Riyad Makaev – Doğruhaber/Analiz

Bir türlü çözülemeyen Azerbaycan ve Ermenistan sorunu iki ülke sınırları arasında bulunan Dağlık Karabağ sorunudur. Azerbaycan ile Ermenistan arasında yıllarca Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan topraklarındaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığı devam ediyor. Artsah (Dağlık Karabağ) Cumhuriyeti fiilen bağımsızdır, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyettir. 1994 yılında Moskova'nın arabuluculuğu ile bölgedeki aktif çatışmalara son veren ancak Dağlık Karabağ'ı ve çevresindeki Azerbaycan'a ait bölgeleri Ermeni kontrolü altına alan bir ateşkes anlaşması imzalandı. Azerbaycan ve Ermenistan arasında 6 yıl devam eden Dağlık Karabağ savaşında 30 binden fazla insan hayatını kaybetmişti. Barış anlaşması, Ermenistan ve Azerbaycan liderleri arasında 2009'da yapılan görüşmeler sonrasında çıkmaza girdi ve bu sorun bugüne kadar devam etmektedir. Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ sorunu, Dağlık Karabağ Özerk Bölgesinin 1988'de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinden çekildiğini duyurmasıyla başlamıştı. Aslında bu sorun Rusya’nın ve Batı’nın peydahladığı bir sorundur. Bölge halkları için bir yara, emperyalistler için bölgede baskı mekanizması haline getirilmiştir.

Batılı emperyalistlerin, Kafkasya üzerinden Hazar Deniz’ini kontrol altına almak, Türkmen doğal gazını ve Hazar petrollerini kontrol etmek gibi büyük hayalleri vardı. Bu hayalin içinde Türkiye de Orta-Asya Türk Cumhuriyetlerine ulaşabilmek adına bu projede önemli yer almıştı. Fakat Rusya, Çeçenistan’da, ardından Gürcistan’da ciddi bir karşılık verince, Batı “büyük hayalini” rafa kaldırmak zorunda kaldı. Sovyetlerin dağılmasıyla ekonomik ve siyasi sorunlarıyla boğuşan Rusya yeniden güçlenince, bölgedeki oyun tamamen değişti. Rusya daha dikkatli ve saldırgan davranmaya başladı. Çünkü, Batı bir kaç defa dişlerini göstermişti. Çeçenistan sorununu, PKK sorunu olan Türkiye ile müzakere ederek tamamen çözdü. Çeçenler, Türkiye’de istenmeyen ve terörle birlikte anılan konuma düştü. Türkiye’nin verdiği destekten mahrum kalan Çeçenler mücadeleyi tek başına yürütemediler. Gürcistan ise Batı’nın desteğine güvenerek hareket etti. Çeçenistan’ın başına gelenlerin aynısı başına geldi. Rusya saldırıp, Gürcistan’dan toprak kopardı. Gürcistan’ın tamamını işgal etmesin diye Batı Rusya’ya adeta yalvarmak zorunda kaldı. Rusya’nın Ermenistan’da da bir “Barış Gücü” adı altında askeri üssü bulunmaktadır. Rusya böylece Kafkasya üzerinden ilerlemeye çalışan NATO’yu durdurmuş oldu. Sadece onunla kalmadı. Kafkasya’daki sorunlarını bitirir bitirmez Suriye’ye müdahale ederek Türkiye sınırına kadar geldi. Şu anda her ne kadar “hayır” dese bile PKK/PYD’ye maddi ve askeri destek sağlıyor. Suriye’de Esad rejimine, Libya’da ise Halife Hafter’e destek çıkarak Türkiye’ye karşı duruyor. Türkiye ve Batı, Rusya’yı Çeçenistan’da veya Gürcistan’da değil, kendi ülke sınırlarında durdurmaya çalışıyor. Ermenistan tamamen Rusya’nın kontrolünde olan bir ülkedir. Batı’da bulunan Ermeni lobilerin Ermenistan’da yaptırıcı bir gücü yoktur. Batı, Ermenistan’ı Rusya’dan kurtarmaya çalışsa bile bir türlü başarılı olamadı. Türkiye ise Azerbaycan’ın yaptığı yatırımlardan dolayı ve ayrıca aynı ırk ve kültüre sahip olduğu için Azerilere askeri destek vermekte. Dolayısıyla, Azerbaycan-Ermenistan sorunu artık Türkiye-Rusya sorunudur. Rusya Ermenistan’ı kaybederse Kafkasya’yı kaybetmeye başlar. Bunu bilen Ermenistan ise Azerbaycan karşısında rahat davranıyor. Türkiye Azerbaycan’a destek sağlamakla birlikte sorun büyümeye başlarsa Azerbaycan ile birlikte savaşa asla giremez. Çünkü, Rusya ile savaşmak zorunda kalacak. Ayrıca; Ermenistan, Batı’dan büyük destek görecektir. Çünkü, Batı Ermenistan’ı Rusya’nın hegemonyasından kurtarmak istiyor. Fakat, Batı Suriye’de ve Libya’da karşı karşıya olan Rusya ve Türkiye arasında yeni bir karşılaşma yaratmak için Dağlık Karabağ sorununu rahatlıkla kullanabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta odur. Yoksa, Azerbaycan ve Ermenistan durup dururken birbirine asla savaş ilan etmez. Çünkü, Azerilerin ve Ermenilerin gerçek anlamıyla Dağlık Karabağ gibi bir toprak sorunları yok. Bu tamamen baskı mekanizması yaratmak için ortaya çıkarılan suni bir sorundur.