Bitlis ekonomisini canlandıracak "beyaz altın" işletmecileri sorunlarının çözülmesini bekliyor

İnşaat sektörü başta olmak üzere birçok alanda kullanılan pomzanın dünya rezervelerinin yüzde 40'ı Türkiye'de, Türkiye'nin de yüzde 40 rezervenin yüzde 70'i Bitlis'in Tatvan ve Ahlat ilçesinde bulunuyor.

Kent ekonomisine yıllık 3 milyar lira katma değer sağlayan pomza, farklı sektörlerde hammadde olarak kullanılıyor.

2002 yılından itibaren fabrika üretimine geçen işletmeciler, organize sanayi bölgesinin olmayışı, üretim maliyetlerini artırdığına dikkat çekiyor.

Tatvan Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Servet Avcı, "Beyaz altın" diye tabir edilen pomza madeniyle kent ekonomisine katma değer sağlamayı hedeflediklerini belirtti.

BİMS, dünyada Yunanistan, İtalya, İngiltere, Almanya ve Amerika'da yoğun olarak bulunduğunu dikkat çeken Avcı, Türkiye rezervlerinin yüzde 70'inin Bitlis'in Tatvan ve Ahlat bölgesinde bulunduğunu söyledi.

Avcı, "Burada BİMS, 1960'lı yıllardan sonra gündeme geldi. Daha önce basma şeklinde küçük çaplı çalışmalar vardı. 2002 yılından itibaren fabrikasyona geçildi. Tatvan'da, dışarıda ithal edilen teknolojik ürünlerle başarılı bir hizmet yapıldı ve tanıtımında katkısı oldu. Bölgemizde bu şekilde yaklaşık 40 tane fabrika var." dedi.

Günlük 5 milyon TL katkı

Fabrikalarda günlük bir milyon adet BİMS ürettiklerini belirten Avcı, "Fabrikalarımızda günlük 20-30 bin arasında imalat var. 500 kilometrelik alanda bir sevkiyatı var. İnşaatlarda kullanılan diğer malzemelere göre BİMS, ısı ve yalıtım özelliğinden dolayı daha ön plana çıkmış ve her gün yaygınlaşıyor. Depremde de bunun faydalı yönleri kanıtlandı. Türkiye'de eskiden yüzde 30 kullanımı vardı, şu anda kullanım alanı yüzde 50'ye çıkmış durumda. Burada ekonomiye katkısı çok büyük. Bu işlerle ilgilenin uzmanlar, bunu artık "beyaz altın" olarak tanımlıyorlar. Burada günlük olarak fabrikalarda üretilen BİMS adedi 1 milyonun üzerinde. Bu da bölgeye günlük 5 milyon TL katkı sunuyor. Yıllık olarak da 2-3 milyar bir katkısı var. Daha çok inşaat alanında kullanılıyordu ama farklı alanlarda da kullanılıyor. Kozmetikte, seracılıkta, tekstilde de kullanılıyor ama bizim bölgede genel olarak inşaat üzerinde kullanılıyor. Hafif bir malzeme olduğu için inşaatlara daha çok katkı sunuyor." diye konuştu.

Pomza lojistik üssü kurulmalı

Nakliye maliyetinin yüksek olduğuna dikkat çeken Avcı, BİMS lojistik üssünün kurulmasını düşündüklerini belirtti.

