Adalet Bakanı Gül, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Adalet Bakanlığı ve bağlı kuruluşların 2022 bütçesi görüşmelerinde konuştu.

Devletin, özgürlükleri daraltan bir aygıt olarak değil, özgürlükleri koruyan ve yaşatan temel bir zemin olarak gören bir anlayışla cumhuriyetin ikinci yüzyılına girildiğini aktaran Adalet Bakanı Gül, amaçlarının, bu temel çerçevenin daha da güçlendirilmesi olduğunun altını çizdi.

Daha sağlam bir hukuk sistemi, daha güçlü bir demokrasi, daha geniş özgürlüklerin reformcu kimliğin bileşenleri olduğunu ifade eden Gül, "Güven veren ve erişilebilir bir adalet" anlayışıyla hazırlanan Yargı Reformu Stratejisini kapsamında yer alan hedeflerin hayata geçme oranının yüzde 62 olduğunu söyledi. Bakan Gül, ‘Özgür birey, güçlü toplum; daha demokratik bir Türkiye’ perspektifiyle yürütülen İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında 6 aylık süreçte ise faaliyetlerin yüzde 35’inin hayata geçtiğini kaydetti.

Yeni anayasa çalışmaları

Yeni anayasa çalışmalarına da değinen Bakan Gül, "Bize göre, millet iradesinin bir daha ipotek altına alınmaması için, bütün demokratik kazanımların en güçlü güvenceye kavuşması için yeni ve sivil bir anayasa, siyasetin önündeki sorumluluklardan biridir. Bu sorumluluk, siyaset kurumuna partiler üstü bir ödev vermektedir. Sayın Cumhurbaşkanımızın tüm partilere yaptığı çağrının arkasında da bu hassasiyet, bu anlayış bulunmaktadır. Kabul etmek gerekir ki, darbe dönemlerinin ruhu, 1982 Anayasası’na, millete ve siyaset kurumuna güvensizlik olarak yansımıştır. Bu yansımanın izlerini silmek için yapılan birçok değişiklik de anayasadaki vesayetçi anlayışı bütünüyle giderilebilmiş değildir. Hali hazırda demokrasi anlayışımız bu anayasanın sunduğu perspektifin çok ilerisinde bulunmaktadır. Millet iradesini en güçlü şekilde koruyacak, özgürlükçü bir anlayışa dayalı anayasaya ihtiyacımız olduğu açıktır. Demokrasinin bir gereği olarak hukukun herkese eşit ve adil bir şekilde uygulanması, çoğulculuğun ve farklılıklara saygının esas alınacağı bir anayasa milletimizin ihtiyacı vardır. Bu perspektifle milletin sesinden, sözünden ürkerek değil, milletin sesi ve sözünden güç alarak özgürlüklerimizi genişletmek için yeni ve sivil bir anayasayı, 84 milyonun anayasasını yapma kararlılığındayız."

Trafik magandalığı gibi fiillere ceza arttırımı gündemde

Ceza adaleti sisteminde yapılan değişiklikleri anlatan Gül, sulh ceza hakimliklerinin tutuklama ve adli kontrol kararlarına karşı dikey itiraz usulünün getirildiğini, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren tutuklamaya itirazların bir üst mahkeme olan asliye ceza mahkemeleri tarafından değerlendirileceğini vurguladı.

Yeni yapılması planlanan düzenlemelere de değinen Gül, vergi suçlarına ilişkin ceza adaletinin orantılılık ve ölçülülük ilkeleri doğrultusunda bir düzenlemeye ihtiyaç olduğunu düşündüklerini söyledi. Sosyal dokuyu ve toplum huzurunu koruyan mevzuat hükümlerini de gözden geçireceklerini aktaran Bakan Gül, "Trafik magandalığı gibi tabir edilen fiillere ceza artırımı gündemimizde bulunmaktadır." dedi.

472 bin kişi lekelenmeme hakkından yararlandı

Adalet Bakanı Gül, insanların hukuktan beklentisinin haysiyetine, masumiyetine ve itibarına yönelen her türlü girişime karşı korunmak olduğunu, suçsuzluk karinesi ve insanların lekelenmeme hakkının adalet hizmetlerindeki temel öncelikleri olduğunu belirtti. Bu çerçevede 2017 yılında hayata geçirilen ‘Lekelenmeme hakkı’ kapsamında  472 bin kişi hakkında "soruşturmaya yer olmadığına dair karar" verildiğini anımsattı.

84 milyon vatandaşın şerefinin, onurunun ve itibarının devlete emanet olduğunu vurgulayan Bakan Gül, hiçbir şekilde insanın mahreminin ifşasının kabul edilemeyeceğini ifade etti. İletişim kayıtlarının, daha önce takipsizlik kararları verildiğinde yok edildiğini, yeni düzenlemeyle beraat kararı verildiğinde de yok edilmesine imkan tanındığını anlatan Gül, "Vatandaş beraat almış, ama dinleme kayıtları dosyada yıllarca kalabiliyordu. Bu kayıtlar da artık imha edilecek." diye konuştu.

9 bin 351 vatandaşımız taahhüt vererek serbest kaldı

Bakan Gül, ‘vatandaşımıza güven esastır’ ilkesi gereğince hayata geçirilen ‘taahhütle serbest kalma’ uygulaması ile ifade alınması için gece yarısı gözaltına alınma, otelden, havaalanından yakalama işlemlerine son verildiğini belirtti. Bakan Gül, şunları söyledi:

Artık mesai saatleri dışında yakalanan kişiler, yargı mercilerine gelip ifade vermeyi taahhüt etmeleri durumunda Cumhuriyet savcısının emri doğrultusunda bir defaya mahsus olmak üzere serbest kalıyorlar. Bu değişiklik, ceza adaleti sisteminde kişi özgürlüğü ve güvenliği konusunda şimdiye kadar gerçekleştirilen en önemli yeniliklerden biridir. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği 14 Temmuz 2021 tarihinden bu yana 9 bin 351 vatandaşımız taahhüt vererek serbest kalmıştır.

