Covid-19 salgını sürecinden olumsuz etkilenen, kapanma ve yasaklardan sonra iş yapmaya başlayan esnafı bu defa döviz kuru ve zamlar vurdu.

Döviz kurunun yükselmesi esnafı oldukça olumsuz yönde etkilerken, satılan malzemenin yerine ürün koyamayan esnaf, elindeki sermayeyi de eritiyor.

Piyasadaki birçok ürünün ya kendisi ya da ham maddesinin dolarla alınması nedeniyle kur farkının da artmasıyla mağdur olan esnaf, bazı günler hiç satış yapmadan işyerini kapatıyor.

Zamlara yetişememekten yakınan esnaf, yaşanan ekonomik krizin giderek derinleşmesinin ve TL’nin de döviz karşısında yaşadığı hızlı erime nedeniyle zor günlerden geçiyor.

Covid-19 salgını sürecinden sonra toparlanmaya başlayan esnaf, zamların en fazla kendilerini olumsuz etkilediğine dikkat çekiyor.

Gün boyu siftah yapamadan iş yerlerini kapatıp akşam eve gitmek zorunda kalan esnaf, zamlara artık müdahale edilmesini istiyor.

Gaziantep’teki Turistik Çarşı’da saatçilik yapan Mehmet Çelik, kurun yükselmesi ve zamlardan dolayı esnafın çok zor bir süreçten geçtiğine dikkat çekti.

“Sattığım ürünün yerine ürün koyamıyorum”

Bir an önce yapılan zamların önüne geçilmesi gerektiğini söyleyen Çelik,  “Daha önce Covid-19 salgınından dolayı esnaf perişandı. Kurun yükselmesi de esnafı tam perişan etti. Sattığımız ürünün yerine tekrardan aynı ürünü aynı fiyata yerine koyamıyoruz. Şu anda 60 liraya satıyorum. Fakat daha önce 40 liraya satıyordum. Şu anda sattığım fiyata bile saat alamıyorum. Sattığım ürünün yerine ürün koyamıyorum. Ülkemizde doların yasak olmasını istiyorum. Dolar daha önceki gibi yasak olsun. Dolara talep olmasın. Hükümetimizden doların kaldırılmasını rica ediyorum. Çünkü esnaf olarak perişanız. Çünkü dolar bizi etkiliyor. Ürünlerimizin hepsi dolar ile geliyor. Dolar olmasın, TL'nin dönmesini istiyorum. Devletimiz doları yasaklamalıdır. Dolar yasak olursa sorun biter.” dedi.

“Ürünlerimizin fiyatı yaklaşık yüzde 40 oranında arttı”

Ürünlerin fiyatının arttığına dikkat çeken Turistik Çarşı’da giyim mağazası işleten Ali Uzun, şunları söyledi:

“Müşterilerimiz zaten gelmiyor. Yüksek fiyatları duyan gelmiyor. Şu an doların düşmesini bekliyoruz. İnşallah hayırlısıyla dolar düşer, müşterilerimizin hepsi tekrardan gelir. Ürünlerimizin fiyatı yaklaşık yüzde 40 oranında arttı. Zaten müşterilerimize fiyatların arttığını söyleyince de çoğunluğu gelmiyor. Bizde zamana bıraktık, hayırlısıyla inşallah dolar düşer, müşterilerimiz gelir. Çünkü müşteriler fiyatları yüksek buluyor. Ürünlerin fiyatı 2 kat arttı. Bu da bizi çok etkiledi. Zaten Covid-19 salgını sürecinde de iş yapamadık, herkes mağdur oldu. Vatandaş bir şey alamıyordu. Vatandaş kıyafet mi alsın kendi ihtiyaçlarını mı karşılasın?”

“Dükkana gelmek istemiyorum”

Telefon aksesuarları satışı yapan Harun Görücü de esnafın sattığı ürünün yerine yenisini koymakta güçlük çektiğine dikkat çekerek, “Şu anda çok perişanız. 18 TL'ye aldım yoğurt 30 TL oldu. Zamlardan dolayı perişanız. Bu durum böyle devam ederse esnaf perişan olur. Telefon aksesuarları satıyoruz ama bir tane kılıf bile satamıyorum. Siftah yapamıyoruz. Doların yükselmesi bizi çok perişan etti. Kimden malzeme alsak, ‘zam geldi’ diyor. Fakat bu böyle gitmez. Mutlaka bir yerde patlak verecektir. Zaten geçen sene Covid-19'dan dolayı hiçbir iş yapamadık. Bu sene de kur yükseldi. Dükkanımıza gelmeye canımız istemiyor. Çünkü satış yok. Yakında her yer komple kapanacak.” ifadelerini kullandı.

