`Vakıa ile ideal olan` arasında İslamî hareket
Allah(c.c), Vakıa, vaki olduğunda ona kimse yalan diyemez. Alçaltır, yükseltir. (Vakıa:1-3) buyurur. Vakıa, mevcut fiilî durumdur. Yukarıdan aşağıya düşerek yerde zemin bulan her şey vakıadır ve genel olarak vakıa, ideal olanın zıddıdır. Kültür, coğrafya, tarih, sosyoloji, mevcut otorite-müesses nizam vakıayı tayin eder. Buna mukabil değerler bütün bunlardan soyuttur, vakıaya bağlı değildir.
İnsanların tabiatı ekseriya vakıayı kabullenme eğilimindedir. Bu sebeple ideal sahibi kimseler maceracılık ve hayalperestlikle suçlanmıştır. Çoğu insana göre vakıaya aykırı her durum bir nevi deliliktir. Bu nedenle Peygamberlere yönelik ithamlardan biri de hâşâ mecnunluk olmuştur. Müslümanlar açısından vakıanın “alçaltma ve yükseltme özelliğini(hafd u ref’)” nasıl anlamak gerekir?