DİYARBAKIR- Uzmanlar, doğumundan aylar geçmesine rağmen bebeklerin göz teması kuramaması, sürekli huzursuz bir şekilde ağlamaları, alt ıslatma ya da açlık gibi durumlarda tepki vermemelerinin otizm ile karşı karşıya olabileceğini belirttiler. Prof. Dr. Ahmet Yaramış, bazı çocuklarda bebeklik çağında, bazılarında ise aylar sonra veya bir yaşından sonra görülebilen otizm konusunda anne babaların dikkatli ve bilinçli olması uyarısında bulunarak, otizm hakkında bilgi verdi.

'Bazı nörometabolik ve genetik hastalıklar otizm nedeni olabilir'
Memorial Diyarbakır Hastanesi Çocuk Nörolojisi Bölümü'nden Prof. Dr. Yaramış, otizmin nedeninin günümüze kadar yapılan araştırmalar neticesinde henüz bulunmadığını belirterek, "Genetik ve bazı çevresel faktörler (doğum komplikasyonları, viral enfeksiyonlar ve hava kirliliği) otizmin nedeni olarak gösterilmiş ancak henüz kesin olarak ispatlanmamıştır. Ancak beyin fonksiyonlarını ve hücre iletişimlerini bozan, nadir de olsa bazı genetik, nörometabolik (beyin kimya bozuklukları) veya epilepsi gibi hastalıklarda otizm bulgularının görüldüğü bilinmektedir. Daha önceden bilinenin aksine günümüzde aşı ile otizm arasında bir ilişkinin olmadığı bilinmektedir" dedi.

'Erkek çocuklarda dört kat daha fazla görülüyor'
Teşhisi anne karnında mümkün olmayan otizmin, kız çocuklarına oranla erkek çocuklarda dört kat daha fazla görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Yaramış, bunun nedeninin ise tam olarak bilinmediğini söyledi. Otizmin, yaygın gelişimsel bozuklukların bir alt grubu olduğunu sözlerine ekleyen Yaramış, yaygın gelişimsel diğer bozukluklar ise şöyle sıraladı:

-Asperger sendromu: Dil gelişimleri otizme göre daha iyi olmaktadır,
-Rett sendromu: Sadece kız çocuklarında görülen ağır zihinsel geriliği ve baş çevresi küçüklüğü ile seyreden bir genetik hastalıktır.
-Dezintegratif: İlk iki yaşa kadar çocuğun gelişimi normalsir ancak sonrasında otizm benzeri bulgular başlamaktadır.

'Bu belirtilere dikkat'
Otizmin en temel belirtisinin, çocukların göz teması kuramamalarının olduğunun altını çizen Yaramış, "İsmi ile çağrılan çocuklar tepki veremezler ve bunların neredeyse tümünde konuşma problemleri vardır. Bu hastalar ya hiç konuşamazlar veya geç ve problemli konuşurlar. Otistik çocuklar işaret ile isteklerini gösteremezler, iletişim problemleri çok sıktır. Yaşıtları veya büyükler ile iletişim kurmada isteksizdirler. Grup oyunlarına katılamaz ve oyuncaklar ile anlamlı oynayamazlar. Bazı çocuklarda sallanma, el çırpma, kanat çırpma gibi "stereotipi" denilen nedeni belli olmayan tekrarlayan anormal hareketler veya ışığı açma-kapama gibi takıntılı davranışlar görülebilir. Otistik çocukların bir diğer önemli belirtisi temastan hoşlanmazlar. Bebeklik çağında bile anne kucağında sakinleşmezler, aksine rahatsız olurlar" ifadelerine yer verdi.

'Tedaviye erken yaşta başlanmalı'
Otizmin bilinen bir tedavisinin olmadığını vurgulayan Yaramış, "Erken yaşta başlanan, aile desteği ile birlikte çocuğun yeteneklerine ve ihtiyaçlarına göre bireysel ve grup olarak özel eğitim programları hazırlanması, uzman kişilerce uygulanması, günümüzde bilinen tek tedavi yöntemidir. Özel eğitim ve ekip çalışmasını gerektiren tedavi uzun sürelidir ve ekipte çocuğun kendi doktoru, özel eğitimcisi, konuşma uzmanı, çocuk psikiyatri ve/veya çocuk nöroloğu mutlaka bulunmalıdır. Uygulanacak olan ilaç tedavileri ise otizme eşlik eden ve varsa mevcut problemleri azaltmaya yöneliktir" diyerek bilgilendirmelerine son verdi. (Osman İçli-İLKHA)