Kovara Îngîlîzî “The Economist” di hejmara xwe ya dawî de meqaleyek bi sernavê “Hikûmeta Afganîstanê di komkirina dahatê de pir serkeftî ye” weşand. Kovare bal kişand ku rêveberiya darayî ya Emîrtîya Îslamî ya Afganîstanê bi aqilmendî bû, kovare nivîsand ku hukûmetê serkeftinên ku ji hêviyê zêdetir bûn bi dest xistin.

Di nivîsa kovarê de, ku ji Banka Cîhanî jî tê de hene, îsal Emîrtîya Îslamî ya Efxanistanê; Hat diyarkirin ku ji bac, gumruk û xercên xizmetê bi qasî 1,7 milyar dolar dahat tê hêvîkirin. Hat destnîşankirin ku ev rêjeya dahata ku tê pêşbînîkirin bê çêkirin sê qat ji ya ku rêveberiya berê di sala 2020an de berhev kiribû ye.

Hikûmeta Eîrtîyê ya Îslamî; Di meqaleya ku tê de hate gotin ku wî nûtirîn nermalava û teknolojiyên nû ji bo komkirin û birêxistinkirina dahatê bikar anîye, tekezî li ser wê yekê hat kirin ku mifteya serketinê ya rastîn ji holê rakirina tam a gendelî û xistina pereyan li ser navê xwe ye di giştîyên hikûmetê de, ku veguherî pirsgirêkek mezin. Di serdema hikûmeta berê de, di rêveberiya nû de pirsgirêk.

Di meqaleyê de tê gotin, "Emîrtîya Îslamî dahatên herêmî baş birêve dibe û di nav 10 mehên dawî de kontrola xwe li ser çavkaniyên dahata herêmî zêde kiriye. Dema ku em werin hikûmeta berê û qala wan bikin, piraniya çavkaniyên dahatê ji bo aliyên cuda hatine firotin, tevî rêveberiya gumrikê. Ser bi ekîba îcrayê bû. Di birêveberîya berê de îxrackirin û xistina pereyan li ser navê xwe bi taybetî di nav berpirsên payebilind de bûbû adet."

Di meqaleyê de bal tê kişandin ku serokwezîrê berê Mihemed Eşref Ganî di sala 2021an de ji hêla Platforma Raporkirina Sûcên Organîze û Gendelîyê ve di nav siyasetmedarên herî gendelî yên cîhanê de cih girt, di meqaleyê de hat destnîşankirin ku ji ber gendelîya îdarî ya tirsnak a li welat, nav û dengê Afganîstanê xirab bûye û herî zêde welat û rêxistinên xêrxwaz ji bo ku alîkarîyê li Afganîstanê bikin re bûye asteng, hate diyarkirin ku rê li ber piştgirîkirina Afganîstanê girt û bû sedem ku piraniya projeyên binesaziyê yên li Afganîstanê werin rawestandin.

Bal hat kişandin ku hikumeta berê; çend car derheqê rakirina gendelî û xistina pereyan li ser navê xwe de soz dabû jî tu sozên xwe bi cih nanî.

Di meqaleyê de bal bi vê yekê jî hat kişandin ku dabeşbûna hikûmeta berê ji bo ser hîzban bû sedem ku hikûmet desthilata çavkaniyên dahatê ji dest bide, meqaleyê diyar kir ku bi hikûmeta nû re hemû hîzîb ji holê rabûn.

Hate balkişandin ku kontrolkirina rêveberiyê ligel sîstema hikûmeta navendî bûye sedema komkirina sîstematîk a hemû çavkaniyên dahatê û ev yek jî bûye sedema serkeftina hikûmeta nû. (ÎLKHA)