Avcı, "BİMS, farklı alanlarda kullanılması için ticaret odası olarak, Eren Üniversitesi işbirliği ile 2017 yılında ulusal bir çalıştay düzenledik. 2021 yılında da Uluslararası bir çalıştay düzenledik. Daha farklı katma değeri yüksek hangi alanlarda kullanılabilir, bunun üzerinde çalışmalar yaptık. Bir dahaki çalıştayı Nevşehir'de yapmayı planlıyoruz. Eğer bunu biraz daha iyi tanıtırsak, AR-GE çalışması yapılırsa, Türkiye'nin geneline de bunu yayma imkanı var. Şu anda yüzde 40-50 civarında bir kullanımı var. Bunu yüzde 100'e de çıkarabiliriz. Ama şu sorun var. Buradan nakliye ücreti çok fazla. Maliyet yükseldiği için Türkiye'nin tüm illerine gönderme şansımız zorlaşıyor. Bunun için de ticaret odası olarak, idarecilerle, yetkilerle görüşüyoruz. Rahva'da bulunan istasyonun bir lojistik üstü haline dönüştürülmesini, oradan da trenlerle gelen boş vagonları doldurup, batıya da her tarafa ulaştırmayı düşünüyoruz. Onun üzerinde çalışıyoruz. Şu anda buradan günlük 250-300 kamyon il dışına çıkıyor. Hatay, Trabzon, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman, Yüksekova gibi illere gönderimiz var. Bunun yaklaşık 50 kamyonu hammadde pomza olarak gidiyor. Diğeri de imal edilerek gönderiliyor. Van depreminde gözlemcilerin araştırmasına göre, BİMS, tuğlaya göre daha az hasarla atlatılmış. Gözenekli olduğu için yalıtım görevini görüyor. Isı ve ses yalıtımında büyük faydaları var." ifadelerini kullandı.

"Büyük sorunlar yaşıyoruz"

Büyük sorunlar yaşadıklarını dile getiren Bimsciler Kooperatifi Başkan Yardımcısı Adnan Kayaalp ise, "Çocukluğumdan beri bu işle uğraşıyorum. Daha önce küçük işletmeler halinde yapıyorduk. Şu anda fabrikalar kurduk. Kurduğumuz fabrikalarda büyük sıkıntılar yaşıyoruz. Bir elektrik abonesi, bir ruhsat almak için en az 1,5 yıl uğraşılıyor. Bu gerçekten büyük sorunlardır. 3 aydır uğraşıyoruz daha bir elektrik abonesi alamadık. Eğer bir organize sanayi bölgesi olursa, bu işlemler bizim için çok daha basit olur." dedi.

"Organize sanayi bölgesi kurulmalı"

"Sıkıntılarımız çok. En büyük sıkıntılarımızdan birisi organize sanayi bölgemizin olmayışı." diyen BİMS Üreticileri Kooperatif Başkanı Baver Gökçe, "Bu hem üretim hem çalışma koşullarını çok zorlaştırıyor. Nakliye bu işin yarısı. Nakliye çok sıkıntı olduğu için istediğimiz her bölgeye hitap edemiyoruz. Tren yoluyla bir lojistik merkezi kurulursa, daha kolay, daha ekonomik fiyatlarla istediğimiz her yere daha kolay sevk edebiliriz. Tabii biz pomza tarım, ilaç sanayinde, savunma sanayinde kullanılan doğal bir ham maddedir. Hiçbir katkı maddesi yok. Yapılan evlerdeki yaşam koşulları kalitesini artırmakta bir hammaddemiz.  Diğer yapı malzemeleri ile arasında çok fark var. BİMS hem hafif hem ses yalıtımı hem izolasyon açısından çok yüksek."

"Bir türlü sorunlarımız çözülmüyor"

Bir organize sanayi bölgesinin kurulmasının şart olduğunun altını çizen Gökçe, şunları söyledi:

"Her platformda, her yerde bu sıkıntılarımızı dile getirmeye çalışıyoruz. Organize sanayinde, ulaşımda, bir fabrika yapımında alınması gereken izinlerin zorluğu… Daha güzel koşullarda çalışmak en büyük gayemiz. Organize sanayi şart. Çünkü bu vücut, bu gömleğe sığmıyor. Önceden küçük yapılarda, şimdi devasa fabrika işletmeciliğine geçtik. Yılsonuna kadar 40, belki seneye 50 fabrika olacak. Bunların bir organize sanayinde toplanması, her açıdan daha iyi olacağını düşünüyorum. Bu konuda İnşallah sesimizi duyan olur. Çünkü yıllardır biz bunu dile getiriyoruz ama bu bir çözüme kavuşmadı. Seçimden önce vaatlerde bulunuldu. Umarım unutulmaz." (İLKHA)