Cumhuriyetle İcraata Dönüştü

Osmanlı devleti tarih boyunca fethettiği yerlerin isimlerini saygıyla karşılayıp mahalli fonetiğe uydurmak dışında orijinal haliyle bıraktı. Fakat ilk örneklerine Osmanlı son dönemlerinde karşılaştığımız ve daha gazlanarak Cumhuriyet döneminde ideolojik bir saplantı olarak yer isimleri değiştirilmeye devam etmiştir.

Hazımsızlık Tarihe Karşı

Cumhuriyetle birlikte ilk olarak Osmanlıyı hatırlatan Ertuğrul, Mahmudiye, Mecidiye, Aziziye, Elaziz ve Reşadiye gibi yerlerin isimleri değiştirilmiştir. Gazını almayan CHP idaresi, Roma döneminden kalma Tekfurdağ, Tekirdağ; Kırkkilise, Kırklareli gibi pek çok yabancı ismi de değiştirmiştir.

Eski İsimlerin Kullanımı Yasaklandı

1960’lara gelindiğinde tüm ülkeyi kapsayacak şekilde çoğu köy isimleri değiştirilmiştir. Üstelik hükümet tarafından eski isimleri menedildiği gibi takip de edilmiştir. Değişikliklerin sonucunda en çok değiştirilen yerlerin doğu Güneydoğu ve Doğu Anadolu ile Doğu Karadeniz’de oluşu dikkat çekicidir. En çok köy ismi değiştirilen şehir listesinin başında %92’yle Şırnak bulunmakta diğerleriyse şöyle: Siirt %89, Artvin %88, Hakkâri %86, Batman, Bitlis %84, Mardin %81, Muş, Bayburt %80, Rize %79, Trabzon %78, Diyarbakır %77, Van %76, Bingöl %75, Tunceli %73, Adıyaman %69, Elazığ, Ağrı %66, Erzincan %65, Erzurum %63…

Tamamen İdeolojik Kaygılar

Toplam 16 bin değiştirilen ismin çoğu manasız oluşu halkın benimsemesini imkansız kıldı. Ermeni, Kürt, Arap, Türk, bir ırkın ismi veya tekke, kilise, manastır gibi dinî tabir geçenler de değiştirilmiştir.

İsmi değiştirilen şehirlerden bazıları şöyle:

Diyarıbekir, Diyarbakır

Elaziz(Sultan Aziz’in kurduğu Elaziz’e göndermedir), Elazığ 

Karahisarısahib, Afyonkarahisar

Kengırı, Çankırı

Karakilise, Karaköse (sonra Ağrı)

Çoruh, Artvin

Lazistan, Rize

Karesi, Balıkesir

Ertuğrul, Bilecik

Hüdâvendigâr, Bursa

Cebelibereket, Osmaniye

Saruhan, Manisa

Menteşe, Muğla

Canik, Samsun

Bozok, Yozgat

Hamideli, Isparta