Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD), ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Wally Adeyemo’nun Rusya’ya yönelik yaptırımlardan Türkiyeli şirketlerinin etkilenebileceği yönünde mektup gönderdiği iddiasını doğruladı. TÜSİAD’dan dün yapılan yazılı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’ya 24 Şubat’ta başlayan saldırısının ardından ABD ve Avrupa Birliği başta olmak üzere çok sayıda ülkenin yaptırım kararları aldığı hatırlatıldı.

Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, ABD yönetiminin Türk iş insanlarını, Rusya'nın Ukrayna'yı 24 Şubat'ta işgale başlaması sonrası yaptırım uygulanan Rus kurumları ve iş insanlarıyla çalışmamaları yönünde uyardığını yazmıştı.

Türkiyeli  şirketlerine yönelik ‘Ruslarla çalışmayın’ çağrısı ise iş dünyasında endişeye yol açtı. Dünya gazetesinde yer alan habere göre, sektör temsilcilerinin görüşleri şöyle:

TİM Başkanı Mustafa Gültepe: Biz dünyadaki bütün ülkelere yakınız. Rusya ve diğer ülkeler ve Türkiye açısından her ülkenin ayrı bir yeri var. İhracat yaptığımız dış ticaret fazlası verdiğimiz her ülke bizim için önemli. Rusya ile ilgili ilişkilerde de ABD yazı yazmış. Umuyorum ki sorun derinleşmez. Ama sonuçta her ülke gereksinimlerini bir noktadan karşılanmak durumunda. Türkiye o bölgeye yakın bir coğrafya ve eskiden beri çok güzel işbirlikleri var. Hem ticari hem de siyasi anlamda. Umuyoruz büyük bir problem olmaz Türkiye açısından. Şu anda hiçbir hazır giyimciden Türk ihracatçısından bize böyle bir geri bildirim gelmedi. İleriye dönük bakılınca kafada ABD ve AB Rusya’dan dünya kadar petrol ve gaz alıyor, nasıl bir ambargodur?’ diye soruluyor umarım ki o tür şeyler nüksetmez.

'MAALESEF RİSK SÖZ KONUSU'
İKMİB Başkanı Adil Pelister: En çok ihracat yaptığımız ülke sıralamasında 11’inci sırada yer alan Rusya’ya kimya sektörü ihracatımız Ocak-Temmuz 2022 döneminde 514,8 milyon dolar olarak gerçekleşti. Değer bazında yüzde 72,75 artış söz konusu. Birim fiyatımız da yüzde 88,44 artmış durumda. Rusya’ya olan yaklaşık 515 milyon dolarlık ihracatımızın toplam kimya sektörü ihracatımızdan aldığı payın çok fazla olmasa da değer artışı bakımından katma değerini fazla olduğunu görüyoruz. Eğer yaptırım konusu gündeme gelirse, sadece Rusya’ya ihracat yapan firmalarımız değil onlarla iş yapan firmalarımız hatta ihracat yapan firmalarımızı finanse eden finans kuruluşları açısından da sıkıntı doğurabilir. Dolayısıyla finans kuruluşları ve bankalar üzerinden bir yaptırım uygulanırsa bu bütün kimya sektörümüzü de etkileyebilir. Buna dikkat edilmesi gerekiyor. Böyle bir risk maalesef söz konusu.

'KEYİFLİ BİR SÜREÇ OLMASA DA DİKKATLİ OLMAK LAZIM'
TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat: ABD’nin açıklamalarını ciddiye almak lazım. TÜSİAD da ciddiye alıyor. Çünkü Türkiye olarak çok önemli bir müttefikimizi karşımıza almak istemeyiz. Tüm sektörlerin hassasiyet göstereceğine ve temkinli olacağına inanıyorum. AB ve ABD’li firmalar bunu yaparken yaptırım uygularken Türkiye’nin buna uymaması konusunda bir serzenişte bulunuyorlar. Keyifli bir süreç olmasa da dikkatli olmak lazım. İçinde bulunduğumuz bu konjonktürde ABD zaten para transferlerinden ya da diğer hareketlerden bunu anlıyor.

'ŞİRKETLERİMİZ REKABET GÜCÜNÜ KAYBEDER'
ÇİB Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler: Özellikle Türkiye’de Rus kütüğünden inşaat çeliği üreten firmalarımıza yaptırım gelecek. Bu Kanada ile başladı diğer AB ülkeleri ve ABD’de soruşturma başlatabilir. Böyle bir durumda sektörümüz çok büyük zarar görür. Özellikle Rus ürünlerinin boykot edilmesi ve herhangi bir üründe kullanılmasının yasaklanması iç piyasa ve ihracatta işleri daha da zorlaştırır. Şimdi bu durumda Rusya’dan hammadde ve ara malı alamıyoruz. Gidip daha pahalıya farklı ülkelerden alıyoruz. Ürünü üretiyoruz ama bu seferde satamıyoruz. Çünkü aynı ürünü Ruslar yarı fiyatına satıyor. İki taraftan da zarara uğruyoruz.

Rusya’nın tek pazarı olan Türkiye’ye fiyatları yarı yarıya düşürmesi yerli üreticiyi olumsuz etkiliyor. Şirketlerimiz gün geçtikçe rekabet gücünü kaybediyor. İç piyasada siparişler durgun ihracatta durgun son çeyrekte. İhracatımız 8 ayın sonu itibariyle miktarda yüzde 8,5 düştü. Sektörün son çeyrekte ihracatının daha da düşeceğini öngörüyoruz. Finansmana ulaşma noktasında halen sıkıntılar devam ediyor.

'ŞU AN FİİLİ BİR DURUM YOK'
TASD Başkanı Berke İçten: Rusya bizim Ukrayna savaşından önce en önemi pazarımızdı. Birinci sıradaydı ama savaş ortamında para transferlerinin yavaşlaması ile biraz geriledi ihracatta. Şu anda ikinci sırada ama ticaret paralar biraz yavaş da gelse devam ediyor. AYMOD fuarında da yoğun bir katılım görüyoruz İtalyan ayakkabı firmaları Rus müşteriler ile buluşabilmek için bizim fuarımıza geliyor neticede. O da bir anlamda ambargonun delinmesi oluyor. Temkinliyiz Rusya’ya uygulanan yaptırımların Batı tarafından uzun süreceğini öngörüyoruz. Özellikle enerji ile ilgili konuları takip ettiğimizde bu pazarın geleceği ile kaygılanmakla beraber şu anda ticaretimiz devam ediyor. Ambargo konusunu risk olarak değerlendiriyoruz ama şu an fiili bir durum yok. Bu ticaretin de bir yolunu bularak devam edeceğini öngörüyorum.

'UMUYORUZ EYLEME DÖNÜŞMEZ'
İHKİB Denetim Kurulu Üyesi Ercan Hardal: Çok can sıkıcı bir şey. Umuyoruz eyleme dönüşmez. Rusya Türkiye için önemli bir pazar. Bu dönemde ülkeye satışlarımız çarpı iki oldu. Denge meselesi bu biraz da. Siyaset ne yazık ki zaman zaman ticarete yansıyor. Bir tek bizim değil, tüm sektörler için çok önemli bir pazar Rusya. Dikkatli olmakta fayda var. Zira son dönemde farklı ülkeler üzerinden ambargonun delindiğini duyuyoruz. Ama ambargo olurda gerçekleşirse bizi ne derece etkiler şimdiden kestirmek çok güç.