Üroloji Uzmanı Arman Çitçi, idrar kaçırma konusuyla ilgili önemli bilgiler verdi.

İdrar kaçırma (enkotinans) nedir?

İdrar kaçırma (enkotinans), hastalarda istemsizce meydana gelen idrarı tutamama durumuna verilen addır. Türkiye'de ise 40 yaş ve üzeri her 4 kadından 1'i idrar kaçırma sorunu yaşarken, 50 yaş ve üzeri her 10 erkekten 1'i ise idrar kaçırma sorunu yaşıyor.

İdrar kaçırma oldukça sık görülür

Çocuklarda gece ıslatmaları, zaman içerisinde geçeceği düşünülen ve tedaviye gerek duyulmayan bir sorun olarak algılanmaktadır.

Kadınlarda doğum sayısıyla doğru orantılı menopoz sürecinde yaşanan hormonal değişimler sonucunda bu hastalık görülebilir. Gülerken, öksürürken, hapşırırken hatta ayağa kalkarken bile istemsizce idrar kaçırma vakaları yaşanmaktadır.  Bu durum kadınlarda yaşa bağlı bir durummuş gibi kabul görmekte ve doğal bir netice olarak kabul edilmektedir. 

Bunun dışında nadiren de olsa prostat ameliyatı sonrası erkeklerde de benzer tarzda idrar kaçırma vakaları ortaya çıkmaktadır. 

Enkontinans sosyal ve günlük hayatta kabullenilmesi ve alışılması hayli zor ve hayatı belli oranda kısıtlayıcı bir durumdur. Bazen bu sıkıntıdan dolayı içtiği su ve sıvıyı ileri derecede azaltan kişiler vardır. Böyle bir yola başvurmak çözüm değildir aksine dokuları ve böbrekleri susuz bırakmaya sebep olur ve daha büyük sağlık sorunlarına yol açar.

Hastalığın belirli tipleri var…

Total Enkontinans: Mesanenin hiçbir şekilde idrar depolayamaması, böbreklerden mesaneye akan tüm idrar tamamen dışarı bırakılmasıdır. Bazen nörolojik hastalıklar, bazen de ameliyatlar sonrasında ortaya çıkabilir. Enkontinans temel olarak dört tipte gruplandırılır. Bunlar;

Refleks Tipi İdrar Kaçırma: Herhangi bir uyarı olmaksızın istemsiz olarak altına kaçırma durumudur.

Sıkışma (Aciliyet veya Yetiştirememe) Tipi İdrar Kaçırma: Kişinin idrar olduğunu fark ettiği anda idrarını bekletememe ve erteleyememesi sonucu idrarını kaçırmasıdır. Mesanenin doluluk algılaması ve hassasiyeti, olması gerekenden hayli fazladır. Bu tip idrar kaçırma enfeksiyonları; taşlar, idrar yolu tüberkülozu veya mesane tümörlerinde karşımıza çıkmaktadır. Bu sıkıntıyı yaşayan insanlar bulundukları her ortamda önce tuvaletin yerini öğrenme ihtiyacı duyarlar.

Stres Tipi İdrar Kaçırma: Karın içi basıncın artışı sonucu (ıkınma, öksürme, gülme, kahkaha atma, yüksek sesle konuşma, ayağa kalkma) damlalar halinde veya daha fazla idrar kaçırmadır. 

Taşma Tipi İdrar Kaçırma: Her yaşta oluşabilecek idrar yolu darlıkları veya ileri yaşlardaki prostata bağlı tıkanıklar sonucu boşaltılamayan idrar torbasındaki basıncın artmasıyla taşan idrarın kaçmasıdır. . İdrar kanalında darlığı olan gençlerde de görülebileceği gibi prostat hastalıklarında da karşımıza çıkabilir.

Bu durumlar idrar kaçırmaya neden oluyor!

İlerleyen yaşa bağlı sağlık sorunları,

Fazla kilolu olmak,

Kabızlık,

Vajinal enfeksiyonlar,

Sarkmalar,

İdrar taşları ve tümörleri,

Menopoza bağlı hormonal değişiklikler,

Şeker hastalığı,

Erkeklerde görülen prostat büyümesi,

Beyin fonksiyonlarında yavaşlamaya neden olan hastalıklar. (demans, alzheimer, damarsal hastalıklar)

Teşhis süreci

İdrar kaçırma nedenlerini bulmak için birkaç adım gerekir. Uzman doktor tarafından alınacak tıbbi öykünüz sırasında idrara çıkma alışkanlıkları hakkında detaylı sorular sorulur. İdrar kaçırma olup olmadığını anlamak için idrara çıkma günlüğü tutmanız gerebilir. Bu durumda idrar kaçırma miktarlarını ve zamanını not etmeniz doktorun tanı koyması için kolaylaştırıcı bir etkendir.

Bunun dışına yapılacak birçok testle de idrar kaçırma tanısı koymak mümkündür. Bu testler;

Boya testi: Vücudunuz için zararsız bir boya idrar torbanıza verildikten sonra size ped verilir. Eğer ped boya olmuşsa idrar kaçırma var demektir.

Stres testi: Sizden idrar torbanız doluyken öksürmeniz istenir. Herhangi bir idrar kaçırma not edilir.

Ürodinami: İdrar torbası dolarken basınç ile hacim, boşalırken ise idrarın akış hızı ölçülerek tanı konulur.

Sistoskopi: Ucunda mercek olan ince, uzun ve ışıklı bir tüp ile idrar torbasının içine bakılır.

Nasıl bir tedavi yöntemi izlenir?

Gelişen tıbbi yöntemlerle birlikte idrar kaçırma, tedavi edilebilir bir sağlık problemidir. Birçok kişinin yaşadığı idrar kaçırmad tedavi olarak 4 temel prensip vardır. Bunlar;

İlaçla tedavi: Konunun uzmanı hekimler tarafından karar verilen, mesane gevşetici ilaçların kullanımı buna uygun olan kişilerde fayda sağladığı görülmektedir.

Davranışsal tedavi: Davranış tedavisinin amacı kadınların idrar kaçırmalarının neden olduğunu bilmelerine ve bunlardan kaçınmalarına yardımcı olmaktır. Yaşam tarzında yapılacak değişiklikler (kilo vermek, sigarayı bırakmak, ağır kaldırmaktan kaçırmak vb.) idrar kaçırma problemine karşı faydalı olmaktadır. 

Fizik tedavi: İdrar kaçırmasıyla ilgili olarak en yaygın fizik tedavi yöntemi kegel egzersizlerdir. Kegel egzersizler, alttaki kaslarınızı sıkılaştırıp üretra, vajina ve rektum girişlerinin etrafındaki kasları güçlendirmektedir.

Cerrahi tedavi: Gerçek stres inkontinansın tedavisi, cerrahi yöntemlerle yapılan tedavi biçimidir. Bu sorunu düzeltmek için günümüzde uygulanan çeşitli ameliyat tipleri mevcuttur. (İLKHA)