Dolar neden yükseliyor?

Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, piyasalardaki hareketliliğin sebeplerini açıklayarak önümüzdeki dönem altın ve borsa için beklentilerini paylaştı.

İşte Eryılmaz'ın o açıklamaları;

TL DEĞERLİ KALINCA PİYASALARDA İKİ SORUN ORTAYA ÇIKTI

Yeni ekonomi modelinde Merkez Bankası’nın temel politikası makro ihtiyati adımlarla ve piyasaya müdahale etme ile kuru belli bir seviyede sabit tutma yönündeydi. Çünkü kurun çok yükselmesi istenmiyordu, kur çok yükselirse bu enflasyona geçiş yapacak ve rekabetçi kuru bozarak ihracatı etkileyecekti. Biz kuru tutarsak hem cari fazla veririz hem de enflasyonu düşürürüz temel politikamız deniyordu. Zaten bu liralaşma stratejinin de özüydü. KKM’de bu işe yarıyor döviz talebini azaltarak yükselişi engelliyor.

Kur o kadar çok belirli bir noktada baskılandı ki, TL görece çok değerli kaldı. TL çok değerli kaldığı için ve kur belirli düzeyde ucuz kaldığı için iki tane sorun gündeme getirdi.

Şu an Türkiye’de sistemde en çok tıkanan yer burası. Döviz talebini kısıp döviz arzını artırmak lazım. Bunun için ekonomiye kim gelirse gelsin piyasalar şunu bekliyordu; Merkez Bankası kura müdahale işini bırakacak. Merkez bankası zaten bunu yapmaya başladı.

Dikkat ederseniz özellikle ara seçim döneminde günlük dalgalanma marjı yukarı doğru gitmeye başladı. Günlük yükselme marjı bu kadar yüksek değildi ama. Piyasada beklenti şuydu; dolar 25-26 TL bandına bir dengeleyecek, dolar 25-26 TL bandına geldiğinde Merkez Bankası hem rezerv biriktirecek ardından dışarıdan para girişi sağlanacak ve tekrar kontrollü kur başlayacak… Ama bugün yüzde 7’nin üzerinde bir yükseliş var.

DOLARDAKİ YÜKSELİŞİN İKİ SEBEBİ VAR

Bunun iki sebebi var. Uzunca bir süre kur belli bir bantta tutulduğu için teknik olarak varlık değerinde enerji birikimi oluşturdu. Bu varlık değerini serbest dalgalanmaya bıraktığınız zaman, gelen bazı olumsuz haberler ya da belirsizlikler olursa bu yükseliş normal döneme göre daha sert olur.

Piyasalar dün kabine sonrası yeni Merkez Bankası Başkanının açıklanması bekliyordu. Merkez Bankası Başkanı’nın adını duyup politika faizinin artmasını bekliyor.... Piyasa şu anda ‘Bir an önce benim dediğimi yap’ diyerek ekonomi yönetimini köşeye sıkıştırıyor.

PİYASALAR SABIRSIZ

Mehmet Şimşek’ten inanılmaz bir beklenti olduğu için en ufak bir belirsizlik ‘Acaba mı?’ sorusunu gündeme getirerek varlık fiyatlarında bir volatilite meydana getiriyor. Piyasalar ne kadar sert bir politika uygulanacak, maaş zamları yapılabilecek mi, üretim ne kadar ön planda olacak gibi soruların cevabını görmek istiyor. Buna yüksek beklenti de eklenince piyasada bir sabırsızlık oluşuyor.

MERKEZ BANKASI'NDAN ACİL TOPLANTI VE FAİZ ARTIŞI GELİR Mİ?

Peki bu hareketliliği ne durdurur? Mehmet Şimşek’ten gelecek bir açıklama… Daha da önemlisi Merkez Bankası Başkanı’nın bir an önce belirlenip haziran ayının sonuna kalmadan acil bir toplantı ile önden yüklemeli bir faiz artışı olabilir… Eğer bu olursa piyasalardaki yükselişi durdurur. Oluşan yüzde 7’lik marj teknik olarak sıkıntılı. Merkez Bankası’ndan sözlü yönlendirmeler gelirse bir miktar daha hareketlenme hızını yavaşlatabilir.

Borsada artışın sebebi ise, döviz geliri yüksek olan, bilançosu döviz üzerinden olan şirketler yüksek kar elde edecekler. Döviz pozisyonu güçlü olan şirketlere alım geliyor. Kur artmaya devam ettikçe ihracat şirketleri ve dövizi çok olan şirketlere olan talep artacak. Borsa ve kurla pozitif orantılı gidiyor.