Kuzeyinde Saitama, doğusunda Çiba, güneyinde Kanagawa eyaletleriyle en kalabalık bölge olan Tokyo Metropolü'nde (Şutoken) Japonya nüfusunun yüzde 30'u yaşıyor.

1970'lerde 20 milyon, 1990'larda 30 milyon, 2010'larda 35 milyonu aşan bölge nüfusu bugün 40 milyon seviyesine yaklaşırken bu durum hükümeti endişelendiriyor.

Ülkenin "en az nüfus yoğunluklu" kuzeydeki Hokkaido bölgesinde, kilometrekareye 68 kişi düşerken Tokyo'da ise kilometrekareye 2 bin 600'ü aşkın kişi düşüyor.

İç Tokyo nüfusu 14 milyonu bulurken metropol olarak tanımlanan "Şutoken" bölgesi, 40 milyona yaklaşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık büyük kentleri arasında yer alıyor.

Kırsal bölgelerden kentlere göç rotasının değiştirilememesi durumu, düşük doğum oranları sonucu yaşlanan ülke nüfusu ile birleştiğinde, hükümetin kaygıları artıyor.

"Yaşlanan" Japonya

Japonya İçişleri ve İletişim Bakanlığı 2022 verilerine göre, 125 milyonluk Japonya'nın 75 yaş ve üzeri nüfusu 19,3 milyona, 65 yaş ve üzeri nüfus ise 36,2 milyona yükseldi.

Japon toplumunda "yaşlı" olarak tanımlanan 65 yaş ve üstü nüfus, dünya sıralamasında ilk sırada. Yüzde 24,1'le İtalya 2'nci, yüzde 23,3'le Finlandiya 3'üncü sırada.

Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı (MHLW) 2021 verilerine göre, ülkede 100 yaşını geçmiş nüfus, 86 bini aştı. Yüz yaşı aşkın nüfus, art arda 51 yıldır artıyor.

Nüfus ve Sosyal Güvenlik Araştırmaları Ulusal Enstitüsüne (IPSS) göre, Japonya'da 2040'a kadar 65 yaş ve üstü kişilerin, genel nüfusa oranı yüzde 35'i aşacak.

Metropollere göç, hayat pahalılığı, kısıtlı alan ve bakım hizmetlerin yetersizliği sonucu daha az sayıda ebeveyn çocuk sahibi oluyor.

Kentli çiftler, bu konularda destek görebilecekleri geniş ailelerden uzakta kalıyor. Japonya'nın 47 eyaleti arasında başkent Tokyo, en düşük doğum oranına sahip.

Metropollere göç, az çocuklu ve ıssız haneler ortaya çıkarıyor. Örneğin, Tokuşima eyaletindeki Nagoro semtinde 2019'da, en genci 50 yaşında sadece 30 kişi yaşıyordu.

"Az nüfuslu bölge"

Yaşlı nüfusunun artışı, Japonya'nın ulusal sağlık sisteminin geliştirilmesi, doğum oranlarını artırma ve kırsal bölgeleri kalkındırma alanlarında da problem oluşturuyor.

Hükümetin özellikle Tokyo metropolüne doğru göç rotasını tersine çevirememesi, ülke geneli kırsal bölgelerdeki nüfus oranının da gittikçe düşmesine yol açtı.

Nüfus sayımına göre, Tokyo'nun 23 ilçesi hariç tutulduğunda, ülke geneli belediyelerin yarısından fazlasının, yakında "az nüfuslu bölge" olarak tanımlanması bekleniyor.

Tutmayan hedef

Abe Şinzo hükümetinin 2014 sonunda başlattığı "canlandırma stratejisi", Tokyo metropolüne nüfus akışını 2020'nin sonuna kadar durdurmayı hedeflemişti.

Uygulamadaki aksaklıklar ile sosyoekonomik engeller sonucu, göç desteği 2019'da 71, 2020'de 290 aileye verilebildi. 2021 yılında ise bu rakam 1184'e yükselebildi.

Nisan 2021-Mart 2022'yi kapsayan mali yılda 4 eyaleti kapsayan metropole taşınanların sayısı, metropolden taşınanların sayısından yaklaşık 84 bin daha fazlaydı.

Hedef 2027

Nüfus akışının yönü 2020'ye kadar değiştirilemeyince, bu hedef önce 2024'e ertelendi. Japon hükümeti bugünlerde 2027 sonuna kadar bu akışı durdurmayı hedefliyor.

Yeni 5 yıllık plan doğrultusunda 2027'de göç desteği verilen aile sayısının 10 bine çıkartılması ve "aşırı kalabalıklaşan" başkent nüfusunun azaltılması planlanıyor.

Nisanda başlayacak mali yıl itibarıyla yürürlüğe girecek stratejiye göre, İç Tokyo ile Saitama, Çiba ve Kanagawa dahil metropol bölgesine nüfus akışının durdurulması hedefleniyor.

Sübvansiyonlar üç katına çıkacak

Hükümet Sözcüsü, "Tokyo'da oldukça yüksek bir nüfus yoğunluğu var. Nüfusu azalan bölgeleri canlandırmak için kırsal bölgelere insan akışını artırmak istiyoruz." dedi.

Bu doğrultuda hükümet, Japonya'nın en kalabalık bölgesi Tokyo metropolünden göçü teşvik için kullandığı finansal sübvansiyonları, yeni mali yılda üç katına çıkaracak.

Nisanda başlayacak 2023 mali yılından itibaren metropoldeki aileler, dışarıya göç etmeleri halinde çocuk başına 1 milyon yen (7 bin 500 dolar) destek almaya hak kazanacak.

Çocuk desteği 1 milyon yene çıkartılacak

Mevcut destek programına göre, metropolde en az 5 yıl yaşamış ya da çalışmış kişilere, kırsal bölgelere göç ederse 600 bin yen (4 bin 500 dolar) ödeniyor.

Çocuksuz çiftlere aile ödemesi olarak 1 milyon yen veriliyor. Çocuk sahibi ebeveynler, çocuk başına 300'er bin yen destek alıyor. Nisanda uygulamaya girecek yeni programda, çocuk desteği 1 milyon yene yükseltilecek.

Böylelikle, 2 çocuklu çift, hem aile desteği hem de çocuk başına 1'er milyon olmak üzere toplamda 3 milyon yen (22 bin 500 dolar) finansman hakkı kazanacak.

Taşınan kişiler, gittikleri yerlerde çalışabilecek, kendi işletmelerini kurabilecek veya Tokyo metropolünde sürdürdükleri işlerini uzaktan ya da evden yürütebilecek.

Destek için taşınan kişilerin, 3 ay ila 1 yıl içinde yerel idareye, yeni taşındığı yerde en az 5 yıl yaşayacağını beyan etmesi yeterli görülüyor.

Taşınacak firmalara sübvanse

Metropolden taşınacak ya da yeni lokasyonlarında uydu ofisler kuracak firmalara da vergi teşvikleri uygulanacak. Böylelikle kırsal kesimlerin kalkınması yaygınlaştırılacak.

Yeni stratejide, kırsal bölgelerde evlilik, doğum, çocuk bakım imkanları geliştirilmesi gibi sosyoekonomik imkanlar artırılarak, gençlerin buralara taşınmaları teşvik edilecek.

Öte yandan otonom sürüşlü otobüsler, uzaktan tıbbi muayene, uydu ofis teknolojisi gibi dijital hizmetleri kullanan yerel belediyelerin sübvanse miktarları artırılacak.