Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi başkanlığında, Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin 7'nci toplantısı gerçekleşti.

Toplantının ardından Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Reisi ile ortak basın toplantısı düzenledi.

Erdoğan, Putin ve Reisi, üçlü zirve sonrasında ortak basın açıklaması yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları:

Astana formatındaki 3'lü zirvemizin bugün 7.'sini gerçekleştirdik. Suriye'de çatışma ortamının sona ermesi için birlikte atabileceğimiz ilave adımları değerlendirdik. Terörle mücadele gündemimizin öncelikli konuları arasında yer aldı. Türkiye olarak terör örgütleri arasında fark görmüyoruz. Biriyle mücadele için diğerinin taşeron olarak kullanılmasını kabul etmiyoruz. Milli güvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye'den söküp atmakta kararlıyız. İran ve Rusya'dan beklentimiz Türkiye'ye bu süreçte destek olmalarıdır. Terör örgütünün Suriye'nin toprak bütünlüğünü hedef aldığını unutmamalıyız. Siyasi süreçte gelinen noktayı ve önümüzdeki süreçte atılabilecek adımları etraflıca ele aldık.

Maalesef Suriye rejimi bu konuda uslanmaz bir konu içinde. Sürecinin başarıya ulaşması, itilafın BM parametresi çerçevesinde çözülmesi şarttır. Suriye halkının taleplerinin karşılandığı, güven ve istikrarın tesis edilmesi gereklidir. Suriye'de çözüm çabalarımızın merkezinde yaşanan insani dramın sona erdirilmesi yer alıyor.

Bu formatta en son 2019'da Ankara'da bir araya gelmiştik. Önümüzdeki dönemde İnşallah daha sık görüşme fırsatı bulacağız. Terör örgütleriyle mücadelemiz her daim sürecektir. PKK, YPG, hepimizin ortak meselesidir. Bugüne kadar sergilediğimiz işbirliğini sürdürerek bu hedeflere birlikte ulaşacağımıza inanıyorum. DEAŞ, PKK, YPG ve diğer tüm terör örgütleriyle mücadele kesintisiz sürdürülmelidir. Suriye halkına yapılacak en büyük iyilik, bölücü terör örgütünün işgal ettiği topraklardan sökülüp atılmasıdır. Türkiye güney sınırı boyunca terörden arındırdığı bölgelerle sivil kaybını korumuş, hem de Suriye toprak bütünlüğüne önemli destek vermiştir.

Bu sürecin nasıl hızlandırılabileceğini ve nasıl adımlar atılabileceğini istişare edeceğiz. Suriye halkının ihtiyaçlarının kesintisiz idame ettirilmesi hepimiz için öncelik taşıyor. Ancak sadece sözler yaralara derman olmuyor. Terör örgütlerinin sınırlarımızdan tamamen 30 km öteye çekilmesi zamanında yapılması. Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör yuvalarının temizlenmesi çoktan gelmiştir. Anayasa Komitesi gayretlerimiz sonucu faaliyete geçmiş bugüne kadar 8 defa toplanmıştır. Önümüzdeki hafta yapılması planlanan 9. toplantının ertelenmesi üzücüdür. Unutmayalım ki Anayasa Komitesi'nin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Toplantı, BM'nin kolaylaştırıcılığıyla BM merkezlerinden birinde görüşülerek sağlanmalıdır. Rejimin tavrı ise birlikte başlattığımız bu süreci baltalamaktadır. Bu tablo karşısında süreci canlandırmamız şarttır. Astana süreci öncü rolünü kaybetmemelidir.

Rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunacağınıza inanıyorum. İdlib'de biraz da olsa sükunet varsa bu Astana sürecinin sonucudur. İdlib'deki ateşkesin ihlal edilmemesi bu bakımdan önemlidir. Özellikle sivil yerlerini hedef alan saldırılar süreci baltalıyor. Sizlerin İdlib'deki terör odaklarından kaynaklanan endişelerinizi anlıyoruz. Şehitler verme pahasına kararlılıkla sürdürüyoruz. Türkiye 3.7 milyon Suriyeli kardeşimizi geçici olarak misafir etmektedir. Suriyelilerin topraklarına huzurla, güvenle onurlu dönüşü temin edilmelidir. Terörden temizlediğimiz bölgelere Türkiye'den 500 binden fazla Suriyeli döndü. Siyasi çözümde ilerleme kaydedilmesi dönmek isteyenlerin kötü muameleye maruz kalmayacakları geri dönüşler için önemlidir. Heyetlerimizin bu konuda istişarelerini artırması yönündeyim. Bu krizi biz çıkarmadık, külfetinin de bize yüklenmesi doğru değildir. Suriye'nin kuzey batısındaki durum özellikle dikkat çekiyor. 4 milyon Suriyeli uluslararası yardımlara her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuyor. Türkiye her türlü desteği vermiştir. Astana ortaklarımızdan da aynı anlayışı bekliyorum. BM'nin yardımların devam etmesi Suriye'deki krizi önleyecek yegâne yöntemdir.

Putin'in açıklamalarından satır başları:

Toplantı çok verimli gerçekleşti. Suriye krizi sadece diplomatik ve siyasi yöntemlerle çözülebilir. Suriye'nin toprak bütünlüğü, egemenliği ve birliğinin korunması ile. Suriye'nin geleceğini Suriyeliler kendileri belirlemelidir. Bugün anlaştık ki Astana formatında düzenli olarak uzman düzeyinde istişareler yapılacaktır. 19. istişare bu yılın sonuna kadar yapılacaktır. Büyük bir önemi Anayasa Komitesi çalışmalarına verdik. Böylece Suriye hükümeti, muhalefet ve sivil toplumu bir araya getirip, Suriye yapısının nasıl olacağıyla ilgili bir diyalog imkanı tanınmıştır. Bugün Suriye'de terörizm konusunda mücadelede konuları detaylıca işledik. İŞİD ana kuvvetleri ve diğer gruplar neredeyse imha edilmiştir. Suriye hükümeti, Suriye'deki toprakların büyük çoğunluğunu elinde tutuyor.

Reisi'nin açıklamalarından satır başları:

"Bu toplantıda 3 ülke Cumhurbaşkanları tarafından gündeme getirilen konular oldu ve bu konuların ekseni bir Suriye egemenliğine vurgu yapmak, Suriye'nin toprak bütünlüğünün önemine vurgu yapmak, Suriye'nin egemenliğinin bütün topraklarında gerçekleşmesine vurgu yaptık" diyen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi şu ifadeleri kullandı:

ABD'nin Fırat'ın doğusundaki varlığı kesinlikle kabul edilebilir değil ve bu toprakları terk etmesi gerekiyor. Biz hepimiz terörizmle mücadelede işbirliğine vurgu yaptık. Bütün ülkeler terörizmle ilgili çaba gösterdiler. Bugün Suriye'de ve bazı bölgelerdeki terörizmle ilgili endişeler için azim ve irade önemlidir. Suriye'nin mazlum halkı için insanı yardımın ulaştırılması vurgulandı. Bütün taraflar Suriye'nin ekonomik sıkıntısı ve halkın geçinebilmesi vurgulandı. Aynı şekilde Suriye'nin egemenliğini ihlal edecek bir girişimden çekinmek gerektiğini vurguladı.

Her türlü Suriye halkına ve ordusuna saldırı, uluslararası ihlaldir. Rusya, Türkiye ve İran'ın işbirlikleri ve Suriye'nin hükümetiyle ilgili olan işbirliğimiz çok önemlidir. Öngörülen tedbirlerin uygulanması konusunda Astana formu başarılı olmuştur. Ve bu yöntemin bundan sonra da devam etmesi gerekiyor. Vurguladığımız diğer bir konu da mültecilerin bir an önce ülkesine dönmesinin sağlanması gerektiği oldu. Biz umut ediyoruz ki Astana sürecine üye olan ülkelerin işbirliğiyle Suriye'deki istikrarın sağlanmasına yardımcı olacaktır. (İLKHA)