Sabiha Gökçen Havalimanına adliye kurulacak

İstanbul Havalimanı'nda 11 Şubat 2020'de kurulan adliyenin vatandaşlar tarafından memnuniyetle karşılandığını, uygulamanın yurt dışına çıkışların yoğun olduğu diğer havalimanlarında da hayata geçirmeyi planladıklarını söyledi. Gül, 2022 yılında, Sabiha Gökçen Havalimanı'nda adliye kurulacağını açıkladı.

Seri muhakame ve basit yargılama usülleri ceza adalet sistemini güçlendiriyor

Gül, 1 Ocak 2020’de hayata geçirilen ‘basit yargılama’ ve ‘seri muhakeme’ usullerinin ceza adaleti sistemini güçlendirdiğini söyledi. 2021 yılında seri muhakeme bürolarına gelen dosyaların 66 bin 838’inde mahkemelerin talepname doğrultusunda hüküm kurduğu belirten Bakan Gül, klasik yargılamada bu kapsamdaki bir davanın kesinleşmesinin ortalama 1 yıl 7 ay sürerken, seri muhakemenin uygulandığı dosyaların ortalama iki haftada kesinleştiğini vurguladı. Gül ayrıca, 2021 yılında toplam 389 bin 443 suçta basit yargılama usulü uygulandığını, bu suçlardan 202 bin 270’inde karar verildiğini sözlerine ekledi.

Alternatif uyuşmazlık yöntemleri yargılamaları kısaltıyor

Gül, 2019 yılında kapsamı genişletilen alternatif çözüm yöntemi olan uzlaştırma müessesi kapsamında 2021 yılında müzakerelerine geçilen 194 bin 924 dosyada uzlaşma sağlandığını, olumlu sonuçlanan dosya sayısı oranının yüzde 84,5 olduğunu ifade etti. Şu an 27 bin 403 uzlaştırmacının bulunduğunu kaydeden Bakan Gül, halen görev yapanların kazanılmış haklarının muhafazası suretiyle bu görevin avukatlar tarafından yapılmasının doğru olacağına inandıklarını aktardı.

Arabuluculuk sınavı 26 haziran 2022’de

Gül, 2 milyon 392 bin 342 uyuşmazlığın 1 milyon 647 bin 280'inin arabuluculukla sonuçlandığını kaydetti. Arabuluculuk uygulamasının yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmaların önümüzdeki süreçte de devam edeceğini belirten Gül, 26 Haziran 2022'de de ÖSYM tarafından yeni bir arabuluculuk sınavının yapılacağını açıkladı.

Hükümlülerin rehabilitasyonu ve topluma kazandırılmalarını amaçlıyoruz

Gül, ceza infaz sisteminin amacının, yalnızca suçluların özgürlüğünü kısıtlamak değil aynı zamanda suçluları yeniden topluma kazandırmak olduğunun altını çizdi. Hükümlülerin rehabilitasyonunda önem verdikleri konuların başında meslek edindirme faaliyetleri geldiğini kaydeden Gül, son üç yılda ceza infaz kurumlarında 14 bin 345 hükümlü ve tutuklu okuma-yazma öğrendiğini, ülke genelindeki 336 işyurdu çalışmalarında gıda, tarım ve hayvancılıktan mobilyaya, el sanatlarından tekstile, metal işlerinden inşaat ve onarım işlerine kadar 180’den fazla değişik iş kolunda eğitim verildiğini belirtti.

Taciz niteliğinde ısrarlı takip fiillerine daha ağır cezalar getirilmesi için çalışmalar yapılıyor

Kadınlara yönelik huzur ve sükun bozucu ya da taciz niteliğindeki ısrarlı takip fiillerinin daha ağır cezalandırılmasına ilişkin yeni bir suç ihdasının da çalışılan başlıklar arasında yer aldığını dile getiren Gül, çocuk haklarının geliştirilmesinde yapılanlara değindi. Bakan Gül, Erzurum'da örnek bir Çocuk Adalet Merkezi oluşturulduğunu, bundan sonraki süreçte adliye projelerinde de çocuklar düşünülerek hareket edileceğini söyledi.

İhtisas mahkemeleri kurulacak

Adalet Bakanı Gül, ihtisas mahkemelerine ve uzmanlaşmaya önem verdiklerini ifade ederek, "Yakın süreçte İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerimizden başlayarak finans mahkemeleri kuracağız. Yine sendika uyuşmazlıkları için de sendika ihtisas mahkemelerini yakın zamanda hayata geçirmiş olacağız." dedi.

12 bin 400 yeni personel alınacak

Adalet teşkilatına yeni personel alımının planlandığını söyleyen Gül, 2022 yılında 12 bin 400 yeni personel alınacağını söyledi.

Adliyelerde ve ceza infaz kurumlarında görev yapan personelin özveriyle çalıştığını anlatan Gül, özlük haklarının güçlendirilmesi için çalışmalar yaptıklarını kaydetti.

Gül, "Yakın zamanda imzalanan toplu sözleşme ile çeşitli kadrolardaki personelimize, illerin büyüklüğüne göre değişen oranlarda daha fazla adalet hizmeti tazminatı ödenmesini sağladık. Sözleşmeli personelin kadroya geçirilmesi konusunda da somut neticeleri 2022 yılında alacağımıza inanıyoruz. 2022 yılında da 12 bin 400 yeni personel alacağız. Bu konudaki planlamamızı tamamladık." diye konuştu. (İLKHA)