Riyad Makaev – Doğruhaber/Analiz

Moldova’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini, ikinci turda AB yanlısı Maia Sandu kazandı. Rusya, Moldova seçimlerinde aktif rol almıştı ama, istediği sonucu elde edemedi. Moldova halkı AB entegrasyonunu destekledi. Eski başbakan Maia Sandu, Avrupa Birliği ile entegrasyona verdiği destek ve Romanya ve Ukrayna ile ilişkileri geliştirmesi ile tanınıyor. Uzun zamandır Rus ordusunun Transdinyester'deki çatışma bölgesinden çekilmesini savunuyor. “Herhangi bir devletin topraklarında yabancı birliklerin varlığı normal değildir. Barışı koruma güçlerinden bahsediyorsak, o zaman birkaç ülkeden askeri personelden olmaları gerekir. ‘Rusya’nın birliklerini geri çekmek için elimden geleni yapacağım, diğer ülkelerin hükümetlerinden destek talep edeceğim’ demişti.

TRANSDİNYESTER SORUNU

Moldova'nın 1991'de Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesinden sonra, Dinyester Nehri’nin doğu kıyısında kalan Transdinyester de tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık ilanından sonra Moldova ile Transdinyester arasında başlayan silahlı çatışmalar, 22 Temmuz 1992'de ateşkesle son buldu. Moldova ile Transdinyester arasında 1993'te AGİT bünyesinde başlayan çözüm görüşmeleri halen devam ediyor. Moldova içinde tek taraflı bağımsızlığını ilan eden ve Birleşmiş Milletler (BM) üyesi hiçbir devlet tarafından tanınmayan Transdinyester'in, kendi siyasi yapısı, meclisi, ordusu, polisi ve posta sistemi bulunuyor. Moldova, Transdinyester bölgesinin kendi toprakları olarak kabul edilmesini, Rusya'nın desteğini alan Transdinyester ise ayrı bir devlet olarak tanınmayı istiyor.

UKRAYNA VE MOLDOVA İLİŞKİLERİ

Ukrayna, Moldova’nın yaşadığı sorunların aynısı yaşıyor. Tüm bu sorunların arkasında ise Rusya’nın olduğu bilinmektedir. Rusya, Ukrayna’nın AB yalnısı bir politikayı seçmesiyle Ukrayna’ya müdahale etmişti. Ardından yaşananlar malum Kırım ilhakı ve Ukrayna’nın doğusundaki çatışmalar. Şimdi, Ukrayna bir partner daha bulmuş gözüküyor. Ukrayna ile Moldova, Rus askeri birliklerinin topraklarında olmaması arzusunda birleşiyor. Artık, Ukrayna, Moldava ile Rusya’ya karşı tek cephe oluşturabilir. AB’nin desteği ile Kırım, Donetsk, Transdinyester, Güney Osetya ve Abhazya yeniden gündeme gelebilir. Rusya’nın desteğiyle tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Güney Osetya, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Abhazya Moldova’dan ayrılmak isteyen Transdinyester’i tanımaktadır. Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devlet tarafından ise tanınmamaktadır. Dağlık Karabağ artık Rus kontrolünü kaybetmiştir ve sahibi, Karabağ’ı geri almıştır. Ukrayna ve Moldova bundan sonra bölgedeki Rus hegemonyasını gündeme getirip Rusya’yı zor durumda bırakabilir.

RUSYA’NIN TUTUMU

Rusya yavaş yavaş bölgedeki gücünü kaybetmeye doğru gitmektedir. Dağlık Karabağ meselesindeki gibi; Gürcistan, Ukrayna, Moldova ve Kuzey Kafkasya’daki sorunlu bölgeler harekete geçerse Rusya’yı çok zor dönem bekliyor diyebiliriz. Türkiye; Ukrayna’ya, Azerbaycan’a verdiği desteği sağlayabilir. Aynı şey Gürcistan için de söz konusudur. Tek meçhul olan şey ise AB’nin sergileyeceği tutumdur. Bu sorunlu bölgelerin Rusya’ya karşı harekete geçmesi, maalesef Batı’nın tutumuyla alakalı olduğu için tek başına Rusya’ya karşı hiç şansları yoktur. Batı’nın siyasi ve ekonomik desteğiyle Rusya’ya çok zor dönemi yaşatabilirler. Rusya olası karışıklıklara karşın sadece güç gösterisi yapabilir ya da enerji kartını kullanabilir. Çünkü, Rusya aynı anda Suriye, Libya, Ermenistan, Gürcistan, Ukrayna ve Moldova’da manevralar yapmak için ekonomik güce sahip değildir.