapatabilir ve iletişim sonlanabilir. Daha yapıcı ifadeler kullanmak ve niye kullandığını, neden yaptığı üzerine konuşmak çok önemlidir. Bununla birlikte ne zaman konuşulduğu da önemlidir. Uygun durum ve şartlar sağlandığında uygun bir dille konuşulması çok önemlidir. Birde çocuğa davranışlarla örnek olmak sözden çok daha etkilidir. Bizzat ailenin elektronik sigara ya da sigara ve benzeri rahatsız edici alışkanlıklardan uzak durması ve söylemlerini davranışlarıyla desteklemeleri çok önemlidir. Aile 'yapma' diyor ama aynı şekilde kendisi yapmaya devam ediyorsa yüksek ihtimalle çocuğun burada örnek alacağı davranış ebeveynin söylemi değil yaptıkları olacaktır. O ebeveynin bizzat davranışlarıyla da çocuklara örnek olması çok önemlidir. Bununla birlikte streslerini atabilecekleri ve eğlenebilecekleri alanların oluşturulması da çok kıymetlidir. Spor yapılabilir, yeni aktivitelere yönlendirilebilir bu şekilde enerjileri doğru yere kanalize edilebilecek hem de doğru örneklikle çocuklara ne yapılması gerektiği bizzat davranışlarla doğrulanmış olacak. Eğer bunlar da fayda sağlamıyorsa bu konuda bir uzman desteği almalarını öneririm." diye belirtti.

"Kişi bağımlılıktan nasıl kurtulabilir?"

Bağımlı kişinin bağımlılıktan kurtulmak için öncelikle bırakma isteğinin olması gerektiğini vurgulayan Aydın, "Ben artık bunu bırakmalıyım motivasyonunun kendisinde olması gerekiyor ve bunu bırakabilmek için bir uzman desteği almasını özellikle öneririm. Bağımlılık geliştikten sonra kişilerin genelde davranışlarını kontrol edebilmeleri çok zor oluyor. Kendini durdurabilme ve frenleyebilmelerini sağlayan mekanizmalarda ufak ufak pürüzler olduğu için kişi kendini durdurabilmekte çok zorlanabiliyor. Bu noktada psikiyatrist desteği ile ilaç desteği bunlarla birlikte bağımlılık danışmanından ne yapılması gerektiği ve riskli durmlarda nasıl davranılması gerektiği konusunda bir danışmnalık hizmeti ile bu sürecin nasıl yönetilebileceği konusunda kullanıcılara yardımcı olabilir."ifadelerini kullandı. (İLKHA)