TEKNOLOJİ SERVİSİ

Böceklerin hayli basit canlılar olduğunu ve karmaşık bilişsel işlevleri yerine getiremediklerini düşünebilirsiniz. Ancak Northwestern Üniversitesinden bilim insanları meyve sineklerinin sıcaktan kaçmak için kullandıkları yöntemin, sürücüsüz araçların kendi kendilerine karar vermelerini ve yeni durumlara adapte olmalarını sağlayan algoritmalarda kullanılabileceğini belirledi. Araştırmanın sonuçları Nature Communications dergisinde yayımlandı.

Meyve sinekleri yaşamaları için uygun olmayan sıcak ortamlardan hızla uzaklaşır. Özellikle 35 ℃’ın üzerindeki sıcaklıklar meyve sinekleri için öldürücü olabilir. Meyve sinekleri ani sıcaklık değişimlerini tespit edebilmelerini sağlayan antenlere sahiptir. Ancak yakın zamana kadar meyve sineklerinin bu sensörlerden gelen bilgilere göre ısı kaynağından uzaklaşmak için doğru rotayı hızlı bir şekilde nasıl belirledikleri bilinmiyordu.

Bu soruya cevap bulmak isteyen bir grup araştırmacı, bir odanın zeminine sıcaklıkları farklı olan dört karo yerleştirdi. Daha sonra Drosophila melanogaster türü meyve sineklerinin oda içinde farklı sıcaklıktaki bölgeler arasında uçarken takip ettikleri rotayı ve konumlarını üç boyutlu olarak kaydetti.

Deneyler sırasında meyve sinekleri sıcak olan bölgeye sağ taraftan yaklaştıklarında kaçmak için sola doğru, sol taraftan yaklaştıklarında ise sağa doğru yön değiştirerek uçtu. Sıcak olan bölge tam karşılarında olduğunda ise sağa ve sola dönme eğilimi arasında bir fark görülmedi. Yani meyve sinekleri uçma rotalarını antenlerinden aldıkları farklı sıcaklık verilerine göre belirledi. Ayrıca meyve sineklerinin antenlerinden gelen veriler arasındaki fark 0,1 °C – 0,2 °C kadar küçük olsa bile sıcaklık farkını algılayabildikleri anlaşıldı.

Araştırmacılar daha sonra bu bilgilerin sürücüsüz araçlarda kullanıp kullanılamayacağını belirlemek için sensörlerden ve motorlardan oluşan, yaklaşık olarak meyve sineği boyutlarında basit bir aracın simülasyonunu geliştirdi. Daha sonra ön kısma yerleştirilen iki sensörden gelen verilere göre aracın yönünü nasıl değiştirdiği belirlendi.

Geliştirilen bu basit araç, meyve sineklerine benzer şekilde sensörlerden gelen verilere uygun biçimde yön değiştirebildi. Ancak meyve sinekleri sensörlerden birinden gelen verilerin kesilmesi gibi ani değişimlere daha doğru tepkiler verirken, araç benzer bir durumda başarısız oldu. Araştırmacılar basit gibi görünen hayvan davranışlarından ilham aldıkları bu yöntemin daha da geliştirilebileceğini düşünüyor.

Kaynak, BilimGenç