Türkiye’nin en büyük ayakkabı üretim merkezlerinden olan Gaziantep’te döviz kurunun neden olduğu sıkıntılar, esnafı zor durumda bırakıyor.

Döviz kuruna bağlı olarak artan hammadde fiyatları üreticileri zorlarken, üreticilerin üretim yapamaz hal gelmesinden endişe duyuluyor.

Döviz kurlarındaki artıştan en çok etkilenen sektörün başında gelen ayakkabı sektöründe doların da yükselmesiyle birlikte hammadde fiyatlarında anormal artış yaşandı.

Gaziantep Ayakkabıcılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Mehmet Emin İnce, dövize gelen zammın hammadde girdilerini ciddi oranda artırdığını söyledi.

İnce, Covid-19 salgınının etkilerini atlatmaya başlayan sektörün şimdi de dolardaki artış nedeniyle zor günler yaşamaya başladığına dikkat çekti.

Kentte ayakkabı üretiminin üssü olarak bilinen Ayakkabıcılar Sitesi’nde ekonomik sıkıntılar nedeniyle çok sayıda esnafın çok zor günlerden geçtiğini belirten İnce, ayakkabı sektörünün malzeme olarak kullandığı bazı ithal ürünlerde de ciddi fiyat artışların yaşandığına dikkat çekti.

“Hammadde kriziyle karşı karşıya kaldık”

Son yaşanan ekonomik sıkıntılardan ayakkabı sektörünün de etkilendiğine dikkat çeken İnce, “Bir buçuk yıldır pandemi ile mücadele ederken ayakta durmaya çalıştık. Bu süreçte sektör temsilcilerimiz hem perakendeci hem imalatçı hem de toptancı var gücüyle ayakta durmaya çalıştı. Normalleşme ile birlikte aşının bulunmasından sonra okulların açılması, düğünlerin yapılması ve sünnet merasimlerinin olması, çalışma hayatının tekrar normale dönmesi ile birlikte sektöre olan ilgi çok üst seviyeye çıktı, umutlarımız açıldı. Çin'deki kısıtlamaların devam etmesi, üretimin zayıf olması ve tedarik zincirinin kırılması; Çin'de yaşanan hammadde sorunları, pandemi problemleri ve navlun fiyatlarında ki aşırı yükselme Gaziantep ve Türkiye'ye olumlu yönde yansıdı. Ayakkabı sektörü Avrupa'dan yoğun bir sipariş trafiği ile  karşı karşıya kaldı. Bir anda Avrupa pazarında kendimize daha iyi bir alan açtık. Tam hızlı bir şekilde işe başlamışken tekrar çarklar, üretim rakamları eski rakamlara dönmeye başlamışken hammadde kriziyle karşı karşıya kaldık.” dedi.

“Sektör olarak zor durumdayız”

Dövize gelen zam ile hammadde girdilerinin yüzde 50 oranında arttığını belirten İnce, “Hammadde sıkıntısı, navlun fiyatlarının yükselmesi, sektörde kullandığımız kimyasal malzemeler bize 2 bin 500 dolardan Güney Kore'den gelirken, şu anki fiyatı 6 bin dolar oldu. Konteyner fiyatı geçen geçen yıl 2 bin dolardı, şu an 17-18 bin dolar aralarında değişmektedir. Fiyatlar şu an üçe katlanmış durumda ve yeni sezon ürünler rafa çıktığında tüketici en az yüzde 60-70 civarında bir fiyat farkıyla karşı karşıya kalacak. Şu anda dövizde yaşanan dalgalanma, fiyat istikrarsızlığı, sektördeki üretimi de durdurmuş vaziyette. Yaz bağlantıları yapılmış, sözleşmeler imzalanmış ama şu an sözleşmeleri yerine getirecek imkânlar kalmadı. İlave zamlar istemekteyiz, şu an pazarlıklar devam etmektedir. Nasıl ve ne şekilde yapacağımızı bilemiyoruz.” ifadelerini kullandı.

