Milli gelir sıralamasında küme düştük!

Dünya'dan Naki Bakır'ın haberine göre,  IMF’nin 196 ülkede 1980’den bu yana kaydedilen makro ekonomik gerçekleşmeler ve 2027’ye kadar projeksiyonları içeren Dünya Ekonomik Görünümü raporunun en sonuncusu geçtiğimiz günlerde yayınlandı. 

Ekim 2022 tarihli veri seti, gayri safi yurt içi hasılaya (toplam milli gelir) göre yapılan “büyük ekonomi” sıralamasında da kan kaybeden Türkiye’nin, kişi başına düşen gelire göre sıralamada ise çok dramatik biçimde küme düştüğünü ortaya koydu.

“70 cente muhtaç” olunan 1980 yılında Türkiye, IMF verilerine göre 96,6 milyar dolarlık gayri safi yurt içi hasıla (toplam milli gelir) ile dünyada 21’inci, kişi başına milli gelirde ise 2.134 dolarla 55’inci ülke idi. 1990 yılına gelindiğinde Türkiye 207,5 milyar dolarlık milli geliri ile ülkeler arasında 20’inciliğe ve 3.738 dolarlık kişi başına milli geliriyle 51’inci sıraya yükseldi. İzleyen on yılda ise dünya ile karşılaştırmada büyüme ivmesinin görece düşük, nüfus artış hızının görece yüksek olması nedeniyle, kişi başına gelir sıralamasında Türkiye, bu açıdan daha iyi olan ülkelere geçilerek sıralamada 10 basamak aşağı kaydı. 2000 yılında Türkiye 274,1 milyar dolarlık toplam milli geliriyle ülkeler sıralamasında 21’inci olurken, kişi başına milli gelirde 4.238 dolarla 66’ncılığa düştü.

Ağır ekonomik krizin yaşandığı 2001 yılında milli gelir büyüklüğü 202,2 milyar dolara düşen Türkiye, büyük ekonomi sıralamasında 23’üncülüğe indi. Aynı yıl kişi başına milli gelir 3.083 dolara ve Türkiye sıralamada 78’inciliğe kadar düştü. Türkiye, 2001 krizinin ardından uygulamaya konulan yeni ekonomik programla başlayan düzelme ile 2002 yılında toplam milli gelirde 240,2 milyar dolarla yeniden 21’inci sıraya, kişi başı gelirde de 3.617 dolarla 74’üncülüğe yükseldi.

2002 sonrası

2002 sonunda iş başına gelen yeni iktidarın, öncesinde uygulamaya konulan ekonomik programı devam ettirmesiyle milli gelir sıralamasında yükselişe geçen Türkiye, 2004 yılında 409,1 milyar dolarlık milli gelir hacmine ulaştı ve sıralamada 4 basamak birden yükselerek 17’nci oldu. Böylece Türkiye, “en büyük 20 ekonomi” ligine yıllar sonra yeniden girmiş oldu. Kişi başına milli gelirde de 63’üncülüğe yükseldi.

Türkiye, milli gelirini 409,1 milyar dolardan 776,6 milyar dolara çıkardığı 2004-2010 döneminde (7 yıl), en büyük 17’nci ekonomi olarak yoluna devam etti. Bu dönemde kişi başına milli gelir de 6.016 dolardan 10.534 dolara çıktı. Türkiye, anılan yıl, kişi başına gelirde 65’inci oldu.

2023 hedefleri

2011 yılında açıklanan “2023 hedefleri” kapsamında toplam milli gelirin 2 trilyon dolar, kişi başına milli gelirin 25 bin dolar olması, Türkiye’nin en büyük ilk 10 ekonomi arasına girmesi öngörülmüştü.

2011’de milli gelirini 838,5 milyar dolara çıkarmasına karşın sıralamada 18’inci olan Türkiye, 2012’de 880,1 milyar dolarla yeniden 17’ci büyük ekonomi oldu. Kişi başına milli gelirde ise 2011’de 11.221 dolarla 65’inci, 2012 yılında ise 11.638 dolarla 68’inci sırada yer aldı.

Türkiye, 2013 yılında milli gelirini 957,5 milyar dolara çıkararak 16’ncı sıraya kadar yükseldi ve bu sırayı 2014 ve 2015 yıllarında da korudu. 2016 ve 2017 yıllarında milli gelire göre sıralamada 17’nci olan Türkiye, 2018’de 779,7 milyar dolara inen milli geliriyle 19’unculuğa geriledi. Türkiye, izleyen yıl da aynı sırayı korurken, 2020’de 720 milyar dolara kadar gerileyen milli geliriyle 20’nci sıraya, diğer deyişle ilk 20 ekonomi liginin alt sınırına indi.

2021’de de aynı sırada yer alan Türkiye, IMF projeksiyonlarına göre 2022 yılında 853,5 milyar ve 2023 yılında da 941,6 milyar dolarla yine en büyük 20’nci ekonomi olarak ligin son sırasında yer almaya devam edecek.