2019'da sıtmadan 409 bin kişi ölürken, bunların 274 binini 5 yaş altı çocuklar oluşturuyordu (Unsplash)
Yeni bir araştırmadan elde edilen verilere göre bir sıtma parazitindeki ilaca dirençli mutasyonlar Afrika'da zemin kazanıyor olabilir.

The Lancet Infectious Diseases adlı akademik dergide yayımlanan araştırma, Ruanda'daki "Plasmodium falciparum" parazitindeki mutasyonların, sıtmalı çocuklara uygulanan ortak tedavilerin etkinliğindeki azalmayla ilişkili olduğunu ilk defa ortaya koyuyor.

Artemisinin temelli kombinasyon tedavileri (ACT) halihazirda Plasmodium falciparum kaynaklı sıtmaya yönelik en etkili ve en yaygın kullanılan tedaviler konumunda.

Tedavi, hasta vücudundaki parazitin çoğunu üç gün içinde temizlenmesi için artemisinin bileşeninin ve kalan parazitlerin temizlenmesi için de uzun süre etkili bir diğer ilacın birleştirilmesiyle oluştu. 

Tedavinin üçüncü gününden sonra parazit kalırsa artemisinin bileşenine yönelik direnç (gecikmiş parazit temizlenmesi olarak da bilinir) şüphesi oluşuyor.

Ruanda'daki üç bölgede (Masaka, Rukara ve Bugarama) gerçekleştirilen çalışmada Plasmodium falciparum enfeksiyonu tedavisi gören 6 aylık ve 5 yaş arasındaki 224 çocuk takip edildi.

Çalışma, Pfk13 R561H isimli mutasyonun, gecikmiş parazit temizlenmesiyle ilişkili olduğunu ortaya koydu.

Masaka'daki katılımcıların yaklaşık yüzde 16'sında (51'de 8) ve Rukara'daki katılımcıların yaklaşık yüzde 15'inde (82'de 12) tedaviden üç gün sonra, Dünya Sağlık Örgütü'nün kısmı direnç kriterlerine göre tespit edilebilir parazitler vardı.

Mevcut tedavilerin etkinliği yüksek kalsa da, çalışmanın yazarları mutasyonların yayılımını takip etmek için Ruanda ve komşu ülkelere yönelik daha yoğun gözetim çağrısında bulundu.

Çalışmada aynı zamanda, mutasyonların daha önceki çalışmalarda saptandığından daha yaygın olduğu keşfedildi. Bu durum, mutasyonların daha uzağa yayılabileceğine dair endişe uyandırdı.

Kigali'deki Ruanda Biyomedikal Merkezi'nden, araştırmanın başyazarı Dr. Aline Uwimana, "Mutasyonlar kendiliğinden ortaya çıkabilir ve önceki çalışmalar izole edilmiş direnç vakalarına işaret ediyordu" dedi.

Yeni çalışmamız ise dirençli izolatların daha yaygın hale gelmeye başladığını ve en önemlisi de klinik sonuçlarla (gecikmiş parazit temizlenmesi) ilişkilendiğini gösteriyor.
ABD Başkanının Sıtma Girişimi'nin ( US President’s Malaria Initiative) Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nden (CDC) Yerleşik Danışmanı ve çalışmanın ortak yazarı Dr. Naomi Lucchi ise, "Çalışmamız Ruanda'daki sıtma tedavisinin hâlâ yüzde 94 oranında etkili olduğunu gösterdiyse de yeni çalışmalara ve devamlı gözetime acil ihtiyaç var" dedi.

Dünya çapında 229 milyon sıtma vakası olduğu tahmin edilirken, 2019'da söz konusu hastalık sebebiyle 409 bin kişi hayatını kaybetti. Bunların 274 bini (yüzde 67'si) 5 yaş altı çocuklar oluşturuyordu.

Tüm sıtma vaka ve ölümlerinin yüzde 90'ından fazlasının Afrika'da meydana gelmesi uzmanlar arasında, kıta genelinde ilaç direncinin ortaya çıkması olasılığına dair endişe yaratıyor.

Kaynak; İndependent Türkçe