AFGANİSTAN
Afganistan Savunma Bakanlığı Sözcüsü Favad Aman, basına yaptığı açıklamada, ABD birliklerine ait B-52 bombardıman uçaklarının Cüzcan vilayetinin merkezi Şibirgan şehrindeki Taliban mevzilerini bombaladığını aktardı. Saldırıda 200'den fazla militanın öldürüldüğünü ifade eden Aman, Taliban'a ait çok sayıda silah ve mühimmatın da imha edildiğini belirtti.

Taliban'dan henüz konuyla ilgili açıklama yapılmadı.

Öte yandan dün öğle saatlerinde Afgan basınında, ABD Başkanı Joe Biden'ın Taliban'a karşı B-52 uçaklarının kullanılması talimatını verdiği haberleri yer almıştı.

Taliban, yaklaşık iki hafta önce başlattığı saldırıların ardından Cüzcan'ın merkezi Şibirgan şehrini dün öğleden sonra ele geçirmişti.

Taliban, vilayet merkezlerini ele geçirmeye yöneldi

ABD’nin Afganistan'dan çekilme kararı alması ve Afgan yönetiminin Taliban’la barış görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Taliban saldırıları hız kazandı. Taliban, hazirandan itibaren onlarca ilçeyi ele geçirdikten sonra kuşatmaya aldığı vilayet merkezlerine yöneldi. Ülkenin İran sınırındaki Nimruz vilayet merkezi Zaranc, Taliban’ın ele geçirdiği ilk vilayet merkezi oldu.

Güneyde Helmand, kuzeydoğuda Badahşan, Tahar, Kunduz, kuzeyde Sar-i Pul ve batıda Herat vilayet merkezleri de Taliban’ın şiddetli saldırıları altında.

Taliban, Afganistan topraklarının yüzde 80’den fazlasını kontrol ettiğini iddia ediyor.

Zaman zaman savaş uçaklarıyla Afgan ordusuna destek veren ABD’nin askeri faaliyetleri ay sonunda bitecek.

BM’ye göre, Taliban saldırıları ve çatışmalarda son bir ayda 1000'den fazla sivil hayatını kaybetti. Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, mayıs başından ağustosa kadar yaklaşık 1 milyon sivilin evlerinden olduğunu açıkladı.
 Doha anlaşması

ABD, 29 Şubat 2020'da Taliban ile Doha'da barış anlaşması imzaladı.

Afganistan'da asker bulunduran müttefiklerine danışmadan hareket eden ABD, Taliban'a tüm yabancı güçlerin 1 Mayıs 2021'e kadar çekileceği sözünü verdi.

Taliban yabancı güçlere saldırmamayı taahhüt etmesine karşın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemler anlaşma dışında kaldı. Taliban ve Afgan yönetimi karşılıklı olarak binlerce kişiyi serbest bıraktı.

Afgan tarafları nihai anlaşmanın müzakeresi için ocak ayında usul ve yöntemde anlaştı. Ancak 22 Şubat'ta başlayan müzakerelerde içerik kısmına geçilemedi.

Kabil yönetimi, Taliban'dan öncelikle kapsamlı ateşkes uygulamasını istiyor ve geçiş hükümeti talebini reddediyor.

Taliban, terör örgütleri listelerinden çıkabilmek için ABD'nin taahhüdünü yerine getirmesini de istiyor. ABD son olarak 8 Mart'ta, 90 gün zarfında şiddetin azaltılması ve taraflar arasında geçiş hükümeti kurulması önerisinde bulundu. Yabancı güçlerin çekilmesi için takvim vermedi. Afgan tarafları ile ABD'nin teklifiyle görüşmelerin nisan ayında Türkiye'de devam etmesi kararlaştırıldı ancak görüşmeler vaadlerin yerine getirilmemesi üzerine yapılmadı.

Taliban'a yönelik yaptırımlar kaldırılacak

Afganistan içindeki siyasi diyalog görüşmelerinin başlamasıyla ABD’nin bazı Taliban liderlerine uyguladıkları yaptırımlar ve bu liderlerin başlarına koydukları ödülleri 27 Ağustos 2020'ye kadar kaldırma konusunu ele alacağı vurgulanan anlaşmada ABD yönetimi, Taliban liderlerinden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) yaptırımları uygulanan isimlerin 29 Mayıs 2020'ye kadar yaptırım listesinden çıkarılması için diplomatik girişimlerde bulunacağı teminatını verdi.

Anlaşmada ABD ve müttefiklerinin Afganistan’ın siyasi bağımsızlığı veya toprak bütünlüğüne ilişkin herhangi bir zor kullanma veya güç kullanma tehdidinden kaçınacağı ifade edildi.

Taliban'ın, El-Kaide’nin de aralarında olduğu ABD’ye tehdit oluşturacak hiçbir şahıs, unsur veya yapının Afganistan’da bulunmasına izin vermeyeceği belirtilen anlaşmada, bu gruplarla iş birliği yapmayacağına da dikkati çekildi.

ABD'nin ülkeden çekilmesi ve Afganlar arası görüşmeler

ABD, 29 Şubat 2020'de Taliban ile Doha'da barış anlaşması imzaladı ve Taliban'a tüm yabancı güçlerin 1 Mayıs 2021'e kadar çekileceği sözünü vermişti.

Taliban'ın taahhütleri arasında, El Kaide ve diğer militan grupların kontrolleri altındaki bölgede faaliyet göstermesine izin vermemek ve ulusal barış görüşmelerine devam etmek bulunuyordu.

ABD Başkanı Joe Biden, 14 Nisan'da Afganistan'da kalan 2 bin 500 ABD askerinin tamamının 11 Eylül'e kadar geri çekileceğini duyururken Taliban ABD'yi Doha Anlaşması'nı çiğnemekle suçluyor.

Biden, Amerikan ordusunun Afganistan'daki görevinin 31 Ağustos'ta sona ereceğini açıklamıştı.

Eylül 2020'de Doha'da başlayan Afganlar arası yüz yüze görüşmelerde ise henüz önemli bir ilerleme sağlanamadı.

Afganistan'da barış süreci belirsizliğini korurken güvenlik güçleri ile Taliban arasındaki şiddetli çatışmalar devam ediyor.

Taliban, haziran ayının son haftasında başlattığı saldırılarda Özbekistan ve Tacikistan sınırındaki ilçelerin tamamına yakınını ele geçirdi. Özbekistan'a açılan en önemli ticaret güzergahı olan Hayratan Sınır Kapısı'nı iki yönden kuşatan Taliban, güneybatıda ise Gazni vilayetine yoğunlaştı.

Taliban; Badahşan, Tahar, Gazni, Herat ve Badgis vilayetlerinde şiddetli saldırılarla baskısını artırdı.

Kaynak; Ortadoğu Haber / AA