Bir yandan `Kadınların çok çocuk doğurmasını`, diğer yandan da `kadınların çalışmasını` teşvik edecek paket üzerinde aylardır çalışan hükümet çıkmaza girdi. Çünkü, çocuk teşviği kadınları çalışma hayatından, çalışmak da çocuk yapmaktan uzaklaştırıyor.

Kadınların daha çok çocuk sahibi olmasını ama aynı zamanda iş hayatına katılımını artırmayı hedefleyen hükümet, her iki hedefi gerçekleştirebilecek önlemlerde sıkıştı. Bir yandan ‘çok çocuk doğurmayı’ bir yandan da ‘kadınların çalışmasını’ teşvik edecek bir paket üzerinde aylardır çalışan bakanlar, işçi ve işverenlerden gelen uyarılarla bir çıkmazı aşamıyor. İşçi sendikaları ve işveren örgütleri de hükümete aynı çelişkiyi anlattı.

İşveren, “Aynı işi yapan bir erkek personel çalıştırmak varken, doğum ve süt izni süresi artırılan, yıllar içinde sürekli doğum yapan ve aylarca doğum ve süt izni kullanan kadın personeli neden çalıştırayım?” derken, işçi sendikaları “Kadın çalışanın izin süreleri artırılınca dezevantaj yaratıyor. Kadınlar işten çıkarılıyor, işsiz kalıyoruz” görüşünde.

Kadına dezavantaj

Üzerinde çalışılan bir başka nokta ise kadınların çalıştığı işyerinde ‘kreş kurulması zorunluluğu’. Bu öneri de, işyeri maliyetlerini yükselteceği için işverenlerin kadın çalıştırma tercihini negatif etkiliyor. İşveren kadın sayısını düşürerek, kreş zorunluluğundan kurtulmak istiyor. Bu kapsamda her iki hedefi aynı anda gerçekleştirmek isteyen her adım aynı çelişkiye takılıyor.

İşçi sendikaları verilecek her tür teşviğin, kadınla erkeğe aynı anda verilmesini, böylece kadına dezavantaj yaratılmamasını savunuyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan başkanlığında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kalkınma ve Çalışma Bakanlığı’nın ortaklaşa çalışması sürerken, verilecek çocuk teşviklerinden, işyeri teşviklerine kadar tüm kararlar bakanların bu çelişkiyi çözmesini bekliyor.

Çözüm masasında kalan öneriler

Bakanlıkların ortak çalışması sonucu masada bulunan önerilerden bazıları şöyle:

- DOĞUM İZNİ UZATILACAK: Doğum öncesi 8 hafta olan izin süresinin örneğin 6 haftaya çekilmesi, ancak doğum sonrası 8 hafta olan izin süresinin 16 haftaya çıkarılması. Masaya ilk olarak ‘doğumdan sonra 6 ay izin’ şeklinde gelen öneri, kadına dezavantaj olacağı gerekçesiyle 4 aya indirildi.

- KADINA VE ERKEĞE AYNI SÜRE İZİN: Sendikalar, hükümetin ‘Çok çocuk - çalışma hayatı’ çelişkisini, kadın-erkek kadın eşitliğiyle çözülmesini öneriyor. Buna göre kadına doğum sonrası verilen izin süresi ne kadar olacaksa, erkeğe de aynı süre için izin verilmesi önerisi masada duruyor. Böylece kadın ve erkek çalışan arasında, işveren açısından kadın aleyhine bir tercih olmayacağı savunuluyor. Masadaki bir başka önlem ise ‘Ebeveyn izni’ düzenlemesi. Buna göre, doğum izin sürelerinin, babaları da dahil edecek şekilde uygulanması ayrıca iznin ücretli olması ve ücretin SGK tarafından karşılanması fikrine dayanıyor.

- PART TİME-EVDEN ÇALIŞMA: Öneriler arasında doğum sonrası ücretsiz izin uygulamasını revize edecek önlemler de bulunuyor. Bu kapsamda kadının özellikle bazı işkolları için ‘kısmi çalışma’, ‘evden çalışma’ gibi alternatif çalışma modelleri üzerinde duruluyor. Yani kadınlar doğum sonrası evden ya da part time çalışabilecekler. Sigortaları da devam edecek.

- KADINA ESNEK ÇALIŞMA SAATİ: Bir başka öneri ise, kadının toplamda aynı süre ama kendine uygun saatlerde çalışmasına dayanıyor. Buna göre kadın çalışan kendine uygun saatlerde çalışacak. Ama 1 ay içinde işyerinde geçirdiği toplam süre aynı olacak. Böylece kadınların işe erken ya da geç gelmelerine izin verilmiş olacak.

- KADINA KREŞ VEYA BAKICI PARASI: Başbakan’ın talimatıyla kreş meselesinin çözümü ayrıca önem verilen bir düzenleme oldu. Bu kapsamda işyerlerine kreş kurulması, ancak bunun maliyetinin bir kısmını devletin üstlenmesi üzerinde de duruluyor. Buna göre kadınlara, bakıcı ve kreş ücreti verilmesi planlanıyor.

- 3. ÇOCUĞA YÜKSEK PARA YOK: Üçüncü çocuğa yüksek miktarlarda para teşviği verilmesine ilişkin öneriler ise masada yer bulmadı. Özellikle 3. çocuğun 5 bin liraya kadar para teşvik edileceğine dönük haberler de Ali Babacan tarafından sert bir dille yalanlanmıştı.

DOĞUM TEŞVİĞİNİ BAŞBAKAN AÇIKLAYACAK

Doğum teşviklerine ilişkin yeni düzenlemeler tamamlanmasının ardından Başbakan Erdoğan tarafından açıklanacak. İşçi ve işveren örgütleri, çok çocuk sahibi olunmasına yönelik teşviklerin kadını iş hayatından uzaklaştıracağı görüşünde birleşiyor.