13 Şubat 1960 Cumartesi sabahı, sömürgeci Fransa, Cezayir'in merkezindeki Adrar eyaletinin Reggane Bölgesi'nde Japonya'daki Hiroşima bombasından beş kat daha güçlü olan nükleer bombayı patlattı.

Bu ilk bombanın ardından Fransa, 1960 ile 1967 arasında Reggane bölgesinde ve Hoggar sıradağlarının (Tamanrasset ) vadilerinde toplam 17 hava ve yer altı nükleer bomba patlattı.

Nükleer gücünü tüm dünyaya göstermek adına yerel halkın, hayvanların ve bitkilerin sağlığını hiçe sayan Fransa'nın bu tutumu nedeniyle 62 yıldır bölgede radyoaktif izlere rastlanıyor.

Uzmanlar, nükleer patlamaların günümüzde gözlenebilen bilinmeyen hastalıklara bile neden olduğuna dikkat çekiyor. Son yıllarda bombalamalarının neden olduğu radyoaktivitenin bir sonucu olarak kanser vakaları ve kısırlık gibi vakalara rastlandı, yenidoğanlarda ise sakatlık ve vücut kusurları görüldü.

Bölgedeki tarım üretiminde ise nükleer patlamaların ardından büyük bir düşüş yaşandı. Özellikle palmiyeler ve çeşitli meyve ağaçları bundan daha fazla etkilendi.

Tarih araştırmacıları, bu insanlığa karşı işlenen suçların sağlık ve çevresel yansımalarının belirlenmesi için patlamaların arşivinin paylaşılmasını bir ön şart olduğunu belirtiyor ancak Fransa, bu nükleer atıkların yerinin ortaya çıkarılması gibi taleplere kulak tıkıyor.

Cezayir halkı ve sivil toplum örgütleri ise, arşivlerin açılması ve nükleer atık bölgesinin "temizlenmesi" konusundaki çağrılarına 62 yıldır devam ediyor.

Öte yandan Cezayir'de Fransız nükleer denemelerinin kurbanlarının haklarını savunan "ICAN Cezayir" örgütü, "Fransa'yı bu suçlardan yargılamak için Uluslararası Ceza Mahkemesine sunulmak üzere bir adli dosya hazırladığını" duyurdu.

Örgüt, dosyayı Fransız makamlarının, Cezayirlilerin ülkenin güneyindeki bu bombalamaların kurbanları için tekrarlanan tazminat taleplerine yanıt vermemesine yanıt olarak sunacağını doğruladı.

İnsan hakları örgütü, kararlarının, Fransa'nın Cezayir'de işlediği suçları tanımak istememesinden kaynaklandığını belirterek, "Fransa'nın bugüne kadar yaptıklarını takip ettik ve bu haklı ve asil davayı savunmaya kararlıyız, ancak Fransız politikacılar bize her zaman hayal kırıklığı yaşatıyor." dedi.

1 Kasım 1954'te Fransa sömürgesine karşı direniş başlatan Cezayir, 1962'de bağımsızlığını kazanmıştı. Ancak varılan anlaşmadaki bir madde, Fransa'nın 1967'ye dek çöl alanlarını kullanmasına izin veriyordu. (İLKHA)