Brüksel
Belçika'da hayvan refahı, katı yasal düzenlemeler, barınakların polisle iş birliği içindeki faaliyetleri, zorunlu kısırlaştırma ve kayıt altına alma uygulamaları, sahiplenme için teşvikler ve ağır taahhütlerle korunma altına alındığı için sokaklarda başıboş hayvan bulunmuyor.

Batı Avrupa ülkelerinden, Avrupa Birliği'nin (AB) kalbi konumundaki Belçika'da sokaklarda sahipsiz hayvanlara neredeyse hiç rastlanmıyor.

Hayvan haklarının, "Havyan Refahı Yasası" ile teminat altına alındığı ülkede, yeterli sayıda ve kapasitede barınak bulunmasına büyük önem veriliyor. Barınaklar, yardımseverlerin bağışlarıyla faaliyet gösteriyor.

Devlet, vatandaşların barınaklardan hayvan sahiplenmesini teşvik etmek için bütçe ayırıyor ve kampanyalar düzenliyor.

Belçika'da 1908'de kurulan ilk hayvan barınağı "Veeweyde Hayvanlara Zulme Karşı Toplum" isimli kuruluşun sorumlusu Ludivine Nolf, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sokak hayvanları sorununu aşmada en önemli faktörlerden birinin, hayvanların bulundukları anda polis tarafından barınaklara teslim edilmesi olduğunu söyledi.

Nolf, sonraki aşamanın barınak tarafından sahiplerinin bulunması ya da yeniden sahiplendirilmeleri olduğunu belirtti.

Kedilere zorunlu kısırlaştırma
Belçika'nın her üç federal bölgesinde de kedilerin kısırlaştırılmasının zorunlu olması diğer önemli faktör olarak göze çarpıyor.

Flaman bölgesinde, sahipleri, kedilerini 5 aylık olmadan önce kısırlaştırmakla yükümlü tutuluyor.

Kedilerin kısırlaştırılmamış şekilde ticaretinin yapılması ancak lisanslı bir yetiştirici ya da hayvan barınağı tarafından belirli izinler neticesinde mümkün olabiliyor.

Barınakların da sahipsiz kedileri bünyelerine katmadan önce kısırlaştırma zorunluluğu bulunuyor.

Eğer kediler, Flaman bölgesi dışından geliyorsa ve 5 aylıktan büyükse varışını takip eden 30 günde kısırlaştırılıyor. Valon bölgesinde bu süre, 6 ay ve çiftleştirme koşulları Flaman bölgesi ile aynı şekilde uygulanıyor.

Başkent Brüksel bölgesinde de bu süre 6 ay olarak belirlenmiş durumda. Bu bölgede, kısa süre öncesine kadar ticari amaçla çiftleştirme yalnız lisanslı yetiştirici tarafından, sadece 6 aylıktan büyük kediler için mümkünken şimdi de Brüksel'de tüm kedilerin kısırlaştırılması zorunlu hale getirildi.

IPSOS araştırma şirketinin son verilerine göre, Belçika'daki kedilerin yüzde 90'ına karşılık gelen 3 milyon 350 bini kısırlaştırılmış olarak kayıtlara geçti.

"Kedi kısırlaştırma maliyeti, kedi sahipleri için bir engel"
Brüksel merkezli hayvan hakları kuruluşu GAIA'nın Direktörü Ann De Greef, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Kedilerin kısırlaştırılmasıyla Belçika'da doğan kedilerin sayısının, sahiplenilen kedilerin sayısına eşitleneceği optimal senaryoya erişmeyi hedefliyoruz." dedi.

GAIA olarak hedeflerinin, sokak kedilerinin sayısının sıfırlanması, kedilerin hayvan barınaklarına terk edilmesinin ya da ötenaziye maruz kalmasının önüne geçilmesi olduğunu belirten De Greef, "Kedi kısırlaştırma maliyeti, kedi sahipleri için bir engel. Bu nedenle bu maliyetin düşürülmesi ve kedileri kısırlaştırmayan kişiler için cezaların artırılması gerekir." diye konuştu.

De Greef, hayvanların barınaklardan sahiplenilmesini nasıl teşvik ettiklerini şöyle anlattı:

"'Barınaklardan sahiplenin, pet shoplardan satın almayın' mesajını sosyal medya ve internet siteleri üzerinden kampanyalar yaparak yayıyoruz. Lisanslı yetiştiricilerin faaliyetlerini denetliyoruz. Yasaya uygun hayvan yetiştirmeyen, bunları yurt dışından kötü koşullarda ithal eden veya yavrulara kötü davranan yetiştiricilere karşı cezai ve hukuki suçlamaları destekliyoruz ve bu davalara taraf oluyoruz."

Hayvan sahiplenen kişilerin uyması gereken kurallar
Belçika'da barınaklardan hayvan sahiplenen kişiler, bazı taahhütlerde bulunuyor.

