İspanya’da faaliyet gösteren Fundación Oceanogràfic adlı araştırma kurumundan bilim insanları, deniz memelerinin okyanuslara dalışları esnasında vücutlarını basınca karşı nasıl koruduklarına ilişkin bir çalışma gerçekleştirdi. Araştırmacılar yunusların okyanusların derinliklerine dalmadan önce kalp atış hızını ayarlayabildiğini ve bu şekilde ölümcül dekomprasyon hastalığından kendilerini koruyabildiklerini keşfetti.

DEKOMPRASYON (VURGUN) NEDİR?
Halk arasında “vurgun” olarak da bilinen dekompresyon hastalığı yükselen basınca maruz kalındığında dokularda biriken aşırı gazın düzensiz bir şekilde ortama salınması sonucu ortaya çıkıyor. Bu durumda yunusların eklem, omurilik, beyin, akciğerler, deri ve kulaklarında kabarcıkların etkileri nedeniyle ölümcül olabilen semptomlar ortaya çıkabiliyor.

“Frontiers in Physiology” dergisinde yayınlanan makale, deniz memelilerinin dalış sırasında oksijeni nasıl korudukları ve basınca nasıl uyum sağladıkları konusunda yeni bilgiler sağlıyor.

Araştırma ekibi çalışma kapsamında, çeşitli komutlar verildiğinde farklı süreler boyunca nefeslerini tutmak için özel olarak eğitilmiş üç erkek şişe burunlu yunus (afalina) ile çalıştı.

NEFESLERİNİ TUTMADAN ÖNCE KALP ATIŞ HIZINI DÜŞÜRÜYORLAR
Çalışmanın başyazarı Doktor Andreas Fahlman, 'Yunusları istenildiğinde uzun ya da kısa bir süreliğine nefeslerini tutabilmeleri için eğittik. Kalp atışlarının nefes tutmaya başladıkları anda veya hemen önce düştüğünü gördük" dedi.

Bilim insanları, bulgularının yunusların ve muhtemelen diğer deniz memelilerinin, kalp atış hızlarını planladıkları dalış süresine uyacak şekilde bilinçli olarak değiştirebileceğini ortaya koyduğunu söyledi.

YÜKSEK BASINÇ VE OKSİJENSİZLİĞE KARŞI KORUMA SAĞLIYOR
Dr. Fahlman şunları söyledi:

“Bizim soluk alıp verme hızımızı değiştrebildiğimiz gibi yunuslar da kalp atış hızlarını değiştirebiliyorlar. Bu onların dalışları esnasında oksijeni korumalarına izin verir ve ayrıca dekompresyon hastalığı gibi dalışla ilgili sorunlardan korunmalarına yardımcı olur" dedi.

BALİNALARIN VE YUNUSLARIN NESLİ HIZLA TÜKENİYOR
Bilim insanları, ayrıca deniz memelilerinin uzun süre güvenli bir şekilde dalış yapabildiklerini anlamanın, insan kaynaklı sağlık etkilerini azaltmak için çok önemli olduğunu vurguladı.

SADECE TEK BİR NEDEN VAR: İNSAN
Dr. Fahlman, "Petrol arama ve askeri tatbikatlar sonucu denizaltında meydana gelen patlamalar nedeniyle dünya genelinde gittikçe artan bir balina ve yunus popülasyonu kaybıyla yüzleşiyoruz. Eskiden insan dışı faaliyetlerin yanı sıra deniz memelerindeki çeşitli hastalığı da olasıklar arasında değerlendirirdik. Ancak, çalışamamız onların en derin okyanuslarda güvenli bir şekilde yüzebildiğini gösteriyor. Artık şüphenelecek tek bir nedenimiz var. Uluslararası toplum okyanus ve denizler altındaki hayvan popülasyonlarını tehdit eden faaliyetlere karşı harakete geçmeli” dedi.