TEKNOLOJİ SERVİSİ

Çin’in Beidou navigasyon ağı bu ay son uydunun yörüngeye gönderilmesiyle birlikte tamamlanacak. Kurulan bu ağ ile Çin’in ABD’nin GPS sitemine olan bağımlılığının büyük ölçüde azalacağı ve uzun zamandır ABD tarafından domine edilen sektörde rekabetin artacağı düşünülüyor. Beidou ağını geliştirme fikri, 1990’larda ordunun ABD tarafından kontrol edilen Küresel Konumlandırma Sistemine (GPS) olan bağlılığı azaltma arayışlarıyla ortaya çıktı. İlk Beidou uydusu 2000 yılında fırlatıldı fakat bu uydunun kapsama alanı sadece Çin ile sınırlıydı. Mobil cihaz kullanımının artmasıyla beraber, Çin 2003 yılında Avrupa Birliği tarafından yönetilen Galileo uydu projesine katılmaya çalıştı fakat sonrasında Beidou’ya odaklanmak için bu projeden çekildi. İkinci nesil Beidou uydularıysa 2012 yılında fırlatıldı ve bu uydularla beraber ağın kapsama alanı Asya ve Pasifiğe kadar genişledi. Sonrasında Çin üçüncü nesil uyduları, küresel kapsama alanına ulaşmak için, 2015 yılından itibaren konuşlandırmaya başladı. Kesin bir gün verilmese de 35’ci ve son Beidou-3 uydusunun bu ay yörüngeye gönderilmesi planlanıyor. Bu uyduyla beraber Çin, GPS’in 31 sisteminden, Avrupa’nın Galileo’sundan ve Rusya’nın GLONASS’ından daha fazla uyduyu yörüngeye göndermiş olacak. Yaklaşık 10 milyar dolar yatırımla Beidou Çin ordusunun iletişim ağının güvenliğini sağlıyor ve olası bir çatışma durumunda GPS sisteminin ‘aksama’ riskinin önüne geçiyor.

UZAYDAKİ İPEK YOLU

Devlet medyasının raporuna göre, hava ve liman trafiği hizmetleri ve doğal afet zararını azaltma sistemleri gibi Beidou bağlantılı servisler 120 ülkeye çoktan ihraç edildi. İhraç edilen bu ülkelerin çoğu, Başkan Xi Jinping tarafından modern bir İpek Yolu oluşturmak için planlanan, Kuşak ve Yol inisiyatifinde yer alıyor. 2019 tarihli bir rapora göre, ABD Kongresi ABD-Çin Ekonomik ve Güvenlik Komisyonu Çin’in, Beidou ve uydu sistemleriyle, “Uzaydaki İpek Yolu” projesi altında ülkelerin kendisine olan bağımlılığını arttırmayı hedeflediğini ve bunun ABD’nin etki alanlarına mal olacağını belirtiyor. 2013 yılında Beidou servislerini almak için ilk anlaşma imzalayan ülkeler arasında Tayland ve Pakistan var. Devlet medyasının açıklamalarına göre, Çin’in uydu navigasyon sektörü 400 milyar yuan (57 milyar dolar) değerine ulaşıyor. Beido’nun çiplerini tedarik ettiği Beijing BDStar Navigation CO bu yıl %34,4 değer kazandı.