Altın, döviz derken; İkinci el oto uçtu!

DOĞRUHABER / Hasan Işık / Analiz

Türkiye’de son dönemde altın ve dolar fiyatları aşırı derecede arttı. Hani altın için “güvenli liman” kavramı nedeniyle pek bir şey diyemiyoruz. Çünkü hem pandeminin sarsıcı etkileri ve hem de bu nedenle yatırımcının önünü görememesi ister istemez “altına hücum” dönemi başlattı ve artan talep sonrası fiyatlar rekor üzerine rekor kırdı. Bu durum aslında normal bir ekonomik gelişme.

Öte yanda dolar fiyatları ise tamamen spekülatif bir dış operasyonla suni bir şekilde artırıldı, şişirildi. Bildiğiniz gibi Londra merkezli bir operasyondu.

Gelin görün ki bunların üstüne bir de 2. el otomobil piyasasında fiyatlar normal seyrin çok üzerine çıktı. Hatta bazı araçlarda neredeyse o aracın sıfırı ile ikinci eli aynı fiyata geldi. Peki, ne oldu? Ne oldu da ikinci el otomobil piyasasında fiyatlar böyle tırmandı?

“İKİNCİ EL ARAÇ PAZARI HEM BÜYÜDÜ HEM DE FİYATLAR ÇOK ARTTI”

Önümüzde INDICATA'nın ikinci el online pazar raporundan derlenen bazı veriler var sizinle paylaşmak istediğim.

İlk veri şu; ikinci el online binek ve hafif ticari araç pazarı, ilk yarıda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artarak 939 bin 467 adet olurken, satışlar haziranda bir önceki aya kıyasla yüzde 3 artış gösterdi.

İkinci veri de şu; ikinci el online pazarda geçen ay araç fiyatlarında mayısa göre yüzde 7,9, 2019'un aralık ayına kıyasla da yüzde 24,7 artış kaydedildi. Öyle ki 40 bin liralık bir araç 50 bin lira oldu.

Bu iki veri pazarın son durumu hakkında bizi şu sonuca götürüyor: “ikinci el araç pazarı hem büyüdü hem de fiyatlar çok arttı.” Karşımıza çıkan bu tablonun elbette açıklanabilir nedenleri var. Yani bu durum dolar da olduğu gibi esrarengiz bir durum değil. Ortaya çıkan bu tablonun 3 nedeni olduğunu görüyoruz:

BİRİNCİ NEDEN: “2018 YILINDAN ERİMEYE BAŞLAYAN SIFIR ARAÇ STOKLARI”

Her şeyden önce 2018 yılında Türkiye’de bayiler hem o yıl gerçekleşen aşırı döviz hareketleri endişesi hem de azalan talep doğrultusunda sıfır araç alımlarını azalttılar. Ama 2019 yılında döviz cephesinde son dönem sular durulunca talep gelmeye başladı ve sıfır araç stokları azaldı.

Üstüne 2019 yılı Aralık ayı itibariyle korona salgını da baş gösterince otomotiv sanayi, otomotiv yan sanayiindeki duraksamanın etkisiyle (başta Çin’de olmak üzere) bir kesinti ve duraklama yaşadı. Salgın pandemiye dönüşünceye kadar var olan talepler de bu süreçte stokları eritti.

Sonuçta küresel piyasada azalan bir sıfır araç pozisyonu oluştu. Bu durumda tüketici ikinci araca yöneldi; talep arttı, doğal olarak fiyat da arttı.

İKİNCİ NEDEN: “TOPLU TAŞIMADAN KAÇINMA”

Bildiğiniz gibi koronavirüs salgını toplu taşımaya olan ilgiyi azalttı doğal olarak. Bulaş riski, daha az kişinin bindiği araçlara itti insanları.

Tabii imkanı olanlar da araç almak istediler; şöyle ucuzundan, en azından bu salgını atlatmaya yetecek kadar olsa yeterdi. Fakat bu da ikinci ele yönelişi pompaladı. İkinci ele bu yöneliş de ister istemez yine fiyatları tırmandırdı.

ÜÇÜNCÜ NEDEN: “ARAÇ SATICILARI VE İKİNCİ EL ONLİNE PAZARI”

Son olarak da araç satıcılarından kaynaklanmakta. Özellikle ilk dönemler yetkili yetkisiz herkesin araç satması ve internette oluşan piyasa fiyatlandırması ikinci el araçların fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi. Gerçi ikinci el otomobil satışlarında yetki düzenlemesi devlet tarafından daha sonra yapılmaya çalışıldıysa da olan olmuştu zaten.

Ayrıca pandemi her alandaki alışverişlerde internet alışverişlerini ön plana çıkardığı gibi ikinci el araç alımlarında da böyle oldu. Ve ikinci el araç alımında online pazar büyüdü. İkinci el araçların internette değerinin çok üzerinde görücüye çıkarılması domino etkisi gibi diğer araçların satış fiyatlarını da tırmandırdı. 

ÜÇ GELİŞME FİYATLARI AŞAĞI YÖNLÜ ETKİLER

Sonuca geldiğimiz zaman ise tüm dünyada pandemiye karşı atılan normalleşme adımları sonrası otomobil imalat sanayi tekrar canlanmaya başladı.Bu durum fiyatları da aşağı yönlü etkileyecektir.

Yine salgın ve bulaş riski nedeni ile uzaklaşılan toplu taşımaya salgının etkileri azaldıkça yine rağbet artacak, bu da fiyatları aşağı yönlü etkileyecektir.

Son olarak ikinci el online pazarın ve yetkisiz kişilerin ikinci el araç satışları denetlenmeye başlandığında bu da fiyatları aşağı doğru etkileyecektir.

Fakat tüm bunların bugün gerçekleşmesi zor. Biraz daha zaman gerekli…