Üniversiteye hazırlanan öğrencilerin ve ailelerinin heyecanla beklediği Yükseköğretime Geçiş Sınavı`na çok az kaldı. Sınavlar sadece katılacak kişileri değil, onların ailelerini de etkilediğinden, büyük bir kesim sınav kaygısı hissedebiliyor. Öğrencilerin yaşadığı sınav kaygısı, bazen belirli seviyelerin üzerine çıkarak onları rahatsız etmeye ve performanslarını olumsuz etkilemeyeyol açıyor. Uzman Klinik Psikolog Ersin Bayramkaya`nın sınav performans kaygısını anlamak ve üstesinden gelmek konusunda verdiği öneriler, ailelere ve öğrencilere dikkat etmeleri gereken konular hakkında yol gösteriyor.
 

Sınav kaygısı rahatsız ediyor
Hepimiz, hayat boyu bazı sınavlara giriyor ve bu sınavlar öncesinde büyük heyecanlar yaşıyoruz. Kimi zaman yaşadığımız sınav kaygısı belirli seviyelerin üzerine çıkarak bizi rahatsız etmeye ve performansımızı olumsuz etkilemeye neden olabiliyor. Uzman Klinik Psikolog Ersin Bayramkaya, kaygının aslında sınava hazırlanmak için motive olmamızı sağlayan ve sınav esnasında başarılı olmak için bizi destekleyen bir duygu olduğunu vurgulayarak , "Ancak yaşanan bu duygu bazen belirli seviyelerin üzerine çıkarak öğrenciyi rahatsız etmeye ve performansını olumsuz etkilemeye başlar. Kısaca bu noktada zihinsel bir blok haline gelir. İşte biz buna "yoğun sınav kaygısı" diyoruz" dedi
 

Yoğun sınav kaygısının belirtileri
Bu sınav kaygısını daha iyi anlamamız için neye benzediğini yani belirtilerini bilmemiz gerektiğini söyleyen Bayramkaya, "Bu belirtiler yoğun düzeyde hissedilen fizyolojik belirtiler (kalp atışlarında artış, bacakların titremesi, ellerin terlemesi ya da yüzün kızarması), bilişsel belirtiler (odaklanamama, konsantre olamama ve bunun sonucu okuduğunu anlayamama ya da bilgilerini hatırlayamama), duygusal belirtiler (yoğun korku ve endişe) şeklindedir. Bunlara ek olarak kaygı ve stres yaratan durumlardan (sınava hazırlanmak ya da sınav anı) ya da kişinin zihninde sınav ile ilgili yarattığı felaket senaryolarından kaçma ya da kaçınma gibi davranışsal tepkiler de söz konusudur. Örneğin sınavın verdiği yoğun kaygıdan dolayı ders çalışmayı bırakma, sınavı bırakma ya da sınava girmekten kaçınma gibi. Tüm bunlar yoğun sınav kaygısının işaretleridir" ifadelerini kullandı.
 

Sınav kaygısının nedenleri
Bayramkaya, sınav kaygısının nedenlerine bakıldığında bunların, gerçekçi olmayan düşüncelerimiz, felaket senaryolarımız, olmamış şeyler için olumsuz beklentilerimiz ve yaşadığımız olumsuz sınav anıları olabileceğini söyledi. Burada yapılması gerekenin düşünce, inanç ve senaryoları gözden geçirmek ve bunların yerine daha gerçekçi ve olumlu düşünceler koymak olduğunu vurguladı.
 

Bayramkaya ayrıca şu bilgileri verdi: "Örneğin; "Bu sınavda başarılı olamayacağım" yerine "Bu sınavda başarılı olabilmek için elimden geleni yapacağım" şeklinde düşünüyor olmak bizim kendimizi daha iyi hissetmemize ve kaygı ile baş etmede bize daha çok yardımcı olmaktadır."
 

Uzman Klinik Psikolog Ersin Bayramkaya, eğer bir öğrencinin eğitim yaşamında olumsuz sınav anıları varsa bu anılarla ilgili mutlaka özel bir çalışma yapılması gerektiğini belirterek, "Çünkü bu anılar öğrencinin zihninde bir film karesi gibi donup kaldığından, canlılığı hala dünkü gibidir. Bu anı ile ilgili olumsuz duygular, düşünceler ve görüntüler üzerinden zaman geçse de hala hissedilir ve deneyimlenir. Bu nedenle öğrenci sınava hazırlanırken ya da sınava girdiğinde bu olumsuz düşünceler, duygular ya da görüntülerle baş başa kalır ve bu durum öğrencinin performans kaygısı yaşamasına ve sonuç olarak sınavda gerçek performansını gösteremeyerek başarısız olmasına neden olur" şeklinde konuştu.
 

Sınav kaygısıyla baş etmenin ipuçları
Bayramkaya, yoğun sınav kaygısıyla baş etmenin ipuçlarını şu şekilde sıraladı:

"- Sınava yeterince hazırlandığınızdan emin olun.
- En güçlü olduğunuz ve en zorlandığınız noktalarınızı bilin.
- Zorlandığınızda destek alın.
- Son anda göz atmayın, son günü dinlenmeye ayırın.
- Düşüncelerinizi süzgeçten geçirin.
- İyi ve doğru beslenin.
- Dinlenmeye ve eğlenmeye vakit ayırın.
- Muhakkak spor yapın.
- Doğru nefes alın.
- Sınavdan önce iyi bir uyku çekin."