Serokê berê yê Yekîtiya Cîhanî yê Alimên Misilman Yusuf El Qeredawî di 96 salîya xwe de rehmet kir.

Di daxuyanîya ku li ser hesabên medyaya civakî yên fermî yên Qeredawî de hat dayîn de wiha hat gotin, "Em ji Xwedê Teala daxwaz dikin ku dereceya wî bilind bike, emelê wî di terazûyê de qebûl bike û wî bike nav pêxember, salih, şehîd û salihan.”

Şêx Yusuf El Qeredawî kî ye?

Li gor agahiya ku ÎLKHAyê ji malpera fermî yê Şêx Yusuf el-Qeredawî berhev kir, Qeredawî di 9ê Îlona 1926an da li gundê Saft Turab ê navçeya Garbiya Misirê hat dinyayê. Beriya ku bibe 10 salî, wî li hemû rêgezên tecwîd ên Quranê xwedî derketibû. Xwendina xwe ya seretayî û navîn li dibistana El-Ezher El-Şerîf qedandiye. Di sala 1952-1953an de dest bi Beşa Diyanetê ya Bingehîn a Zanîngeha Ezherê kir û di nav 180 xwendekaran de bû yekemîn. Di sala 1954an de bawernameya navneteweyî bi lîsansa mamostetiyê ji Koleja Zimanê Erebî wergirt û di nav 500 derçûyên sê kolejên li Ezherê de bû yekem. Di sala 1958an de ji Enstîtuya Bilind a Erebî di warê ziman û wêjeyê de dîploma wergirtiye. Di sala 1960î de li Beşa Zanistên Diyanetê yên Bingehîn, Beşa Zanistên Qur'an û Sunnetê pêş-perwerdeya bi qasî masterê wergirt. Di sala 1973yan de ji heman zanîngehê bawernameya (doxtora) ya îmtiyazê  di beşa “Zekat û bandora wê li ser çareseriya pirsgirêkên civakî” de wergirt.

Karên wî yên fermî

Şêx Yusuf el-Qeredawî demekê li mizgeftan weaz da û mamostetî kir, paşê bû mufetîşê Enstîtuya Îmaman a girêdayî Wezareta Weqfên Misirê. Paşê, ji bo serpereştiya weşanên wê û karkirina di Nivîsgeha Teknîkî ya Dezgeha Vexwendin û Rêbertiyê de, ji bo Rêveberiya Giştî ya Çanda Îslamî ya El-Ezher El-Şerîf hat tayînkirin. Ew di sala 1961an de wekî dekanê duyemîn enstîtuya dînî ya Dewleta Qeterê hate tayînkirin û ji bo pêşxistina wî û damezrandina wî li ser qaîdeyên herî bihêz ku hedîsên kevnar û resen ên kêrhatî tevdigerin xebitî.

Di sala 1973 de, Koleja Perwerdehiya Keç û Kuran wekî bingeha Zanîngeha Qeterê hate damezrandin û li wir ji bo damezrandin û serokatiya Beşa Lêkolînên Îslamî hate destnîşankirin. Di sala 1977an de li zanîngeha Qeterê damezrîner û dekanê Koleja Şerîet û Zanistên Îslamî kir û heta dawiya sala xwendinê ya 1989/1990 dekantiyê kir. Di sala xwendinê ya 1990/1991ê de jî ji Dewleta Qeterê re bo Komara Cezayîrê ji bo serokatiya encûmenên zanistî yên zanîngeha xwe û enstîtûyên bilind ên îslamî hat tayînkirin û paşê vegeriya ser postê xwe li Qeterê wek rêveberê Sunnet û Jînenîgariyê.

Ew hêjayî xelatên wekî Xelata Banka Pêşkeftina Îslamî di Aboriya Îslamî de, Xelata Navneteweyî ya Qral Feysel ji bo Lêkolînên Îslamî, Xelata Weqfa Zanistî ya Taybet ji Serokê Zanîngeha Îslamî ya Navneteweyî li Malezyayê, Sultan Hassanal Bolkiah (Sultanê Brunei) hate dîtin. Dîyarîya Şerîeta Îslamî.

Vexwendkarek îslamî ya pirreng

Şêx Dr. Yusuf El-Qeredawî li seranserê cîhana Îslamê wek yek ji şexsîyetên îslamî yên îroyîn di warên zanistî, zanistî, ramanî, berxwedanî û cîhadê de dihat dîtin û rêzgirtin. Her tim di mizgeft, zanîngeh, kulûban, di radyoyê de, di kasetan de, di televizyonan de, di pirtûkan de, di name, gotar, fetwa, ders û xutbeyan de behsa Îslamê kiriye û Mislimanan her tim ew wisa nas kirine.

Çalakiya wî ya di xizmeta Îslamê de tenê bi aliyekî yan qadeke taybetî yan jî bi rengekî taybet ve sînordar nebû; Berevajî vê, ew şexsîyetiyek bi çalakiyên berfireh, rêgezên guherbar, li her derê gelek qad û şop bû.