“Deri fiyatları günü gününü tutmuyor”

Ayakkabı derisi satışı yapan Ali Özcan, her sektör gibi ayakkabı sektörünün de doların artmasından üzerine düşen payı aldığını belirterek, şunları söyledi:

“Şu an en çok yaşamış olduğumuz sorunlardan bir tanesi kurun dalgalı olmasıdır. Kurun yukarı veya aşağı yönlü oynaması nedeniyle ciddi bir sorun ve sıkıntı yaşıyoruz. 10 liraya sattığımız ürüne akşam 10 lira 50 kuruş diyebiliyoruz. Yukarı yönlü yükseliş olduğundan dolayı bu sorun var. Ürünü aldığımız tedarikçi de ürünlerin fiyatını yükseltiyor. İthalatçılar da ürünleri dolara endeksli aldığından dolayı mecbur bize de dolar üzerinden ürün satıyorlar. Bizde ürünlere cüzi bir miktar koyup satıyoruz ve bundan dolayı da fiyatlarda artış oluyor. Döviz kurlarındaki artış sebebiyle deri fiyatları günü gününü tutmuyor.

“Ham madde fiyatlarında yüzde 200-300 arası artış var”

Ayakkabı malzemeleri satışı yapan Mustafa Satıl, hammaddenin Türkiye'de üretilmemesinden dolayı sektörün olumsuz etkilediğine dikkat çekerek, “Ham madde fiyatlarında yüzde 200-300 arası artış var. Pandeminin etkisiyle zaten hammadde de bir artış vardı. Fakat kurun bu şekilde yükselmesi hepimizi hazırlıksız yakaladı. Finans olarak çok zorlu günler geçiriyoruz. Dolar bazında belki çok büyük bir fark gelmedi. 4 dolara sattığımız ürün 5 dolara çıktı ama kur TL’ye dönünce bayağı bir fark gelmiş oluyor. Yüzde 30-40 arası temel maddelerde fiyat değişti. Bazı ürünlerde yüzde artış oldu ve bu artış ise bir ayakkabıya 80 lira maliyet etkiledi.” şeklinde konuştu.

“Müşteriye fiyat veremiyoruz”

Ayakkabı üretimi yapan Mitat Yılmaz, “Kur bizi fazlasıyla etkiledi. Kurdaki artış yüzde 20-30 olduğu dönemde bile malzeme fiyatları yüzde 50-70-80 arasında yükseldi. Kurdaki artış fırsatçılığa da neden oldu. Dolara gelen fark yüzde 30-40 ama malzeme fiyatlarına bakıyoruz yüzde 70 civarında bir artış var. Bu da bizi çok etkiliyor. Ürettiğimiz bir ayakkabıyı 150 liraya satarken bugün 300 liraya satmayı düşündüğümüz halde tereddüt ediyoruz. Malzemeyi bu fiyata aldık acaba bir hafta sonra tekrar kur artışı olur mu endişesi taşıyoruz. Acaba tükettiğimiz malzemenin yerine tekrar malzeme alabilir miyiz tedirginliği var. Müşteriye fiyat veremiyoruz. Çünkü aldığımız malzemeyi bir hafta sonra biz aynı fiyata alamıyoruz. Kur artışı sabit olursa her şey kendiliğinden bir hafta sonra yerine oturur, maliyetlerimiz de düzgün çıkar. Ürettiğimiz ürünün maliyetini biliriz, kazanç oranımızı biliriz ve ona göre tekrar satışa sunarız.” diye konuştu.

“Ayakkabının hammaddesinin yüzde 90’ı ithal olarak geliyor”

Dolar yükseldikçe ayakta durma ve rekabet etme güçlerinin azaldığını belirten ayakkabı imalatçısı Asım Boynu da şöyle konuştu:

“Ürettiğimiz ayakkabının hammaddesinin yüzde 90’ı maalesef ithal olarak geliyor. Ayakkabı tabanından derisine kadar yurtdışından almak zorunda kalıyoruz. Yıllardır bu şekilde üretim yapan bir sektörüz. Bu yüzden hem tedarikte hem de kurun artmasıyla ürünün sürekli TL’den dolara, dolardan TL’ye çevirip fiyatlandırmasında günübirlik fiyat atışlarıyla karşı karşıya kalıyoruz. Kur artışını ayakkabı fiyatına yansıtmada çok zorluk yaşıyoruz. Müşteriye bugün verdiğimiz fiyatı maalesef bir hafta sonra değiştirmek zorunda kalıyoruz. Sürekli fiyat değişikliğinden dolayı sorun yaşıyoruz.” (İLKHA)