Bunlar, barınak ile sözleşme imzalayarak barınak yetkililerinin hayvanın yaşadığı evin denetlenmesine izin vermeyi, hayvanı üretme amacıyla kullanmamayı, terk etmek durumda kaldığı zaman başkasına vermek ya da satmak yerine barınağa teslim etmeyi, bağlamamayı, çivili veya elektrikli tasmalar kullanmamayı, saldırı eğitimine tabi tutmamayı, kuyruğunu, kulaklarını kesmemeyi, hiçbir şekilde sakat bırakmamayı, bunlara uyulmadığı takdirde 700 avro kadar tazminat ödeyerek barınağa iade etmeyi, hayvanın beslenme, bakım ve barınma açısından refahını sağlamayı içeriyor.

Sahiplenecek kişiler, mülakat yoluyla seçiliyor
Brüksel Başkent bölgesine bağlı Anderlecht ilçesinde bulunan ve 40 yıldır hizmet veren "Help Animals" Barınağının sorumlularından Deborah Foyle, hayvanların terk edilerek, sokakta bulunarak veya polis tarafından getirilerek barınağa geldiğini söyledi.

Hayvanların süresiz şekilde barınaklarda kalabildiğini ifade eden Foyle, şunları kaydetti:

"Şu anda en uzun süre kalan sakinimiz, 4 yıldır burada olan 'Julie' adında bir kedi. En uzun süre kalan köpek 1 yıldır burada. Her gün tüm köpekleri gezdirmeye gelen gönüllülerimiz var. Köpeklerimizin her gün kafeslerinden çıkmalarının hayati önem taşıdığını düşünüyoruz. Ayrıca köpekleri burada uzun süre tutmuyoruz, onlara aile bulmak için aktif çaba gösteriyoruz."

Kedi ve köpeklerin sahiplenilmesi için bedelin 160 avro olduğunu aktaran Foyle, bazı köpekler için kısırlaştırma fiyatına da katkı istediklerini, böylece bedelin 400 avroya kadar çıktığını söyledi.

Foyle, sahiplenecek kişileri mülakat yoluyla seçtiklerini ve teknik olarak barınağın hayvanın esas sahibi olmaya devam ettiğini belirtti.

Cezai yaptırımlar yüksek
Evcil hayvan beslemenin, ihlal durumda hapisle sonuçlanabilecek cezaları öngören katı kuralları bulunuyor.

Hayvan refahı mevzuatının ihlali, bölgeye bağlı olarak 8 günden 5 yıla kadar hapis ve 50 avrodan 1 milyon avroya kadar para ile cezalandırılıyor.

Hayvanları zehirleme, ateş ederek öldürme, uygunsuz koşullarda besleme, yasa dışı yetiştiricilik, sokağa terk gibi durumlara karşı koruma altına alan kanun, duruma göre yaptırımların 8 katına kadar çıkmasına izin veriyor.

Belçika Savcılığınca 2021'de, 2017'ye kıyasla yüzde 32'lik artışla 3 bin 55 hayvan refahı vakası kaydedilirken, Flaman bölgesinde açılan davaların yüzde 10'u, Valonya'dakilerin yüzde 4'ü ve Başkent Brüksel bölgesindekilerin yüzde 2,7'si cezai yaptırımla sonuçlandı.

Köpeklerin tümü merkezi veri tabanına kayıtlı
Belçika mevzuatı, köpeklerin kısırlaştırılmasını dayatmıyor.

Sokak köpeklerinin, her zaman kedilere oranla daha az nüfusa sahip olduğu biliniyor. Bunun nedeni; ev kedilerinin sokağa çıkınca başıboş kaldıkları için daha sık çiftleşip sokak kedisi popülasyonunu artırırken, ev köpeklerinin ise yalnızca sahiplerinin eşliğinde çıkmaları gösteriliyor.

Son 10 yıldır tüm köpekler, merkezi veri tabanına kayıt edilmiş durumda. Köpeklerin, sahiplerinin kimliğine işlenmesi uygulaması da yaygınlaşıyor. Bu sayede sokak köpeği sayısının ciddi ölçüde azaldığı belirtiliyor.

Hayvanseverler, köpeklerin de kısırlaştırılmasının zorunlu hale getirilmesi için mücadele ediyor.

Ötenazi, yalnızca kısıtlı tıbbi nedenlerle mümkün
Barınaklarda kedilerin yüzde 7 ila 8'ine ötenazi uygulanıyor. Belediyeler, kedilerin ve köpeklerin ötenazi nedenleriyle ilgili hayvan refahı yetkililerini bilgilendiriyor.

Ötenazilerin neredeyse tümü tıbbi nedenlerle uygulanıyor. Mevzuatta, ötenazinin hangi durumlarla uygulanacağı açıkça tanımlanıyor.