Nivîskartîya wî

Qada nivîskarî û nivîskariyê weke yek ji girîngtirîn tiştên ku Şêx jê derdikeve derdikeve pêş. Mirovê ku pirtûk, lêkolîn û nivîsên wî bikole, dibîne ku ew ramanwer û nivîskarekî rast e ku xwe dubare nake, teqlîd nake, dest nade mijarên ji bilî yên ku difikire wê nû li wî zêde bike. Qeredawî ku ji aliyê alimên alema Îslamê ve hatibû qebûlkirin û qedirgirtin, pirtûkên ku temenê wan ji pêncî salî zêdetir e, di beşên xwe de rasteqîne, li ser gelek aliyên çanda Îslamê nivîsand û bi Erebî weşand. Pirtûkên wî gelek caran ji bo zimanên navneteweyî hatine wergerandin û hema hema li hemû welatên îslamî hatine çapkirin.

Pirtûkên wî bi giranî li ser bingeha mîrata me ya zanistî ya îslamî ya li ser Qur'an û Sunnetê û nêzîkatiya selefî salih bûn. Lêbelê, wî serdema ku em tê de dijîn ji bîr nekir; ji ber vê yekê bi rastî orîjînaltî û nûjenî li hev kir.

Berhemên wî her weha lêkolîna zanistî, hizirkirina rewşenbîrî û meyla reformîst li hev kirin. Ji kevneşopî û fanatîzmaya mezhebî, her weha ji girêdayiya rewşenbîrî ya bi doktrînên ji Rojava an Rojhilat hatine rizgarkirin.

Ew yek ji kêm ramyarên îslamî yên ku ji aliyê nermbûnê ve hatine cudakirin û şert û mercên şerîetê bi pêwîstiyên serdemê re li hev kirine, tê dîtin. Her tim li dijî wêranî û êrîşên ji derve, li dijî bangên tehrîfkirin û veguhertinê yên ji hundir derketiye.

Alim û dawetvan

Şêx Dr. Yusuf El Qeredawî di gelek waran de weke xebatên akademîk, xebatên îdarî û çandî de xebitî û bi gelek çalakiyan re mijûl bû. Her wiha fiqh, fetwa, edebiyat û helbest. Wî di warên din de jî kar kiriye, lê berî her tiştî ew dozger e. Ji gundê xwe û derdora wê, ji jiyana xwe ya dibistana seretayî ve xwendina vexwendinê li rojhilat û rojavayê cîhanê kiriye.

El Qeredawî ku bi taybetî bi xutbeyên xwe yên li mizgeftên Misirê tê naskirin, heta dawiya emrê xwe li Mizgefta Omer Îbn el-Xettab a Qeterê xutbe da.

Di heman demê de medya jî wekî platformek vexwendinê bikar anî. Di radyo û televizyonê de dersên tefsîr û hedîsê dida û pirsên misilmanan ên der barê Îslam û jiyanê de bersivand. Ji bilî medyaya dengî-dîtûrî, ew bi awayekî aktîf di medyaya ku bi rêya çapameniyê dihat xwendin jî cih girt. Wî gotar û lêkolîn di gelek kovarên îslamî de li gelek welatan weşandine.

Wî di xebatên xwe yên vexwendinê de zimanekî ku gel jê fêm dikir bi kar anî û jêhatî bû ku mirovan razî bike. Axaftinên bi hiş, ji mîrasê îlhama xwe dida û xwest ku ji çanda her demî sûd werbigire.

Şêx Dr. Yusuf el-Qeredawî demeke dirêj di teorî û pratîkê de bi aliyê aborî yê Îslamê re eleqedar bû. Di warê teorîk de, wî gelek ders û ders li ser aliyê aborî yê îslamê da û çend pirtûk nivîsandin ku di cîhana erebî û îslamî de navdar bûn. Di pratîkê de jî berî û piştî damezrandina bankayên Îslamî bi hevkariya Federasyona Navnetewî ya Bankên Îslamî piştgirî da avakirina bankayên Îslamî û heta mirina xwe jî ev piştgirî berdewam kir.

Şêx Dr. Yusuf El-Qeredawî eleqeyeke taybet bi xebatên civakî û xêrxwaziyê hebû. Wî tevgerên Îslamî rexne kir ku hemû hêza xwe didin xebata siyasî û xebatên civakî paşguh dikirin.

Di Adara 1997 de, wî Encumena Fetwa û Lêkolînê ya Ewropî damezrand ku li ser jiyana Dînî ya hindikahiyên misilman li welatên rojava fetwayan bide. Ew di heman demê de di nav damezrînerên Yekîtiya Navneteweyî ya Alimên Misilman de bû.

Emrîqa, ji sala 1999an û vir ve bi îdiaya ku Qeredawî piştgirî dide terorê, ketina welat qedexe dike.

Di Çiriya Paşîn 2005 û Hezîrana 2008an de, ew di sala 2005an de di rêza 56an de û di 2008an de di lîsteyên 100 Rewşenbîrên Serê Cîhanê de di rêza 56an de bû ku ji hêla lêkolînên xwendevanên serhêl ên Foreign Policy ji DY û Prospect ji Keyaniya Yekbûyî ve hatî çêkirin.

Qeredawî ku cara ewil di sala 1949an de di serdema Qralê Misirê Farûqê Yekem de hat girtin, di serdema Serokkomarê Misirê Cemal Abdûnnasir de 3 caran ket girtîgehê. Di sala 1961ê de ji Misirê derket û çû Qeterê. Li vir hemwelatiya Qeterê wergirt. Yusuf El Qeredawî bi salan li Qeterê jiya. (ÎLKHA)