Almanya'da bazı milletvekillerinin, personelini seçim kampanyaları veya vekil olmalarıyla alakası bulunmayan işlerde görevlendirdiklerinin ortaya çıkması üzerine konu 2017 yılında Federal Anayasa Mahkemesi'ne taşındı. Yüksek mahkemenin hakimleri,  demokrasilerde partiler ve siyasi adaylar arasında olması gereken fırsat eşitliği ilkesine dikkat çekerek, vatandaşın vergileriyle finanse edilen milletvekillerinin personelini seçim kampanyalarında çalıştırmasının engellenmesini talep ettiler. Bunun için kontrollerin sıkılaştırılmasını da gerekli gören hakimler, mevcut yasanın bunu tesis etmekte yetersiz kaldığını da belirtti. Mahkemenin bu kararı üzerine Federal Meclis mevcut milletvekilleri kanununda değişiklik yapmak üzere harekete geçti.

Federal Anayasa Mahkemesi hakimlerinin vurgu yaptığı eşitlik ilkesi, halihazırda milletvekili olan bir adayın vekil olmayan dışarıdan bir aday ile eşit koşullarda seçim yarışına gidebilmesini öngörüyor. Halihazırda mecliste yer alan ve yeniden aday olan bir vekilin, görevinden dolayı çalıştırdığı personeli seçim standında bulundurması, afiş astırması, seçim bölgesindeki telefonlara baktırması, broşür dağıttırması veya seçim kampanyasının mali hesaplarını tutturması gibi işler milletvekili personelinin görev tanımında yer almıyor. Dolayısıyla bunların yaptırılması artık resmen ihlal olarak kabul edilip cezalandırılabilecek. Nitekim milletvekili personelinin maaşları vatandaşların ödediği vergilerden karşılanıyor.

Yasal düzenlemenin önemini anlamak için kısaca Federal Meclis'te kaç vekil bulunduğuna, onların kaç personel çalıştırdığına ve buna ne kadar bütçe ayrıldığına bakmak gerekiyor. Almanya'da 2017 genel seçimleri sonrasında oluşan mevcut Federal Meclis, ülkede şimdiye kadar var olan en çok vekilli parlamento olma özelliğine sahip. Yedi partiden oluşan altı siyasi meclis grubu bulunuyor.

Toplam vekil sayısı ise dördü bağımsız olmak üzere 709. Vekillerin toplam çalışan sayısı 2019 yılında 5 bin 430 olarak beyan edildi. Bunların 2 bin 885'i erkek, 2 bin 545'i de kadın. Söz konusu kişilerin yarısı vekillerin Federal Meclis'teki ofisinde, diğer yarısı da vekillerin seçim bölgelerindeki temsilciliklerinde görev yapıyor.

Vekil sayısının 630 olduğu 18'nci Federal Hükümet dönemine ait 2017 bütçe raporunda, çalışanlara verilen maaş ve ikramiyeler yaklaşık 261 milyon euro. Halktan toplanan vergilerle finanse edilen personelin görevi dışında işlerde çalıştırılması şimdiye kadar sıkı denetlenmiyor ve yaptırımlarla da cezalandırılmıyordu.

Federal Meclis'te çarşamba günü kabul edilen yasal düzenleme, milletvekillerinin kabul ettiği para veya hizmet şeklindeki bağışları beyan etmemesi veya personelini milletvekilliği bağlantılı işler dışında kullanması halinde altı aylık maaşına denk gelecek yükseklikte cezaları mümkün kılıyor. Almanya'da Federal Meclis'te görevli bir milletvekilinin ikramiye hariç aylık maaşı 1 Temmuz 2019 itibarı ile 10 bin 83 euro 47 cent. Bundan yola çıkıldığında da yeni düzenlemedeki ihlaller halinde 60 bin euroya varan cezalar verilmesi mümkün olacak.

Almanya'da milletvekillerine bağış yapılması zaten yaygın görülen bir uygulama değil. Bağışlar partilere yapıldığında vergiden indirimi de mümkün olduğu için genelde vekillere değil, siyasi partilere yapılıyor. 50 bin euroyu geçen parti bağışlarının da Federal Meclis Başkanlığı'na bildirilmesi şartı bulunuyor. Almanya'da vekillere ceza ise şimdiye kadar milletvekilliklerinin yanı sıra yürüttükleri işlerden sağladıkları yan gelirleri beyan etmemeleri halinde kesiliyordu.

Federal Meclis'te görevli bir vekilin yanında çalıştırdığı personel giderlerine harcanması için aylık 22 bin 436 euro bütçesi bulunuyor. Meclis idaresi bu parayı milletvekiline değil, çalışanların maaşları olarak doğrudan personele ödüyor. Milletvekillerinin yanında akrabalarını, evli veya birlikte yaşadığı eşini veya hayat arkadaşını ya da onun akrabalarını çalıştırması halinde maaşını Federal Meclis idaresi ödemiyor. Öylesi durumda vekilin söz konusu maaşı kendisinin ödemesi şartı bulunuyor.

(DW TÜRKÇE)