Aykırı Başkan!
2016 seçimlerinde demokrat aday Hillary Clinton’a karşı zafer kazanarak başkanlığa seçilen Donald Trump, başkanlığının ilk gününden itibaren dünyayı şaşkınlığa uğrattı. Diplomasiden çok ekonomik gücü benimseyen ve vaatlerini bu doğrultuda gerçekleştiren Trump, ‘aykırı başkan’ olarak ABD tarihine geçmiş görünüyor.
Trump’ın başkanlığı kadar seçilmesi de olaylı oldu. Seçimler sırasında Rusya’nın seçimlere müdahale ettiği iddiaları üzerine Trump'ın kampanya çalışanları, avukatı, danışmanları soruşturuldu. Ancak somut bir kanıt elde edilemedi. Uzun bir aradan sonra Kuzey Kore ile geliştirilen ilişkiler dünyada büyük bir şaşkınlık yarattı.
Tel Aviv'deki ABD büyükelçiliğini Kudüs'e taşıma kararı ile İslam dünyasından tepki alan Trump sonrasında Amerikan askerlerini evlerine geri getirme vaadini yerine getirmek için çalışmalar yaptı, bu doğrultuda Ortadoğu’da Siyonist işgal rejimiyle Arap ülkeleri arasında ‘normalleşme’ sürecinin mimarı oldu. Birçok bölgede zengin müttefiklerine finansörlük görevi veren Trump, ABD’nin sahada savaşarak değil masada çıkarlarını korumasını savunuyor. Normalleşme anlaşmaları bir yandan Siyonist rejimin güvenliğini sağlarken diğer tarafta ABD’nin bölgesel çıkarlarında müttefiklerinin çatışmasını engelliyor. Trump’ın 2018’de açıkladığı ABD askerlerini Suriye’den çekme kararı, sonrasında ABD’nin Irak’taki asker sayısını azaltmasına yönelik vaadi ve Afganistan’da Taliban’la gerçekleştirilen tarihi anlaşma Trump’ın Ortadoğu politikasını ortaya koyuyor. ABD askerleri evlerine dönerken Trump müttefikleri arasında birliği sağlamış ve müzakere masasında hala gücü elinde bulunduran aktör olarak görünüyor. Trump’ın ‘asker çekme’ politikası ABD içerisinde sahayı Rusya’ya terk olarak yorumlansa da Trump, ABD’yi bir çıkmazdan kurtardığını savunuyor.
Trump, başkanlığının başlangıcından bu yana İran ve Çin’in itaatini sağlamak için ekonomik gücünü kullandı. İran ile Nükleer anlaşmadan çekilerek, Çin ile ticaret savaşını başlattı. Tüm Avrupa’nın ekonomisi Trump’ın bu hamlesinden olumsuz etkilendi.
İklim, göç ve göçmen politikası da sık sık tartışılan Trump, bu suni konuların para kaybı sebebi olduğuna inanıyor. Paris İklim anlaşmasından çekilen Trump, petrol ve fosil yakıtlarının kullanılmaya devam etmesini savunuyor. Meksika sınırına duvar inşasıyla kaçak girişleri önlemeye çalışan Trump sert göçmen politikasıyla eleştirilerin hedefi oldu.
Aynı zamanda Trump, göreve geldikten bir hafta sonra İran, Suriye, Libya, Yemen, Somali, Çad ve Kuzey Kore'ye seyahat yasağı getirmiş, kararın geniş kitlelerce havalimanlarında protesto edilmesi üzerine geri adım atmak zorunda kalmıştı.
Son olarak koronavirüs krizinde de ‘aykırı’ bir görüş beyan eden Trump, dünyanın bu salgınla ilgili yanıltıldığını savundu. ABD içerisinde önlemler alma konusunda geciktiği, virüsü ciddiye almadığı ve bu nedenle yüz binlerce Amerikalının ölümünden sorumlu olduğu ileri sürülen Trump, salgının gripten daha tehlikeli olmadığını savunuyor.
Trump’ın Türkiye Politikası
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la iyi bir dostluğu olduğunu sık sık dile getiren Trump’ın Türkiye karnesi çok parlak değil.
a) Rahip Brunson Krizi
Aralık 2016'da, bir gizli tanığın ifadesi üzerine FETÖ ve PKK bağlantısı ve casusluk suçlamalarıyla tutuklanan rahip Andrew Brunson Türkiye ve ABD arasında krize sebep oldu. Trump’ın Brunson’un serbest bırakılmasına yönelik talebine Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bronsun’un Fethulah Gülen’le takasını teklif etti. ABD’den gelen "Brunson'u hemen serbest bırakın ya da sonuçlarına katlanmaya hazır olun" açıklamasının ardından Türkiye’ye yönelik yaptırımlar başladı. 1 Ağustos 2018'de İçişleri Bakanı Soylu ve Adalet Bakanı Gül'ün malvarlıklarını dondurma ve ABD'ye girişlerini kısıtlama kararı alındı. Ardından Türkiye'ye yönelik çelik ve alüminyum gümrük vergileri iki katına çıkarıldı. Yaptırımların ardından 12 Ekim’de Brunson’un evi hapsi kaldırıldı.
b) HALKBANK Davası
Reza Zarrab'ın Halkbank üzerinden ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarını deldiği iddiasıyla ABD'de açılan davada, Zarrab savcılıkla işbirliğine gitmeyi kabul eti. Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla hapis cezasına çaptırıldı.
Trump'ın Türkiye'nin talebi üzerine uzun bir süre boyunca Halkbank davasını durdurmak için çalıştığı iddia edilmesine rağmen sonuç alınamadı.
c) S-400 Krizi
Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava ve füze savunma sistemleri satın alması ABD-Türkiye arasında gerilime sebep oldu. Türkiye'nin ABD'den satın aldığı F-35 savaş uçaklarının teslimatı gerçekleşmedi.
Trump, S-400 konusunun Obama döneminde Türkiye'ye Patriot füzelerinin satılmamasının bir sonucu olduğunu ve Türkiye’yi haklı bulduğunu ifade etse de S-400 krizi de çözümsüz kaldı.
d) Suriye krizi
Trump, ABD askerlerinin Suriye'den çekilmesini öngören kararname hazırlamış ancak ABD askerlerinin çekilmesi tam olarak gerçekleşmedi. ABD Başkanı Donald Trump, Barış Pınarı Harekatı başladığında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik ‘’Türk ekonomisini mahvetmek istemeyiz’ temalı bir mektup yazdı. Ve Suriye iç savaşı boyunca YPG’yi ABD’nin çıkarlarını Suriye’de muhafaza eden bir güç olarak tanımlayarak silah ve mühimmat yardımında bulundu. Türkiye ve ABD arasında her üst düzey görüşmede gündeme gelen YPG konusu çözüme kavuşturulamadı.