“Fiyat dengesizliği var”

Satış yapamadığı için dükkanına yeni ürünlerde alamadığını ifade eden Söylemez Pasajı’nda hediyelik ürünler satışı yapan Bekir Tiryaki ise, “Esnaf geçtiğimiz yıl Covid-19 salgınından dolayı yıprandı. Şu an ise kur farkından dolayı işlerimiz düştü. Aldığımız ürünü satamıyoruz. Fiyat dengesizliği var. Rafa koyacak ürün bulamıyoruz. Özellikle küçük esnafın sıkıntıları çoğaldı. 100 liraya aldığımız ürünlerin fiyatı şu anda 130-140 liranın üzerine çıktı. Yani yüzde 40 oranında fiyat artışları oldu. Sistem oturmadığı için şu an herkes biçare bekliyor. Kapanma dönemlerinde 4-5 gün çalışıyorduk ve işlerimiz şu anki durumdan daha iyiydi. En azından fiyat istikrarı vardı. Şu anda fiyat istikrarsızlığı var. Ürün almada sıkıntı yaşıyoruz. Zaten müşteri de yoktur. Geçmiş dönemlerde kur farkı yüksek olduğunda esnaf rafına koyacak ürün alabilirdi. Şu anda rafımıza koyacak ürün yoktur. Kimse rafına ürün koyamıyor. Sadece para ile para kazanma dönemine girdik. Çünkü dengesiz bir piyasa var.” diye konuştu.

Her geçen gün daha fazla zarara uğradıklarını ifade eden Mehmet Ali Akpolat, piyasaların bu şekilde devam etmesi durumunda kepenk kapatmak zorunda kalacaklarını söyledi.

“Esnafa destek verilmesi lazım”

Akpolat, “Covid-19 salgını döneminde kapanmalar olmuştu ama o dönemde esnafın cebinde biriktirmiş olduğu parası vardı. İyi kötü işler dönüyordu. Fakat kur dalgalanmalarından dolayı perişan durumdayız. Malzeme alamıyorum, gelen zamlardan dolayı etkileniyoruz ve iş yapamaz olduk. Dolar daha ne kadar yükselir ve düşer bilemiyoruz. Fakat esnaf perişan durumda ve ne kadar çırpınsak da tekerlek dönmez oluyor. İnsanlarımız artık ev ve araç alamaz duruma geldi. Şu anda doksanlı yıllara dönmüş durumdayız. Esnafa destek verilmesi lazım. Ya hibe ya da faizsiz kredi desteği ile esnafın ayağa kaldırılması lazım. gerçekten perişan durumdayız. Esnaf iş değişikliğine gitmek istiyor ama maalesef ne yapacağımızı da bilemiyoruz.” şeklinde konuştu.

“Esnafın durumu iyi değil ve müşteri yok”

45 yıllık esnaf olduğunu ve hiçbir dönem bu kadar fiyat artışlarıyla karşılaşmadığını belirten Mahmut Tebir, “Esnafın durumu iyi değil ve müşteri yok. Bu konuda yetkililerden yardım istiyoruz. Her zaman ‘Avrupa’ diyorlar ama her şey pahalanıyor. Ekmeğin fiyatının artmasının Avrupa ile ne alakası var? Ekmek 2 lira oldu. Nasıl yapacağımızı bizde şaşırdık. 45 yıllık esnafım ama hiç böyle zorluk görmedik. Her şey pahalandı. İnşallah iyi olur. Artık bir şey de diyemiyoruz. Yetkililerden yardım istiyoruz. Piyasayı ucuzlatsınlar. ‘Dolarımız var ‘diyorlar ama dolar sürekli yükseliyor, bu nasıl oluyor? Dolar başını aldı gitti, neredeyse 15 lira oldu. Esnaf ne yapsın?” diye sordu.

Öte yandan, konuşmak istediğimiz birçok esnaf da zamlardan, döviz kurunun artmasından, piyasadaki belirsizlikten, fiyat istikrarsızlığından ve işlerinin düşmesinden yakınarak “ne konuşalım, konuşsak da bir şey değişmez” diyerek röportaj vermekten kaçındı. (İLKHA)