Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile dar katılımlı ve heyetler arası görüşmeler gerçekleştirdi.

Zirve konuşmasında, Avaza Liderler Zirvesi’nde çok farklı, anlamlı bir güne hep birlikte şahitlik etiklerini söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Serdar Berdimuhamedov kardeşim başta olmak üzere tüm Türkmen doğanlarıma samimi misafirperverlikleri için teşekkür ediyorum” dedi.

Zirvenin, ülkeler, bölge ve tüm Türk dünyası için hayırlara vesile olmasını Allah’tan niyaz eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi: “Kardeşlik bağlarımızla güçlenen ilişkilerimizin sahip olduğumuz stratejik avantajlar temelinde daha da pekişeceğine yürekten inanıyorum. Hedefimiz küresel ve bölgesel dinamiklerle birlikte gelişen yeni imkânları insanlarımızın refahı ile bölgemizin istikrarı doğrultusunda değerlendirmektir. Doğanlar olarak el ele verdiğimiz, dayanışma içinde hareket ettiğimiz her konuda Allah’ın izniyle başarıya ulaşacağımız muhakkaktır. Karabağ’ın yaklaşık 30 yıllık işgaline son veren vatan muharebesi bunun en son örneğidir.”

“Önce ateşkesi ardından da bölgemizde kalıcı barışı sağlamayı ümit ediyoruz”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı’nın da bu bakımdan son derece önemli olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti: “Geçtiğimiz yıl teşkilatımıza gözlemci üye olarak katılan Türkmenistan’ın tam üyelik sürecinin en kısa sürede tamamlanması bizlere büyük güç katacaktır. Kadirli Doğanım Sayın Gurbangulu Berdimuhamedov’un, teşkilatımızın Aksakallılar konseyine katılması ufkumuzu genişletmiştir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Semerkant Zirvesi’nde gözlemci olarak kabul edilmesi de birlik ve beraberliğimizi perçinlemiştir. Öte yandan Rusya-Ukrayna savaşı küresel sistemin güvenlik, gıda ve enerji sütunlarını sarsmıştır.”

Savaşın olumsuz etkilerine, tüm dünyada rekor kıran enflasyon oranları başta olmak üzere pek çok alanda şahit olduklarını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye Cumhurbaşkanı olarak en başından beri savaşın kazananı, barışın ise kaybedeni olmayacağını ifade ettim. Adil barışın ancak diyalogla tesis edileceğini dile getirdim. Akan kanı durdurmak ve çatışmaları sonlandırmak için ilk günden itibaren gerek ikili düzeyde gerekse diğer seviyelerde samimiyetle çaba harcadık. Girişimlerimiz neticesinde İstanbul’da başlatılan müzakere süreci, barış görüşmeleri bakımından hâlen en muteber çerçeveyi oluşturuyor. Tahıl anlaşması ve esir takasıyla birlikte diplomasiye fırsat verilmesi hâlinde barışa giden yolun açılabileceğini gördük. Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy ile görüşmelerimizi bu yönde sürdürüyor, inşallah önce ateşkesi ardından da bölgemizde kalıcı barışı sağlamayı ümit ediyoruz.”

“Türkiye, savunma sanayii alanında kendi ürünlerini üreten ve ihraç eden bir ülke konumuna gelmiştir”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin diğer sektörlerdeki başarılarının yanı sıra bugün savunma sanayisi alanında kendi ürünlerini tasarlayan, geliştiren, üreten ve bunları ihraç eden bir ülke konumuna geldiğini dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkmenistan ve Azerbaycan’ın da dirayetli liderlikler sayesinde örnek gösterilecek seviyelere ulaşmasının kendisini gururlandırdığını ifade etti. Bugün üçlü zirvede imzalayacakları belgelerle bu birlikteliğin daha da taçlanacağını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ulaştırma imkânlarını iyileştirmemiz bu bakımdan ziyadesiyle mühimdir. Ticaret hacmimizi geliştirmek için gayretlerimizi arttırmamız gereken bir dönemden geçiyoruz. İlgili bakanlarımızın mevkidaşlarıyla başlattıkları bölgesel üçlü platformlar olumlu neticeler vermiştir. Lapis-Lazuli transit taşımacılık koridoru başta olmak üzere bölgesel iş birliği mekanizmaları ile altyapı projelerinin ticaret hacmimizi arttırmanın yanı sıra bölgesel istikrara da katkı sağlayacağına inanıyorum.” diye konuştu.

