TEKNOLOJİ SERVİSİ

Uzaya gidebilmemiz için bir roketten yardım alıyoruz. Bu roketler görevini tamamladığı zaman ulaştırılacak uydu veya kapsüllerden ayrılıyor. Kimisi Dünya’ya geri dönüyor, kimisi ise Dünya’nın yörüngesinde kalıyor. İşte bu yörüngede kalan parçalar tehlike saçıyor. Bir merminin 60 kat daha fazla hızla dönen bu uzay atıkları gezegenimizin dışına yapılacak olası ziyaretleri tehlikeye sokuyor. Atıkların yüzde 70’i Dünya’mızdan yaklaşık 2 bin kilometre yükseklikte. Yani uzay çöpleriyle yolculuğun başladığı ilk anlarda karşılaşmak olası. Eğer ki bir gün rotaları uydularımızla kesişirse navigasyon, haberleşme gibi günlük rutin olarak kullandığımız imkanlarımızdan mahrum kalabiliriz.

ULUSLARARASI UZAY İSTASYONU ACİL YÖRÜNGE DEĞİŞTİRDİ

Geçen gün Uluslararası Uzay İstasyonu, uzay çöpü kaynaklı bir çarpışmaya daha müdahale etmek zorunda kaldı. Gemide bir astronot ve kozmonot mürettebatı varken, acil bir yörünge değişikliğine gidildi. 2007'de Çin'in bir anti-uydu füze testiyle yok edilen ve artık kullanılmayan Fengyun-1C hava uydusundan kalan enkazlardan birinin istasyona ilerlemesi nedeniyle ISS'ye bağlı roketlerden birinin hızı saniyede 0.7 metre değiştirildi ve yörüngesi 1.2 kilometre yükseldi.

DÜNYA YÖRÜNGESİ TEHDİT ALTINDA

1957'de uzay çağının başlangıcından bu yana fırlatılan roket sayısı yaklaşık 6 bin 20. Bu roketlerin Dünya yörüngesine yerleştirdiği uydu sayısı 10 binin üzerinde. Bunların 6 bin 250'si hala uzayda ve 3 bin 600'ü aktif olarak çalışıyor. Dünya yörüngesindeki tüm uzay nesnelerinin toplam kütlesi ise 9 bin 200 tondan fazla. Alçak Dünya Yörüngesi’nde (LEO), Uluslararası Uzay İstasyonu haricinde, bugün çoğu iletişim hizmetlerinde kullanılan 3 bine yakın uydu bulunuyor. Avrupa Uzay Ajansına göre uydular haricinde 10 cm'den büyük 34 bin, 1 santimetreden 10 santimetreye kadar 900 bin 1 milimetreden 1 santimetreye kadar 128 milyon nesne bulunuyor.

İNSANOĞLUNUN YÖRÜNGEDEKİ ‘KİRLİ İZİ’ GELECEĞİ TEHDİT EDİYOR

İstasyonun 23 yıllık yörünge ömrü boyunca, enkazdan kaçınma eylemi gerektiren yaklaşık 30 yakın kaza riski oluştu. Bu müdahalelerden üçü 2020'de meydana geldi. 2021'in mayıs ayında ufak bir uzay çöpü parçası, ISS'nin Kanada yapımı robot kolunda 5 milimetrelik bir delik açtı.

UZAY ÇÖPÜ SORUNU ÇOK BÜYÜK

Çoğu uzay çöpü, bir mermiden neredeyse yedi kat daha hızlı şekilde yörüngede dolaşabiliyor. LEO'daki hız oranı ve enkaz hacmi nedeniyle, mevcut ve gelecekteki uzay tabanlı hizmetler, keşifler ve operasyonlar, uzaydaki ve dünyadaki insanlar ve mülkler için büyük bir güvenlik riski oluşturuyor. LEO şu anda dünyanın en büyük çöplüğü olarak görülüyor. Ancak buradaki enkazı temizlemek için uluslararası uzay yasaları yok. Uzay çöplerini LEO'dan çıkarmak pahalı çünkü uzay çöpü sorunu çok büyük.

UZAY ATIKLARINI TEMİZLEMEK MÜMKÜN MÜ?

Bu konu hala bir soru işareti. Birkaç öneri mevcut ama işlevselliği hala tartışılıyor. Utah Üniversitesi’nin bu konudaki önerisi çöpleri toplayacak bir mıknatıs geliştirmek. Bu sayede çöpleri yörüngenin dışına çekebileceğimizi ön görüyorlar… Gerçekleşip gerçekleşemeyeceğini ise tartışmaların sonucu gösterecek. Gelecekte belki de en çok kazanç sağlayan şirketlerden biri de uzay çöpçüleri olacak. Ancak bunun olması için önce gerçekçi bir çözüm önerisi lazım. Peki sizin uzay çöplerini toplamakla ilgili öneriniz ne? Kaynak: TRT Haber