"Vize ücretlerinde indirim yapılarak vize sürelerinin uzatılması ticaret hacmimizi arttıracaktır"

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Güvenilir bir taşımacılık güzergâhı olarak ön plana çıkan Orta Koridor bağlamında iş birliği ortak menfaatimizedir. Koridorun önemli bir ayağını Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu Hattı’yla tamamladık. Marmaray’ı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü, İstanbul Havalimanı’nı, Osman Gazi ve 1915 Çanakkale köprülerini hizmete alarak doğu-batı eksenli kesintisiz ulaşımı temin ettik. Bu güzergâhı daha da etkin hâle getirmek için birlikte çalışmalı, sınır geçişlerini ve gümrük işlemlerini hızlandırmalıyız. Her 3 ülkenin taşıyıcıları için kara yolu geçiş ücretlerinin ve vizelerin kaldırılması veya makul bir seviyeye çekilmesi, vize ücretlerinde indirim yapılarak vize sürelerinin uzatılması ticaret hacmimizi arttıracaktır. Ulaştırma ve gümrük alanında az sonra imzalanacak metinler bu çabalarımıza temel teşkil edecektir.”

Doğal gaz ve elektrik nakli

Coronavirus salgınının yanı sıra savaş ve bölgesel istikrarsızlıkların, tedarik zincirlerinin korunmasında ulaştırmanın önemini hatırlattığına, enerji arzı güvenliğini de dünyanın gündeminde bir kez daha en üst sıralara yerleştirdiğine işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa başta olmak üzere tüm dünya için enerji güvenliği ve kaynak çeşitlendirilmesinin öneminin yeniden anlaşıldığını söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye olarak bu doğrultudaki adımları uzun süredir atmakta olduklarını dile getirerek şunları anlattı: “Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı ile Güney Gaz Koridoru bu açıdan öne çıkmaktadır. Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’nın bel kemiğini oluşturduğu bu koridorla Hazar gazını Avrupa’ya taşıyoruz. Türkmen doğal gazının da Batı pazarlarına aynı şekilde nakline yönelik çalışmalara artık başlamamız gerekiyor. Hazar’daki dostluk sahasında da Türkmen ve Azerbaycanlı kardeşlerimizle iş birliğine hazırız. Ayrıca bölgemizde, ülkelerimiz arasında karşılıklı elektrik ticaretinin geliştirilmesini önemsiyoruz. Bu çerçevede Türkmenistan ve Azerbaycan’dan ülkemize elektrik nakli konusunda da çalışmaya hazırız.”

Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan arasında 5 anlaşma imzalandı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in huzurunda, Avaza Kongre Merkezi’nde gerçekleşen törende, ticaret, bilim, eğitim, kültür, gümrük, enerji ve ulaştırma alanlarındaki anlaşmalara imza atıldı.

Bu kapsamda, 3 ülke arasındaki, “Ticari ve Ekonomik İşbirliğine Dair Anlaşma”ya Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Batır Atdayev imza attı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Nurmuhammet Amannepesov, “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti, Türkmenistan Hükûmeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Hükûmeti Arasında 2023-2025 Yıllarına Yönelik Bilim, Eğitim ve Kültür Alanlarında İşbirliği Çerçeve Programı”na imza koydu.

Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Türkmenistan Devlet Gümrük Dairesi Başkanı Maksat Hudaykuliyev, “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti, Türkmenistan Hükûmeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Hükûmeti Arasında Gümrük Geçiş Noktalarında Gümrük Prosedürlerine İlişkin Bilgi Değişimine Yönelik Ortak İstişare Komisyonu Kurulmasına Dair Mutabakat Zaptı”nı imzaladı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov, Türkmengaz Devlet Şirketi Başkanı Batır Amanov, “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti, Türkmenistan Hükûmeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Hükûmeti Arasında Enerji Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesine Dair Mutabakat Zaptı”na imza attı.

“Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti, Türkmenistan Hükûmeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Hükûmeti Arasında Ulaştırma Alanında İşbirliğinin Daha Fazla Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı”nı Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Azerbaycan Dijital Gelişim ve Ulaştırma Bakanı Reşat Nebiyev ile Türkmenistan Ulaştırma ve Komünikasyon Ajansı Başkanı Mammethan Çakiyev imzaladı.

İmza töreninde zirvenin ortak bildirisi de kabul edildi. (İLKHA)